^{३.१३१.१}श्येन उवाच

^{३.१३१.२}धर्मात्मानं त्वाहुरेकं सर्वे राजन्महीक्षितः
स वै धर्मविरुद्धं त्वं कस्मात्कर्म चिकीर्षसि

^{३.१३१.३}विहितं भक्षणं राजन्पीड्यमानस्य मे क्षुधा
मा भाङ्क्षीर्धर्मलोभेन धर्ममुत्सृष्टवानसि

^{३.१३१.४}राजोवाच

^{३.१३१.५}संत्रस्तरूपस्त्राणार्थी त्वत्तो भीतो महाद्विज
मत्सकाशमनुप्राप्तः प्राणगृध्नुरयं द्विजः

^{३.१३१.६}एवमभ्यागतस्येह कपोतस्याभयार्थिनः
अप्रदाने परोऽधर्मः किं त्वं श्येन प्रपश्यसि

^{३.१३१.७}प्रस्पन्दमानः संभ्रान्तः कपोतः श्येन लक्ष्यते
मत्सकाशं जीवितार्थी तस्य त्यागो विगर्हितः

^{३.१३१.८}श्येन उवाच

^{३.१३१.९}आहारात्सर्वभूतानि संभवन्ति महीपते
आहारेण विवर्धन्ते तेन जीवन्ति जन्तवः

^{३.१३१.१०}शक्यते दुस्त्यजेऽप्यर्थे चिररात्राय जीवितुम्
न तु भोजनमुत्सृज्य शक्यं वर्तयितुं चिरम्

^{३.१३१.११}भक्ष्याद्विलोपितस्याद्य मम प्राणा विशां पते
विसृज्य कायमेष्यन्ति पन्थानमपुनर्भवम्

^{३.१३१.१२}प्रमृते मयि धर्मात्मन्पुत्रदारं नशिष्यति
रक्षमाणः कपोतं त्वं बहून्प्राणान्नशिष्यसि

^{३.१३१.१३}धर्मं यो बाधते धर्मो न स धर्मः कुधर्म तत्
अविरोधी तु यो धर्मः स धर्मः सत्यविक्रम

^{३.१३१.१४}विरोधिषु महीपाल निश्चित्य गुरुलाघवम्
न बाधा विद्यते यत्र तं धर्मं समुदाचरेत्

^{३.१३१.१५}गुरुलाघवमाज्ञाय धर्माधर्मविनिश्चये
यतो भूयांस्ततो राजन्कुरु धर्मविनिश्चयम्

^{३.१३१.१६}राजोवाच

^{३.१३१.१७}बहुकल्याणसंयुक्तं भाषसे विहगोत्तम
सुपर्णः पक्षिराट्किं त्वं धर्मज्ञश्चास्यसंशयम्
तथा हि धर्मसंयुक्तं बहु चित्रं प्रभाषसे

^{३.१३१.१८}न तेऽस्त्यविदितं किंचिदिति त्वा लक्षयाम्यहम्
शरणैषिणः परित्यागं कथं साध्विति मन्यसे

^{३.१३१.१९}आहारार्थं समारम्भस्तव चायं विहंगम
शक्यश्चाप्यन्यथा कर्तुमाहारोऽप्यधिकस्त्वया

^{३.१३१.२०}गोवृषो वा वराहो वा मृगो वा महिषोऽपि वा
त्वदर्थमद्य क्रियतां यद्वान्यदभिकाङ्क्षसे

^{३.१३१.२१}श्येन उवाच

^{३.१३१.२२}न वराहं न चोक्षाणं न मृगान्विविधांस्तथा
भक्षयामि महाराज किमन्नाद्येन तेन मे

^{३.१३१.२३}यस्तु मे दैवविहितो भक्षः क्षत्रियपुंगव
तमुत्सृज महीपाल कपोतमिममेव मे

^{३.१३१.२४}श्येनाः कपोतान्खादन्ति स्थितिरेषा सनातनी
मा राजन्मार्गमाज्ञाय कदलीस्कन्धमारुह

^{३.१३१.२५}राजोवाच

^{३.१३१.२६}राज्यं शिबीनामृद्धं वै शाधि पक्षिगणार्चित
यद्वा कामयसे किंचिच्छ्येन सर्वं ददानि ते
विनेमं पक्षिणं श्येन शरणार्थिनमागतम्

^{३.१३१.२७}येनेमं वर्जयेथास्त्वं कर्मणा पक्षिसत्तम
तदाचक्ष्व करिष्यामि न हि दास्ये कपोतकम्

^{३.१३१.२८}श्येन उवाच

^{३.१३१.२९}उशीनर कपोते ते यदि स्नेहो नराधिप
आत्मनो मांसमुत्कृत्य कपोततुलया धृतम्

^{३.१३१.३०}यदा समं कपोतेन तव मांसं भवेन्नृप
तदा प्रदेयं तन्मह्यं सा मे तुष्टिर्भविष्यति

^{३.१३१.३१}राजोवाच

^{३.१३१.३२}अनुग्रहमिमं मन्ये श्येन यन्माभियाचसे
तस्मात्तेऽद्य प्रदास्यामि स्वमांसं तुलया धृतम्

^{३.१३१.३३}लोमश उवाच

^{३.१३१.३४}अथोत्कृत्य स्वमांसं तु राजा परमधर्मवित्
तुलयामास कौन्तेय कपोतेन सहाभिभो

^{३.१३१.३५}ध्रियमाणस्तु तुलया कपोतो व्यतिरिच्यते
पुनश्चोत्कृत्य मांसानि राजा प्रादादुशीनरः

^{३.१३१.३६}न विद्यते यदा मांसं कपोतेन समं धृतम्
तत उत्कृत्तमांसोऽसावारुरोह स्वयं तुलाम्

^{३.१३१.३७}श्येन उवाच

^{३.१३१.३८}इन्द्रोऽहमस्मि धर्मज्ञ कपोतो हव्यवाडयम्
जिज्ञासमानौ धर्मे त्वां यज्ञवाटमुपागतौ

^{३.१३१.३९}यत्ते मांसानि गात्रेभ्य उत्कृत्तानि विशां पते
एषा ते भास्वरी कीर्तिर्लोकानभिभविष्यति

^{३.१३१.४०}यावल्लोके मनुष्यास्त्वां कथयिष्यन्ति पार्थिव
तावत्कीर्तिश्च लोकाश्च स्थास्यन्ति तव शाश्वताः

^{३.१३१.४१}लोमश उवाच

^{३.१३१.४२}तत्पाण्डवेय सदनं राज्ञस्तस्य महात्मनः
पश्यस्वैतन्मया सार्धं पुण्यं पापप्रमोचनम्

^{३.१३१.४३}अत्र वै सततं देवा मुनयश्च सनातनाः
दृश्यन्ते ब्राह्मणै राजन्पुण्यवद्भिर्महात्मभिः