^{२.६८.१}वैशंपायन उवाच

^{२.६८.२}वनवासाय चक्रुस्ते मतिं पार्थाः पराजिताः
अजिनान्युत्तरीयाणि जगृहुश्च यथाक्रमम्

^{२.६८.३}अजिनैः संवृतान्दृष्ट्वा हृतराज्यानरिंदमान्
प्रस्थितान्वनवासाय ततो दुःशासनोऽब्रवीत्

^{२.६८.४}प्रवृत्तं धार्तराष्ट्रस्य चक्रं राज्ञो महात्मनः
पराभूताः पाण्डुपुत्रा विपत्तिं परमां गताः

^{२.६८.५}अद्य देवाः संप्रयाताः समैर्वर्त्मभिरस्थलैः
गुणज्येष्ठास्तथा ज्येष्ठा भूयांसो यद्वयं परैः

^{२.६८.६}नरकं पातिताः पार्था दीर्घकालमनन्तकम्
सुखाच्च हीना राज्याच्च विनष्टाः शाश्वतीः समाः

^{२.६८.७}बलेन मत्ता ये ते स्म धार्तराष्ट्रान्प्रहासिषुः
ते निर्जिता हृतधना वनमेष्यन्ति पाण्डवाः

^{२.६८.८}चित्रान्संनाहानवमुञ्चन्तु चैषां; वासांसि दिव्यानि च भानुमन्ति
निवास्यन्तां रुरुचर्माणि सर्वे; यथा ग्लहं सौबलस्याभ्युपेताः

^{२.६८.९}न सन्ति लोकेषु पुमांस ईदृशा; इत्येव ये भावितबुद्धयः सदा
ज्ञास्यन्ति तेऽऽत्मानमिमेऽद्य पाण्डवा; विपर्यये षण्ढतिला इवाफलाः

^{२.६८.१०}अयं हि वासोदय ईदृशानां; मनस्विनां कौरव मा भवेद्वः
अदीक्षितानामजिनानि यद्व;द्बलीयसां पश्यत पाण्डवानाम्

^{२.६८.११}महाप्राज्ञः सोमको यज्ञसेनः; कन्यां पाञ्चालीं पाण्डवेभ्यः प्रदाय
अकार्षीद्वै दुष्कृतं नेह सन्ति; क्लीबाः पार्थाः पतयो याज्ञसेन्याः

^{२.६८.१२}सूक्ष्मान्प्रावारानजिनानि चोदिता;न्दृष्ट्वारण्ये निर्धनानप्रतिष्ठान्
कां त्वं प्रीतिं लप्स्यसे याज्ञसेनि; पतिं वृणीष्व यमिहान्यमिच्छसि

^{२.६८.१३}एते हि सर्वे कुरवः समेताः; क्षान्ता दान्ताः सुद्रविणोपपन्नाः
एषां वृणीष्वैकतमं पतित्वे; न त्वां तपेत्कालविपर्ययोऽयम्

^{२.६८.१४}यथाफलाः षण्ढतिला यथा चर्ममया मृगाः
तथैव पाण्डवाः सर्वे यथा काकयवा अपि

^{२.६८.१५}किं पाण्डवांस्त्वं पतितानुपास्से; मोघः श्रमः षण्ढतिलानुपास्य
एवं नृशंसः परुषाणि पार्था;नश्रावयद्धृतराष्ट्रस्य पुत्रः

^{२.६८.१६}तद्वै श्रुत्वा भीमसेनोऽत्यमर्षी; निर्भर्त्स्योच्चैस्तं निगृह्यैव रोषात्
उवाचेदं सहसैवोपगम्य; सिंहो यथा हैमवतः शृगालम्

^{२.६८.१७}भीमसेन उवाच

^{२.६८.१८}क्रूर पापजनैर्जुष्टमकृतार्थं प्रभाषसे
गान्धारविद्यया हि त्वं राजमध्ये विकत्थसे

^{२.६८.१९}यथा तुदसि मर्माणि वाक्शरैरिह नो भृशम्
तथा स्मारयिता तेऽहं कृन्तन्मर्माणि संयुगे

^{२.६८.२०}ये च त्वामनुवर्तन्ते कामलोभवशानुगाः
गोप्तारः सानुबन्धांस्तान्नेष्यामि यमसादनम्

^{२.६८.२१}वैशंपायन उवाच

^{२.६८.२२}एवं ब्रुवाणमजिनैर्विवासितं; दुःखाभिभूतं परिनृत्यति स्म
मध्ये कुरूणां धर्मनिबद्धमार्गं; गौर्गौरिति स्माह्वयन्मुक्तलज्जः

^{२.६८.२३}भीमसेन उवाच

^{२.६८.२४}नृशंसं परुषं क्रूरं शक्यं दुःशासन त्वया
निकृत्या हि धनं लब्ध्वा को विकत्थितुमर्हति

^{२.६८.२५}मा ह स्म सुकृताँल्लोकान्गच्छेत्पार्थो वृकोदरः
यदि वक्षसि भित्त्वा ते न पिबेच्छोणितं रणे

^{२.६८.२६}धार्तराष्ट्रान्रणे हत्वा मिषतां सर्वधन्विनाम्
शमं गन्तास्मि नचिरात्सत्यमेतद्ब्रवीमि वः

^{२.६८.२७}वैशंपायन उवाच

^{२.६८.२८}तस्य राजा सिंहगतेः सखेलं; दुर्योधनो भीमसेनस्य हर्षात्
गतिं स्वगत्यानुचकार मन्दो; निर्गच्छतां पाण्डवानां सभायाः

^{२.६८.२९}नैतावता कृतमित्यब्रवीत्तं; वृकोदरः संनिवृत्तार्धकायः
शीघ्रं हि त्वा निहतं सानुबन्धं; संस्मार्याहं प्रतिवक्ष्यामि मूढ

^{२.६८.३०}एतत्समीक्ष्यात्मनि चावमानं; नियम्य मन्युं बलवान्स मानी
राजानुगः संसदि कौरवाणां; विनिष्क्रमन्वाक्यमुवाच भीमः

^{२.६८.३१}अहं दुर्योधनं हन्ता कर्णं हन्ता धनंजयः
शकुनिं चाक्षकितवं सहदेवो हनिष्यति

^{२.६८.३२}इदं च भूयो वक्ष्यामि सभामध्ये बृहद्वचः
सत्यं देवाः करिष्यन्ति यन्नो युद्धं भविष्यति

^{२.६८.३३}सुयोधनमिमं पापं हन्तास्मि गदया युधि
शिरः पादेन चास्याहमधिष्ठास्यामि भूतले

^{२.६८.३४}वाक्यशूरस्य चैवास्य परुषस्य दुरात्मनः
दुःशासनस्य रुधिरं पातास्मि मृगराडिव

^{२.६८.३५}अर्जुन उवाच

^{२.६८.३६}नैव वाचा व्यवसितं भीम विज्ञायते सताम्
इतश्चतुर्दशे वर्षे द्रष्टारो यद्भविष्यति

^{२.६८.३७}दुर्योधनस्य कर्णस्य शकुनेश्च दुरात्मनः
दुःशासनचतुर्थानां भूमिः पास्यति शोणितम्

^{२.६८.३८}असूयितारं वक्तारं प्रस्रष्टारं दुरात्मनाम्
भीमसेन नियोगात्ते हन्ताहं कर्णमाहवे

^{२.६८.३९}अर्जुनः प्रतिजानीते भीमस्य प्रियकाम्यया
कर्णं कर्णानुगांश्चैव रणे हन्तास्मि पत्रिभिः

^{२.६८.४०}ये चान्ये प्रतियोत्स्यन्ति बुद्धिमोहेन मां नृपाः
तांश्च सर्वाञ्शितैर्बाणैर्नेतास्मि यमसादनम्

^{२.६८.४१}चलेद्धि हिमवान्स्थानान्निष्प्रभः स्याद्दिवाकरः
शैत्यं सोमात्प्रणश्येत मत्सत्यं विचलेद्यदि

^{२.६८.४२}न प्रदास्यति चेद्राज्यमितो वर्षे चतुर्दशे
दुर्योधनो हि सत्कृत्य सत्यमेतद्भविष्यति

^{२.६८.४३}वैशंपायन उवाच

^{२.६८.४४}इत्युक्तवति पार्थे तु श्रीमान्माद्रवतीसुतः
प्रगृह्य विपुलं बाहुं सहदेवः प्रतापवान्

^{२.६८.४५}सौबलस्य वधं प्रेप्सुरिदं वचनमब्रवीत्
क्रोधसंरक्तनयनो निःश्वसन्निव पन्नगः

^{२.६८.४६}अक्षान्यान्मन्यसे मूढ गान्धाराणां यशोहर
नैतेऽक्षा निशिता बाणास्त्वयैते समरे वृताः

^{२.६८.४७}यथा चैवोक्तवान्भीमस्त्वामुद्दिश्य सबान्धवम्
कर्ताहं कर्मणस्तस्य कुरु कार्याणि सर्वशः

^{२.६८.४८}हन्तास्मि तरसा युद्धे त्वां विक्रम्य सबान्धवम्
यदि स्थास्यसि संग्रामे क्षत्रधर्मेण सौबल

^{२.६८.४९}सहदेववचः श्रुत्वा नकुलोऽपि विशां पते
दर्शनीयतमो नॄणामिदं वचनमब्रवीत्

^{२.६८.५०}सुतेयं यज्ञसेनस्य द्यूतेऽस्मिन्धृतराष्ट्रजैः
यैर्वाचः श्राविता रूक्षाः स्थितैर्दुर्योधनप्रिये

^{२.६८.५१}तान्धार्तराष्ट्रान्दुर्वृत्तान्मुमूर्षून्कालचोदितान्
दर्शयिष्यामि भूयिष्ठमहं वैवस्वतक्षयम्

^{२.६८.५२}निदेशाद्धर्मराजस्य द्रौपद्याः पदवीं चरन्
निर्धार्तराष्ट्रां पृथिवीं कर्तास्मि नचिरादिव

^{२.६८.५३}एवं ते पुरुषव्याघ्राः सर्वे व्यायतबाहवः
प्रतिज्ञा बहुलाः कृत्वा धृतराष्ट्रमुपागमन्