^{५.२६.१}युधिष्ठिर उवाच

^{५.२६.२}कां नु वाचं संजय मे शृणोषि; युद्धैषिणीं येन युद्धाद्बिभेषि
अयुद्धं वै तात युद्धाद्गरीयः; कस्तल्लब्ध्वा जातु युध्येत सूत

^{५.२६.३}अकुर्वतश्चेत्पुरुषस्य संजय; सिध्येत्संकल्पो मनसा यं यमिच्छेत्
न कर्म कुर्याद्विदितं ममैत;दन्यत्र युद्धाद्बहु यल्लघीयः

^{५.२६.४}कुतो युद्धं जातु नरः प्रजान;न्को दैवशप्तोऽभिवृणीत युद्धम्
सुखैषिणः कर्म कुर्वन्ति पार्था; धर्मादहीनं यच्च लोकस्य पथ्यम्

^{५.२६.५}कर्मोदयं सुखमाशंसमानः; कृच्छ्रोपायं तत्त्वतः कर्म दुःखम्
सुखप्रेप्सुर्विजिघांसुश्च दुःखं; य इन्द्रियाणां प्रीतिवशानुगामी
कामाभिध्या स्वशरीरं दुनोति; यया प्रयुक्तोऽनुकरोति दुःखम्

^{५.२६.६}यथेध्यमानस्य समिद्धतेजसो; भूयो बलं वर्धते पावकस्य
कामार्थलाभेन तथैव भूयो; न तृप्यते सर्पिषेवाग्निरिद्धः
संपश्येमं भोगचयं महान्तं; सहास्माभिर्धृतराष्ट्रस्य राज्ञः

^{५.२६.७}नाश्रेयसामीश्वरो विग्रहाणां; नाश्रेयसां गीतशब्दं शृणोति
नाश्रेयसः सेवते माल्यगन्धा;न्न चाप्यश्रेयांस्यनुलेपनानि

^{५.२६.८}नाश्रेयसः प्रावरानध्यवस्ते; कथं त्वस्मान्संप्रणुदेत्कुरुभ्यः
अत्रैव च स्यादवधूय एष; कामः शरीरे हृदयं दुनोति

^{५.२६.९}स्वयं राजा विषमस्थः परेषु; सामस्थ्यमन्विच्छति तन्न साधु
यथात्मनः पश्यति वृत्तमेव; तथा परेषामपि सोऽभ्युपैति

^{५.२६.१०}आसन्नमग्निं तु निदाघकाले; गम्भीरकक्षे गहने विसृज्य
यथा वृद्धं वायुवशेन शोचे;त्क्षेमं मुमुक्षुः शिशिरव्यपाये

^{५.२६.११}प्राप्तैश्वर्यो धृतराष्ट्रोऽद्य राजा; लालप्यते संजय कस्य हेतोः
प्रगृह्य दुर्बुद्धिमनार्जवे रतं; पुत्रं मन्दं मूढममन्त्रिणं तु

^{५.२६.१२}अनाप्तः सन्नाप्ततमस्य वाचं; सुयोधनो विदुरस्यावमन्य
सुतस्य राजा धृतराष्ट्रः प्रियैषी; संबुध्यमानो विशतेऽधर्ममेव

^{५.२६.१३}मेधाविनं ह्यर्थकामं कुरूणां; बहुश्रुतं वाग्मिनं शीलवन्तम्
सूत राजा धृतराष्ट्रः कुरुभ्यो; न सोऽस्मरद्विदुरं पुत्रकाम्यात्

^{५.२६.१४}मानघ्नस्य आत्मकामस्य चेर्ष्योः; संरम्भिणश्चार्थधर्मातिगस्य
दुर्भाषिणो मन्युवशानुगस्य; कामात्मनो दुर्हृदो भावनस्य

^{५.२६.१५}अनेयस्याश्रेयसो दीर्घमन्यो;र्मित्रद्रुहः संजय पापबुद्धेः
सुतस्य राजा धृतराष्ट्रः प्रियैषी; प्रपश्यमानः प्रजहाद्धर्मकामौ

^{५.२६.१६}तदैव मे संजय दीव्यतोऽभू;न्नो चेत्कुरूनागतः स्यादभावः
काव्यां वाचं विदुरो भाषमाणो; न विन्दते धृतराष्ट्रात्प्रशंसाम्

^{५.२६.१७}क्षत्तुर्यदा अन्ववर्तन्त बुद्धिं; कृच्छ्रं कुरून्न तदाभ्याजगाम
यावत्प्रज्ञामन्ववर्तन्त तस्य; तावत्तेषां राष्ट्रवृद्धिर्बभूव

^{५.२६.१८}तदर्थलुब्धस्य निबोध मेऽद्य; ये मन्त्रिणो धार्तराष्ट्रस्य सूत
दुःशासनः शकुनिः सूतपुत्रो; गावल्गणे पश्य संमोहमस्य

^{५.२६.१९}सोऽहं न पश्यामि परीक्षमाणः; कथं स्वस्ति स्यात्कुरुसृञ्जयानाम्
आत्तैश्वर्यो धृतराष्ट्रः परेभ्यः; प्रव्राजिते विदुरे दीर्घदृष्टौ

^{५.२६.२०}आशंसते वै धृतराष्ट्रः सपुत्रो; महाराज्यमसपत्नं पृथिव्याम्
तस्मिञ्शमः केवलं नोपलभ्यो; अत्यासन्नं मद्गतं मन्यतेऽर्थम्

^{५.२६.२१}यत्तत्कर्णो मन्यते पारणीयं; युद्धे गृहीतायुधमर्जुनेन
आसंश्च युद्धानि पुरा महान्ति; कथं कर्णो नाभवद्द्वीप एषाम्

^{५.२६.२२}कर्णश्च जानाति सुयोधनश्च; द्रोणश्च जानाति पितामहश्च
अन्ये च ये कुरवस्तत्र सन्ति; यथार्जुनान्नास्त्यपरो धनुर्धरः

^{५.२६.२३}जानन्त्येते कुरवः सर्व एव; ये चाप्यन्ये भूमिपालाः समेताः
दुर्योधनं चापराधे चरन्त;मरिंदमे फल्गुनेऽविद्यमाने

^{५.२६.२४}तेनार्थबद्धं मन्यते धार्तराष्ट्रः; शक्यं हर्तुं पाण्डवानां ममत्वम्
किरीटिना तालमात्रायुधेन; तद्वेदिना संयुगं तत्र गत्वा

^{५.२६.२५}गाण्डीवविस्फारितशब्दमाजा;वशृण्वाना धार्तराष्ट्रा ध्रियन्ते
क्रुद्धस्य चेद्भीमसेनस्य वेगा;त्सुयोधनो मन्यते सिद्धमर्थम्

^{५.२६.२६}इन्द्रोऽप्येतन्नोत्सहेत्तात हर्तु;मैश्वर्यं नो जीवति भीमसेने
धनंजये नकुले चैव सूत; तथा वीरे सहदेवे मदीये

^{५.२६.२७}स चेदेतां प्रतिपद्येत बुद्धिं; वृद्धो राजा सह पुत्रेण सूत
एवं रणे पाण्डवकोपदग्धा; न नश्येयुः संजय धार्तराष्ट्राः

^{५.२६.२८}जानासि त्वं क्लेशमस्मासु वृत्तं; त्वां पूजयन्संजयाहं क्षमेयम्
यच्चास्माकं कौरवैर्भूतपूर्वं; या नो वृत्तिर्धार्तराष्ट्रे तदासीत्

^{५.२६.२९}अद्यापि तत्तत्र तथैव वर्ततां; शान्तिं गमिष्यामि यथा त्वमात्थ
इन्द्रप्रस्थे भवतु ममैव राज्यं; सुयोधनो यच्छतु भारताग्र्यः