^{१४.४६.१}ब्रह्मोवाच

^{१४.४६.२}एवमेतेन मार्गेण पूर्वोक्तेन यथाविधि
अधीतवान्यथाशक्ति तथैव ब्रह्मचर्यवान्

^{१४.४६.३}स्वधर्मनिरतो विद्वान्सर्वेन्द्रिययतो मुनिः
गुरोः प्रियहिते युक्तः सत्यधर्मपरः शुचिः

^{१४.४६.४}गुरुणा समनुज्ञातो भुञ्जीतान्नमकुत्सयन्
हविष्यभैक्ष्यभुक्चापि स्थानासनविहारवान्

^{१४.४६.५}द्विकालमग्निं जुह्वानः शुचिर्भूत्वा समाहितः
धारयीत सदा दण्डं बैल्वं पालाशमेव वा

^{१४.४६.६}क्षौमं कार्पासिकं वापि मृगाजिनमथापि वा
सर्वं काषायरक्तं स्याद्वासो वापि द्विजस्य ह

^{१४.४६.७}मेखला च भवेन्मौञ्जी जटी नित्योदकस्तथा
यज्ञोपवीती स्वाध्यायी अलुप्तनियतव्रतः

^{१४.४६.८}पूताभिश्च तथैवाद्भिः सदा दैवततर्पणम्
भावेन नियतः कुर्वन्ब्रह्मचारी प्रशस्यते

^{१४.४६.९}एवं युक्तो जयेत्स्वर्गमूर्ध्वरेताः समाहितः
न संसरति जातीषु परमं स्थानमाश्रितः

^{१४.४६.१०}संस्कृतः सर्वसंस्कारैस्तथैव ब्रह्मचर्यवान्
ग्रामान्निष्क्रम्य चारण्यं मुनिः प्रव्रजितो वसेत्

^{१४.४६.११}चर्मवल्कलसंवीतः स्वयं प्रातरुपस्पृशेत्
अरण्यगोचरो नित्यं न ग्रामं प्रविशेत्पुनः

^{१४.४६.१२}अर्चयन्नतिथीन्काले दद्याच्चापि प्रतिश्रयम्
फलपत्रावरैर्मूलैः श्यामाकेन च वर्तयन्

^{१४.४६.१३}प्रवृत्तमुदकं वायुं सर्वं वानेयमा तृणात्
प्राश्नीयादानुपूर्व्येण यथादीक्षमतन्द्रितः

^{१४.४६.१४}आमूलफलभिक्षाभिरर्चेदतिथिमागतम्
यद्भक्षः स्यात्ततो दद्याद्भिक्षां नित्यमतन्द्रितः

^{१४.४६.१५}देवतातिथिपूर्वं च सदा भुञ्जीत वाग्यतः
अस्कन्दितमनाश्चैव लघ्वाशी देवताश्रयः

^{१४.४६.१६}दान्तो मैत्रः क्षमायुक्तः केशश्मश्रु च धारयन्
जुह्वन्स्वाध्यायशीलश्च सत्यधर्मपरायणः

^{१४.४६.१७}त्यक्तदेहः सदा दक्षो वननित्यः समाहितः
एवं युक्तो जयेत्स्वर्गं वानप्रस्थो जितेन्द्रियः

^{१४.४६.१८}गृहस्थो ब्रह्मचारी च वानप्रस्थोऽथ वा पुनः
य इच्छेन्मोक्षमास्थातुमुत्तमां वृत्तिमाश्रयेत्

^{१४.४६.१९}अभयं सर्वभूतेभ्यो दत्त्वा नैष्कर्म्यमाचरेत्
सर्वभूतहितो मैत्रः सर्वेन्द्रिययतो मुनिः

^{१४.४६.२०}अयाचितमसंकॢप्तमुपपन्नं यदृच्छया
जोषयेत सदा भोज्यं ग्रासमागतमस्पृहः

^{१४.४६.२१}यात्रामात्रं च भुञ्जीत केवलं प्राणयात्रिकम्
धर्मलब्धं तथाश्नीयान्न काममनुवर्तयेत्

^{१४.४६.२२}ग्रासादाच्छादनाच्चान्यन्न गृह्णीयात्कथंचन
यावदाहारयेत्तावत्प्रतिगृह्णीत नान्यथा

^{१४.४६.२३}परेभ्यो न प्रतिग्राह्यं न च देयं कदाचन
दैन्यभावाच्च भूतानां संविभज्य सदा बुधः

^{१४.४६.२४}नाददीत परस्वानि न गृह्णीयादयाचितम्
न किंचिद्विषयं भुक्त्वा स्पृहयेत्तस्य वै पुनः

^{१४.४६.२५}मृदमापस्तथाश्मानं पत्रपुष्पफलानि च
असंवृतानि गृह्णीयात्प्रवृत्तानीह कार्यवान्

^{१४.४६.२६}न शिल्पजीविकां जीवेद्द्विरन्नं नोत कामयेत्
न द्वेष्टा नोपदेष्टा च भवेत निरुपस्कृतः
श्रद्धापूतानि भुञ्जीत निमित्तानि विवर्जयेत्

^{१४.४६.२७}मुधावृत्तिरसक्तश्च सर्वभूतैरसंविदम्
कृत्वा वह्निं चरेद्भैक्ष्यं विधूमे भुक्तवज्जने

^{१४.४६.२८}वृत्ते शरावसंपाते भैक्ष्यं लिप्सेत मोक्षवित्
लाभे न च प्रहृष्येत नालाभे विमना भवेत्

^{१४.४६.२९}मात्राशी कालमाकाङ्क्षंश्चरेद्भैक्ष्यं समाहितः
लाभं साधारणं नेच्छेन्न भुञ्जीताभिपूजितः
अभिपूजितलाभाद्धि विजुगुप्सेत भिक्षुकः

^{१४.४६.३०}शुक्तान्यम्लानि तिक्तानि कषायकटुकानि च
नास्वादयीत भुञ्जानो रसांश्च मधुरांस्तथा
यात्रामात्रं च भुञ्जीत केवलं प्राणयात्रिकम्

^{१४.४६.३१}असंरोधेन भूतानां वृत्तिं लिप्सेत मोक्षवित्
न चान्यमनुभिक्षेत भिक्षमाणः कथंचन

^{१४.४६.३२}न संनिकाशयेद्धर्मं विविक्ते विरजाश्चरेत्
शून्यागारमरण्यं वा वृक्षमूलं नदीं तथा
प्रतिश्रयार्थं सेवेत पार्वतीं वा पुनर्गुहाम्

^{१४.४६.३३}ग्रामैकरात्रिको ग्रीष्मे वर्षास्वेकत्र वा वसेत्
अध्वा सूर्येण निर्दिष्टः कीटवच्च चरेन्महीम्

^{१४.४६.३४}दयार्थं चैव भूतानां समीक्ष्य पृथिवीं चरेत्
संचयांश्च न कुर्वीत स्नेहवासं च वर्जयेत्

^{१४.४६.३५}पूतेन चाम्भसा नित्यं कार्यं कुर्वीत मोक्षवित्
उपस्पृशेदुद्धृताभिरद्भिश्च पुरुषः सदा

^{१४.४६.३६}अहिंसा ब्रह्मचर्यं च सत्यमार्जवमेव च
अक्रोधश्चानसूया च दमो नित्यमपैशुनम्

^{१४.४६.३७}अष्टास्वेतेषु युक्तः स्याद्व्रतेषु नियतेन्द्रियः
अपापमशठं वृत्तमजिह्मं नित्यमाचरेत्

^{१४.४६.३८}आशीर्युक्तानि कर्माणि हिंसायुक्तानि यानि च
लोकसंग्रहधर्मं च नैव कुर्यान्न कारयेत्

^{१४.४६.३९}सर्वभावानतिक्रम्य लघुमात्रः परिव्रजेत्
समः सर्वेषु भूतेषु स्थावरेषु चरेषु च

^{१४.४६.४०}परं नोद्वेजयेत्कंचिन्न च कस्यचिदुद्विजेत्
विश्वास्यः सर्वभूतानामग्र्यो मोक्षविदुच्यते

^{१४.४६.४१}अनागतं च न ध्यायेन्नातीतमनुचिन्तयेत्
वर्तमानमुपेक्षेत कालाकाङ्क्षी समाहितः

^{१४.४६.४२}न चक्षुषा न मनसा न वाचा दूषयेत्क्वचित्
न प्रत्यक्षं परोक्षं वा किंचिद्दुष्टं समाचरेत्

^{१४.४६.४३}इन्द्रियाण्युपसंहृत्य कूर्मोऽङ्गानीव सर्वशः
क्षीणेन्द्रियमनोबुद्धिर्निरीक्षेत निरिन्द्रियः

^{१४.४६.४४}निर्द्वंद्वो निर्नमस्कारो निःस्वाहाकार एव च
निर्ममो निरहंकारो निर्योगक्षेम एव च

^{१४.४६.४५}निराशीः सर्वभूतेषु निरासङ्गो निराश्रयः
सर्वज्ञः सर्वतो मुक्तो मुच्यते नात्र संशयः

^{१४.४६.४६}अपाणिपादपृष्ठं तमशिरस्कमनूदरम्
प्रहीणगुणकर्माणं केवलं विमलं स्थिरम्

^{१४.४६.४७}अगन्धरसमस्पर्शमरूपाशब्दमेव च
अत्वगस्थ्यथ वामज्जममांसमपि चैव ह

^{१४.४६.४८}निश्चिन्तमव्ययं नित्यं हृदिस्थमपि नित्यदा
सर्वभूतस्थमात्मानं ये पश्यन्ति न ते मृताः

^{१४.४६.४९}न तत्र क्रमते बुद्धिर्नेन्द्रियाणि न देवताः
वेदा यज्ञाश्च लोकाश्च न तपो न पराक्रमः
यत्र ज्ञानवतां प्राप्तिरलिङ्गग्रहणा स्मृता

^{१४.४६.५०}तस्मादलिङ्गो धर्मज्ञो धर्मव्रतमनुव्रतः
गूढधर्माश्रितो विद्वानज्ञातचरितं चरेत्

^{१४.४६.५१}अमूढो मूढरूपेण चरेद्धर्ममदूषयन्
यथैनमवमन्येरन्परे सततमेव हि

^{१४.४६.५२}तथावृत्तश्चरेद्धर्मं सतां वर्त्माविदूषयन्
यो ह्येवं वृत्तसंपन्नः स मुनिः श्रेष्ठ उच्यते

^{१४.४६.५३}इन्द्रियाणीन्द्रियार्थांश्च महाभूतानि पञ्च च
मनोबुद्धिरथात्मानमव्यक्तं पुरुषं तथा

^{१४.४६.५४}सर्वमेतत्प्रसंख्याय सम्यक्संत्यज्य निर्मलः
ततः स्वर्गमवाप्नोति विमुक्तः सर्वबन्धनैः

^{१४.४६.५५}एतदेवान्तवेलायां परिसंख्याय तत्त्ववित्
ध्यायेदेकान्तमास्थाय मुच्यतेऽथ निराश्रयः

^{१४.४६.५६}निर्मुक्तः सर्वसङ्गेभ्यो वायुराकाशगो यथा
क्षीणकोशो निरातङ्कः प्राप्नोति परमं पदम्