^{२.६३.१}कर्ण उवाच

^{२.६३.२}त्रयः किलेमे अधना भवन्ति; दासः शिष्यश्चास्वतन्त्रा च नारी
दासस्य पत्नी त्वं धनमस्य भद्रे; हीनेश्वरा दासधनं च दासी

^{२.६३.३}प्रविश्य सा नः परिचारैर्भजस्व; तत्ते कार्यं शिष्टमावेश्य वेश्म
ईशाः स्म सर्वे तव राजपुत्रि; भवन्ति ते धार्तराष्ट्रा न पार्थाः

^{२.६३.४}अन्यं वृणीष्व पतिमाशु भामिनि; यस्माद्दास्यं न लभसे देवनेन
अनवद्या वै पतिषु कामवृत्ति;र्नित्यं दास्ये विदितं वै तवास्तु

^{२.६३.५}पराजितो नकुलो भीमसेनो; युधिष्ठिरः सहदेवोऽर्जुनश्च
दासीभूता प्रविश याज्ञसेनि; पराजितास्ते पतयो न सन्ति

^{२.६३.६}प्रयोजनं चात्मनि किं नु मन्यते; पराक्रमं पौरुषं चेह पार्थः
पाञ्चाल्यस्य द्रुपदस्यात्मजामिमां; सभामध्ये योऽतिदेवीद्ग्लहेषु

^{२.६३.७}वैशंपायन उवाच

^{२.६३.८}तद्वै श्रुत्वा भीमसेनोऽत्यमर्षी; भृशं निशश्वास तदार्तरूपः
राजानुगो धर्मपाशानुबद्धो; दहन्निवैनं कोपविरक्तदृष्टिः

^{२.६३.९}भीम उवाच

^{२.६३.१०}नाहं कुप्ये सूतपुत्रस्य राज;न्नेष सत्यं दासधर्मः प्रविष्टः
किं विद्विषो वाद्य मां धारयेयु;र्नादेवीस्त्वं यद्यनया नरेन्द्र

^{२.६३.११}वैशंपायन उवाच

^{२.६३.१२}राधेयस्य वचः श्रुत्वा राजा दुर्योधनस्तदा
युधिष्ठिरमुवाचेदं तूष्णींभूतमचेतसम्

^{२.६३.१३}भीमार्जुनौ यमौ चैव स्थितौ ते नृप शासने
प्रश्नं प्रब्रूहि कृष्णां त्वमजितां यदि मन्यसे

^{२.६३.१४}एवमुक्त्वा स कौन्तेयमपोह्य वसनं स्वकम्
स्मयन्निवैक्षत्पाञ्चालीमैश्वर्यमदमोहितः

^{२.६३.१५}कदलीदण्डसदृशं सर्वलक्षणपूजितम्
गजहस्तप्रतीकाशं वज्रप्रतिमगौरवम्

^{२.६३.१६}अभ्युत्स्मयित्वा राधेयं भीममाधर्षयन्निव
द्रौपद्याः प्रेक्षमाणायाः सव्यमूरुमदर्शयत्

^{२.६३.१७}वृकोदरस्तदालोक्य नेत्रे उत्फाल्य लोहिते
प्रोवाच राजमध्ये तं सभां विश्रावयन्निव

^{२.६३.१८}पितृभिः सह सालोक्यं मा स्म गच्छेद्वृकोदरः
यद्येतमूरुं गदया न भिन्द्यां ते महाहवे

^{२.६३.१९}क्रुद्धस्य तस्य स्रोतोभ्यः सर्वेभ्यः पावकार्चिषः
वृक्षस्येव विनिश्चेरुः कोटरेभ्यः प्रदह्यतः

^{२.६३.२०}विदुर उवाच

^{२.६३.२१}परं भयं पश्यत भीमसेना;द्बुध्यध्वं राज्ञो वरुणस्येव पाशात्
दैवेरितो नूनमयं पुरस्ता;त्परोऽनयो भरतेषूदपादि

^{२.६३.२२}अतिद्यूतं कृतमिदं धार्तराष्ट्रा; येऽस्यां स्त्रियं विवदध्वं सभायाम्
योगक्षेमो दृश्यते वो महाभयः; पापान्मन्त्रान्कुरवो मन्त्रयन्ति

^{२.६३.२३}इमं धर्मं कुरवो जानताशु; दुर्दृष्टेऽस्मिन्परिषत्संप्रदुष्येत्
इमां चेत्पूर्वं कितवोऽग्लहीष्य;दीशोऽभविष्यदपराजितात्मा

^{२.६३.२४}स्वप्ने यथैतद्धि धनं जितं स्या;त्तदेवं मन्ये यस्य दीव्यत्यनीशः
गान्धारिपुत्रस्य वचो निशम्य; धर्मादस्मात्कुरवो मापयात

^{२.६३.२५}दुर्योधन उवाच

^{२.६३.२६}भीमस्य वाक्ये तद्वदेवार्जुनस्य; स्थितोऽहं वै यमयोश्चैवमेव
युधिष्ठिरं चेत्प्रवदन्त्यनीश;मथो दास्यान्मोक्ष्यसे याज्ञसेनि

^{२.६३.२७}अर्जुन उवाच

^{२.६३.२८}ईशो राजा पूर्वमासीद्ग्लहे नः; कुन्तीपुत्रो धर्मराजो महात्मा
ईशस्त्वयं कस्य पराजितात्मा; तज्जानीध्वं कुरवः सर्व एव

^{२.६३.२९}वैशंपायन उवाच

^{२.६३.३०}ततो राज्ञो धृतराष्ट्रस्य गेहे; गोमायुरुच्चैर्व्याहरदग्निहोत्रे
तं रासभाः प्रत्यभाषन्त राज;न्समन्ततः पक्षिणश्चैव रौद्राः

^{२.६३.३१}तं च शब्दं विदुरस्तत्त्ववेदी; शुश्राव घोरं सुबलात्मजा च
भीष्मद्रोणौ गौतमश्चापि विद्वा;न्स्वस्ति स्वस्तीत्यपि चैवाहुरुच्चैः

^{२.६३.३२}ततो गान्धारी विदुरश्चैव विद्वां;स्तमुत्पातं घोरमालक्ष्य राज्ञे
निवेदयामासतुरार्तवत्तदा; ततो राजा वाक्यमिदं बभाषे

^{२.६३.३३}हतोऽसि दुर्योधन मन्दबुद्धे; यस्त्वं सभायां कुरुपुंगवानाम्
स्त्रियं समाभाषसि दुर्विनीत; विशेषतो द्रौपदीं धर्मपत्नीम्

^{२.६३.३४}एवमुक्त्वा धृतराष्ट्रो मनीषी; हितान्वेषी बान्धवानामपायात्
कृष्णां पाञ्चालीमब्रवीत्सान्त्वपूर्वं; विमृश्यैतत्प्रज्ञया तत्त्वबुद्धिः

^{२.६३.३५}धृतराष्ट्र उवाच

^{२.६३.३६}वरं वृणीष्व पाञ्चालि मत्तो यदभिकाङ्क्षसि
वधूनां हि विशिष्टा मे त्वं धर्मपरमा सती

^{२.६३.३७}द्रौपद्युवाच

^{२.६३.३८}ददासि चेद्वरं मह्यं वृणोमि भरतर्षभ
सर्वधर्मानुगः श्रीमानदासोऽस्तु युधिष्ठिरः

^{२.६३.३९}मनस्विनमजानन्तो मा वै ब्रूयुः कुमारकाः
एष वै दासपुत्रेति प्रतिविन्ध्यं तमागतम्

^{२.६३.४०}राजपुत्रः पुरा भूत्वा यथा नान्यः पुमान्क्वचित्
लालितो दासपुत्रत्वं पश्यन्नश्येद्धि भारत

^{२.६३.४१}धृतराष्ट्र उवाच

^{२.६३.४२}द्वितीयं ते वरं भद्रे ददामि वरयस्व माम्
मनो हि मे वितरति नैकं त्वं वरमर्हसि

^{२.६३.४३}द्रौपद्युवाच

^{२.६३.४४}सरथौ सधनुष्कौ च भीमसेनधनंजयौ
नकुलं सहदेवं च द्वितीयं वरये वरम्

^{२.६३.४५}धृतराष्ट्र उवाच

^{२.६३.४६}तृतीयं वरयास्मत्तो नासि द्वाभ्यां सुसत्कृता
त्वं हि सर्वस्नुषाणां मे श्रेयसी धर्मचारिणी

^{२.६३.४७}द्रौपद्युवाच

^{२.६३.४८}लोभो धर्मस्य नाशाय भगवन्नाहमुत्सहे
अनर्हा वरमादातुं तृतीयं राजसत्तम

^{२.६३.४९}एकमाहुर्वैश्यवरं द्वौ तु क्षत्रस्त्रिया वरौ
त्रयस्तु राज्ञो राजेन्द्र ब्राह्मणस्य शतं वराः

^{२.६३.५०}पापीयांस इमे भूत्वा संतीर्णाः पतयो मम
वेत्स्यन्ति चैव भद्राणि राजन्पुण्येन कर्मणा