^{२.६२.१}द्रौपद्युवाच

^{२.६२.२}पुरस्तात्करणीयं मे न कृतं कार्यमुत्तरम्
विह्वलास्मि कृतानेन कर्षता बलिना बलात्

^{२.६२.३}अभिवादं करोम्येषां गुरूणां कुरुसंसदि
न मे स्यादपराधोऽयं यदिदं न कृतं मया

^{२.६२.४}वैशंपायन उवाच

^{२.६२.५}सा तेन च समुद्धूता दुःखेन च तपस्विनी
पतिता विललापेदं सभायामतथोचिता

^{२.६२.६}द्रौपद्युवाच

^{२.६२.७}स्वयंवरे यास्मि नृपैर्दृष्टा रङ्गे समागतैः
न दृष्टपूर्वा चान्यत्र साहमद्य सभां गता

^{२.६२.८}यां न वायुर्न चादित्यो दृष्टवन्तौ पुरा गृहे
साहमद्य सभामध्ये दृश्यामि कुरुसंसदि

^{२.६२.९}यां न मृष्यन्ति वातेन स्पृश्यमानां पुरा गृहे
स्पृश्यमानां सहन्तेऽद्य पाण्डवास्तां दुरात्मना

^{२.६२.१०}मृष्यन्ते कुरवश्चेमे मन्ये कालस्य पर्ययम्
स्नुषां दुहितरं चैव क्लिश्यमानामनर्हतीम्

^{२.६२.११}किं त्वतः कृपणं भूयो यदहं स्त्री सती शुभा
सभामध्यं विगाहेऽद्य क्व नु धर्मो महीक्षिताम्

^{२.६२.१२}धर्म्याः स्त्रियः सभां पूर्वं न नयन्तीति नः श्रुतम्
स नष्टः कौरवेयेषु पूर्वो धर्मः सनातनः

^{२.६२.१३}कथं हि भार्या पाण्डूनां पार्षतस्य स्वसा सती
वासुदेवस्य च सखी पार्थिवानां सभामियाम्

^{२.६२.१४}तामिमां धर्मराजस्य भार्यां सदृशवर्णजाम्
ब्रूत दासीमदासीं वा तत्करिष्यामि कौरवाः

^{२.६२.१५}अयं हि मां दृढं क्षुद्रः कौरवाणां यशोहरः
क्लिश्नाति नाहं तत्सोढुं चिरं शक्ष्यामि कौरवाः

^{२.६२.१६}जितां वाप्यजितां वापि मन्यध्वं वा यथा नृपाः
तथा प्रत्युक्तमिच्छामि तत्करिष्यामि कौरवाः

^{२.६२.१७}भीष्म उवाच

^{२.६२.१८}उक्तवानस्मि कल्याणि धर्मस्य तु परां गतिम्
लोके न शक्यते गन्तुमपि विप्रैर्महात्मभिः

^{२.६२.१९}बलवांस्तु यथा धर्मं लोके पश्यति पूरुषः
स धर्मो धर्मवेलायां भवत्यभिहितः परैः

^{२.६२.२०}न विवेक्तुं च ते प्रश्नमेतं शक्नोमि निश्चयात्
सूक्ष्मत्वाद्गहनत्वाच्च कार्यस्यास्य च गौरवात्

^{२.६२.२१}नूनमन्तः कुलस्यास्य भविता नचिरादिव
तथा हि कुरवः सर्वे लोभमोहपरायणाः

^{२.६२.२२}कुलेषु जाताः कल्याणि व्यसनाभ्याहता भृशम्
धर्म्यान्मार्गान्न च्यवन्ते यथा नस्त्वं वधूः स्थिता

^{२.६२.२३}उपपन्नं च पाञ्चालि तवेदं वृत्तमीदृशम्
यत्कृच्छ्रमपि संप्राप्ता धर्ममेवान्ववेक्षसे

^{२.६२.२४}एते द्रोणादयश्चैव वृद्धा धर्मविदो जनाः
शून्यैः शरीरैस्तिष्ठन्ति गतासव इवानताः

^{२.६२.२५}युधिष्ठिरस्तु प्रश्नेऽस्मिन्प्रमाणमिति मे मतिः
अजितां वा जितां वापि स्वयं व्याहर्तुमर्हति

^{२.६२.२६}वैशंपायन उवाच

^{२.६२.२७}तथा तु दृष्ट्वा बहु तत्तदेवं; रोरूयमाणां कुररीमिवार्ताम्
नोचुर्वचः साध्वथ वाप्यसाधु; महीक्षितो धार्तराष्ट्रस्य भीताः

^{२.६२.२८}दृष्ट्वा तु तान्पार्थिवपुत्रपौत्रां;स्तूष्णींभूतान्धृतराष्ट्रस्य पुत्रः
स्मयन्निवेदं वचनं बभाषे; पाञ्चालराजस्य सुतां तदानीम्

^{२.६२.२९}तिष्ठत्वयं प्रश्न उदारसत्त्वे; भीमेऽर्जुने सहदेवे तथैव
पत्यौ च ते नकुले याज्ञसेनि; वदन्त्वेते वचनं त्वत्प्रसूतम्

^{२.६२.३०}अनीश्वरं विब्रुवन्त्वार्यमध्ये; युधिष्ठिरं तव पाञ्चालि हेतोः
कुर्वन्तु सर्वे चानृतं धर्मराजं; पाञ्चालि त्वं मोक्ष्यसे दासभावात्

^{२.६२.३१}धर्मे स्थितो धर्मराजो महात्मा; स्वयं चेदं कथयत्विन्द्रकल्पः
ईशो वा ते यद्यनीशोऽथ वैष; वाक्यादस्य क्षिप्रमेकं भजस्व

^{२.६२.३२}सर्वे हीमे कौरवेयाः सभायां; दुःखान्तरे वर्तमानास्तवैव
न विब्रुवन्त्यार्यसत्त्वा यथाव;त्पतींश्च ते समवेक्ष्याल्पभाग्यान्

^{२.६२.३३}ततः सभ्याः कुरुराजस्य तत्र; वाक्यं सर्वे प्रशशंसुस्तदोच्चैः
चेलावेधांश्चापि चक्रुर्नदन्तो; हा हेत्यासीदपि चैवात्र नादः
सर्वे चासन्पार्थिवाः प्रीतिमन्तः; कुरुश्रेष्ठं धार्मिकं पूजयन्तः

^{२.६२.३४}युधिष्ठिरं च ते सर्वे समुदैक्षन्त पार्थिवाः
किं नु वक्ष्यति धर्मज्ञ इति साचीकृताननाः

^{२.६२.३५}किं नु वक्ष्यति बीभत्सुरजितो युधि पाण्डवः
भीमसेनो यमौ चेति भृशं कौतूहलान्विताः

^{२.६२.३६}तस्मिन्नुपरते शब्दे भीमसेनोऽब्रवीदिदम्
प्रगृह्य विपुलं वृत्तं भुजं चन्दनरूषितम्

^{२.६२.३७}यद्येष गुरुरस्माकं धर्मराजो युधिष्ठिरः
न प्रभुः स्यात्कुलस्यास्य न वयं मर्षयेमहि

^{२.६२.३८}ईशो नः पुण्यतपसां प्राणानामपि चेश्वरः
मन्यते जितमात्मानं यद्येष विजिता वयम्

^{२.६२.३९}न हि मुच्येत जीवन्मे पदा भूमिमुपस्पृशन्
मर्त्यधर्मा परामृश्य पाञ्चाल्या मूर्धजानिमान्

^{२.६२.४०}पश्यध्वमायतौ वृत्तौ भुजौ मे परिघाविव
नैतयोरन्तरं प्राप्य मुच्येतापि शतक्रतुः

^{२.६२.४१}धर्मपाशसितस्त्वेवं नाधिगच्छामि संकटम्
गौरवेण निरुद्धश्च निग्रहादर्जुनस्य च

^{२.६२.४२}धर्मराजनिसृष्टस्तु सिंहः क्षुद्रमृगानिव
धार्तराष्ट्रानिमान्पापान्निष्पिषेयं तलासिभिः

^{२.६२.४३}तमुवाच तदा भीष्मो द्रोणो विदुर एव च
क्षम्यतामेवमित्येवं सर्वं संभवति त्वयि