^{१८.५.१}जनमेजय उवाच

^{१८.५.२}भीष्मद्रोणौ महात्मानौ धृतराष्ट्रश्च पार्थिवः
विराटद्रुपदौ चोभौ शङ्खश्चैवोत्तरस्तथा

^{१८.५.३}धृष्टकेतुर्जयत्सेनो राजा चैव स सत्यजित्
दुर्योधनसुताश्चैव शकुनिश्चैव सौबलः

^{१८.५.४}कर्णपुत्राश्च विक्रान्ता राजा चैव जयद्रथः
घटोत्कचादयश्चैव ये चान्ये नानुकीर्तिताः

^{१८.५.५}ये चान्ये कीर्तितास्तत्र राजानो दीप्तमूर्तयः
स्वर्गे कालं कियन्तं ते तस्थुस्तदपि शंस मे

^{१८.५.६}आहोस्विच्छाश्वतं स्थानं तेषां तत्र द्विजोत्तम
अन्ते वा कर्मणः कां ते गतिं प्राप्ता नरर्षभाः
एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं प्रोच्यमानं त्वया द्विज

^{१८.५.७}सूत उवाच

^{१८.५.८}इत्युक्तः स तु विप्रर्षिरनुज्ञातो महात्मना
व्यासेन तस्य नृपतेराख्यातुमुपचक्रमे

^{१८.५.९}वैशंपायन उवाच

^{१८.५.१०}गन्तव्यं कर्मणामन्ते सर्वेण मनुजाधिप
शृणु गुह्यमिदं राजन्देवानां भरतर्षभ
यदुवाच महातेजा दिव्यचक्षुः प्रतापवान्

^{१८.५.११}मुनिः पुराणः कौरव्य पाराशर्यो महाव्रतः
अगाधबुद्धिः सर्वज्ञो गतिज्ञः सर्वकर्मणाम्

^{१८.५.१२}वसूनेव महातेजा भीष्मः प्राप महाद्युतिः
अष्टावेव हि दृश्यन्ते वसवो भरतर्षभ

^{१८.५.१३}बृहस्पतिं विवेशाथ द्रोणो ह्यङ्गिरसां वरम्
कृतवर्मा तु हार्दिक्यः प्रविवेश मरुद्गणम्

^{१८.५.१४}सनत्कुमारं प्रद्युम्नः प्रविवेश यथागतम्
धृतराष्ट्रो धनेशस्य लोकान्प्राप दुरासदान्

^{१८.५.१५}धृतराष्ट्रेण सहिता गान्धारी च यशस्विनी
पत्नीभ्यां सहितः पाण्डुर्महेन्द्रसदनं ययौ

^{१८.५.१६}विराटद्रुपदौ चोभौ धृष्टकेतुश्च पार्थिवः
निशठाक्रूरसाम्बाश्च भानुः कम्पो विडूरथः

^{१८.५.१७}भूरिश्रवाः शलश्चैव भूरिश्च पृथिवीपतिः
उग्रसेनस्तथा कंसो वसुदेवश्च वीर्यवान्

^{१८.५.१८}उत्तरश्च सह भ्रात्रा शङ्खेन नरपुंगवः
विश्वेषां देवतानां ते विविशुर्नरसत्तमाः

^{१८.५.१९}वर्चा नाम महातेजाः सोमपुत्रः प्रतापवान्
सोऽभिमन्युर्नृसिंहस्य फल्गुनस्य सुतोऽभवत्

^{१८.५.२०}स युद्ध्वा क्षत्रधर्मेण यथा नान्यः पुमान्क्वचित्
विवेश सोमं धर्मात्मा कर्मणोऽन्ते महारथः

^{१८.५.२१}आविवेश रविं कर्णः पितरं पुरुषर्षभ
द्वापरं शकुनिः प्राप धृष्टद्युम्नस्तु पावकम्

^{१८.५.२२}धृतराष्ट्रात्मजाः सर्वे यातुधाना बलोत्कटाः
ऋद्धिमन्तो महात्मानः शस्त्रपूता दिवं गताः
धर्ममेवाविशत्क्षत्ता राजा चैव युधिष्ठिरः

^{१८.५.२३}अनन्तो भगवान्देवः प्रविवेश रसातलम्
पितामहनियोगाद्धि यो योगाद्गामधारयत्

^{१८.५.२४}षोडशस्त्रीसहस्राणि वासुदेवपरिग्रहः
न्यमज्जन्त सरस्वत्यां कालेन जनमेजय
ताश्चाप्यप्सरसो भूत्वा वासुदेवमुपागमन्

^{१८.५.२५}हतास्तस्मिन्महायुद्धे ये वीरास्तु महारथाः
घटोत्कचादयः सर्वे देवान्यक्षांश्च भेजिरे

^{१८.५.२६}दुर्योधनसहायाश्च राक्षसाः परिकीर्तिताः
प्राप्तास्ते क्रमशो राजन्सर्वलोकाननुत्तमान्

^{१८.५.२७}भवनं च महेन्द्रस्य कुबेरस्य च धीमतः
वरुणस्य तथा लोकान्विविशुः पुरुषर्षभाः

^{१८.५.२८}एतत्ते सर्वमाख्यातं विस्तरेण महाद्युते
कुरूणां चरितं कृत्स्नं पाण्डवानां च भारत

^{१८.५.२९}सूत उवाच

^{१८.५.३०}एतच्छ्रुत्वा द्विजश्रेष्ठात्स राजा जनमेजयः
विस्मितोऽभवदत्यर्थं यज्ञकर्मान्तरेष्वथ

^{१८.५.३१}ततः समापयामासुः कर्म तत्तस्य याजकाः
आस्तीकश्चाभवत्प्रीतः परिमोक्ष्य भुजंगमान्

^{१८.५.३२}ततो द्विजातीन्सर्वांस्तान्दक्षिणाभिरतोषयत्
पूजिताश्चापि ते राज्ञा ततो जग्मुर्यथागतम्

^{१८.५.३३}विसर्जयित्वा विप्रांस्तान्राजापि जनमेजयः
ततस्तक्षशिलायाः स पुनरायाद्गजाह्वयम्

^{१८.५.३४}एतत्ते सर्वमाख्यातं वैशंपायनकीर्तितम्
व्यासाज्ञया समाख्यातं सर्पसत्रे नृपस्य ह

^{१८.५.३५}पुण्योऽयमितिहासाख्यः पवित्रं चेदमुत्तमम्
कृष्णेन मुनिना विप्र नियतं सत्यवादिना

^{१८.५.३६}सर्वज्ञेन विधिज्ञेन धर्मज्ञानवता सता
अतीन्द्रियेण शुचिना तपसा भावितात्मना

^{१८.५.३७}ऐश्वर्ये वर्तता चैव सांख्ययोगविदा तथा
नैकतन्त्रविबुद्धेन दृष्ट्वा दिव्येन चक्षुषा

^{१८.५.३८}कीर्तिं प्रथयता लोके पाण्डवानां महात्मनाम्
अन्येषां क्षत्रियाणां च भूरिद्रविणतेजसाम्

^{१८.५.३९}य इदं श्रावयेद्विद्वान्सदा पर्वणि पर्वणि
धूतपाप्मा जितस्वर्गो ब्रह्मभूयाय गच्छति

^{१८.५.४०}यश्चेदं श्रावयेच्छ्राद्धे ब्राह्मणान्पादमन्ततः
अक्षय्यमन्नपानं वै पितॄंस्तस्योपतिष्ठते

^{१८.५.४१}अह्ना यदेनः कुरुते इन्द्रियैर्मनसापि वा
महाभारतमाख्याय पश्चात्संध्यां प्रमुच्यते

^{१८.५.४२}धर्मे चार्थे च कामे च मोक्षे च भरतर्षभ
यदिहास्ति तदन्यत्र यन्नेहास्ति न तत्क्वचित्

^{१८.५.४३}जयो नामेतिहासोऽयं श्रोतव्यो भूतिमिच्छता
राज्ञा राजसुतैश्चापि गर्भिण्या चैव योषिता

^{१८.५.४४}स्वर्गकामो लभेत्स्वर्गं जयकामो लभेज्जयम्
गर्भिणी लभते पुत्रं कन्यां वा बहुभागिनीम्

^{१८.५.४५}अनागतं त्रिभिर्वर्षैः कृष्णद्वैपायनः प्रभुः
संदर्भं भारतस्यास्य कृतवान्धर्मकाम्यया

^{१८.५.४६}नारदोऽश्रावयद्देवानसितो देवलः पितॄन्
रक्षो यक्षाञ्शुको मर्त्यान्वैशंपायन एव तु

^{१८.५.४७}इतिहासमिमं पुण्यं महार्थं वेदसंमितम्
श्रावयेद्यस्तु वर्णांस्त्रीन्कृत्वा ब्राह्मणमग्रतः

^{१८.५.४८}स नरः पापनिर्मुक्तः कीर्तिं प्राप्येह शौनक
गच्छेत्परमिकां सिद्धिमत्र मे नास्ति संशयः

^{१८.५.४९}भारताध्ययनात्पुण्यादपि पादमधीयतः
श्रद्दधानस्य पूयन्ते सर्वपापान्यशेषतः

^{१८.५.५०}महर्षिर्भगवान्व्यासः कृत्वेमां संहितां पुरा
श्लोकैश्चतुर्भिर्भगवान्पुत्रमध्यापयच्छुकम्

^{१८.५.५१}मातापितृसहस्राणि पुत्रदारशतानि च
संसारेष्वनुभूतानि यान्ति यास्यन्ति चापरे

^{१८.५.५२}हर्षस्थानसहस्राणि भयस्थानशतानि च
दिवसे दिवसे मूढमाविशन्ति न पण्डितम्

^{१८.५.५३}ऊर्ध्वबाहुर्विरौम्येष न च कश्चिच्छृणोति मे
धर्मादर्थश्च कामश्च स किमर्थं न सेव्यते

^{१८.५.५४}न जातु कामान्न भयान्न लोभा;द्धर्मं त्यजेज्जीवितस्यापि हेतोः
नित्यो धर्मः सुखदुःखे त्वनित्ये; जीवो नित्यो हेतुरस्य त्वनित्यः

^{१८.५.५५}इमां भारतसावित्रीं प्रातरुत्थाय यः पठेत्
स भारतफलं प्राप्य परं ब्रह्माधिगच्छति

^{१८.५.५६}यथा समुद्रो भगवान्यथा च हिमवान्गिरिः
ख्यातावुभौ रत्ननिधी तथा भारतमुच्यते

^{१८.५.५७}महाभारतमाख्यानं यः पठेत्सुसमाहितः
स गच्छेत्परमां सिद्धिमिति मे नास्ति संशयः

^{१८.५.५८}द्वैपायनोष्ठपुटनिःसृतमप्रमेयं; पुण्यं पवित्रमथ पापहरं शिवं च
यो भारतं समधिगच्छति वाच्यमानं; किं तस्य पुष्करजलैरभिषेचनेन