^{३.१८०.१}वैशंपायन उवाच

^{३.१८०.२}काम्यकं प्राप्य कौन्तेया युधिष्ठिरपुरोगमाः
कृतातिथ्या मुनिगणैर्निषेदुः सह कृष्णया

^{३.१८०.३}ततस्तान्परिविश्वस्तान्वसतः पाण्डुनन्दनान्
ब्राह्मणा बहवस्तत्र समन्तात्पर्यवारयन्

^{३.१८०.४}अथाब्रवीद्द्विजः कश्चिदर्जुनस्य प्रियः सखा
एष्यतीह महाबाहुर्वशी शौरिरुदारधीः

^{३.१८०.५}विदिता हि हरेर्यूयमिहायाताः कुरूद्वहाः
सदा हि दर्शनाकाङ्क्षी श्रेयोऽन्वेषी च वो हरिः

^{३.१८०.६}बहुवत्सरजीवी च मार्कण्डेयो महातपाः
स्वाध्यायतपसा युक्तः क्षिप्रं युष्मान्समेष्यति

^{३.१८०.७}तथैव तस्य ब्रुवतः प्रत्यदृश्यत केशवः
सैन्यसुग्रीवयुक्तेन रथेन रथिनां वरः

^{३.१८०.८}मघवानिव पौलोम्या सहितः सत्यभामया
उपायाद्देवकीपुत्रो दिदृक्षुः कुरुसत्तमान्

^{३.१८०.९}अवतीर्य रथात्कृष्णो धर्मराजं यथाविधि
ववन्दे मुदितो धीमान्भीमं च बलिनां वरम्

^{३.१८०.१०}पूजयामास धौम्यं च यमाभ्यामभिवादितः
परिष्वज्य गुडाकेशं द्रौपदीं पर्यसान्त्वयत्

^{३.१८०.११}स दृष्ट्वा फल्गुनं वीरं चिरस्य प्रियमागतम्
पर्यष्वजत दाशार्हः पुनः पुनररिंदमम्

^{३.१८०.१२}तथैव सत्यभामापि द्रौपदीं परिषस्वजे
पाण्डवानां प्रियां भार्यां कृष्णस्य महिषी प्रिया

^{३.१८०.१३}ततस्ते पाण्डवाः सर्वे सभार्याः सपुरोहिताः
आनर्चुः पुण्डरीकाक्षं परिवव्रुश्च सर्वशः

^{३.१८०.१४}कृष्णस्तु पार्थेन समेत्य विद्वा;न्धनंजयेनासुरतर्जनेन
बभौ यथा भूतपतिर्महात्मा; समेत्य साक्षाद्भगवान्गुहेन

^{३.१८०.१५}ततः समस्तानि किरीटमाली; वनेषु वृत्तानि गदाग्रजाय
उक्त्वा यथावत्पुनरन्वपृच्छ;त्कथं सुभद्रा च तथाभिमन्युः

^{३.१८०.१६}स पूजयित्वा मधुहा यथाव;त्पार्थांश्च कृष्णां च पुरोहितं च
उवाच राजानमभिप्रशंस;न्युधिष्ठिरं तत्र सहोपविश्य

^{३.१८०.१७}धर्मः परः पाण्डव राज्यलाभा;त्तस्यार्थमाहुस्तप एव राजन्
सत्यार्जवाभ्यां चरता स्वधर्मं; जितस्तवायं च परश्च लोकः

^{३.१८०.१८}अधीतमग्रे चरता व्रतानि; सम्यग्धनुर्वेदमवाप्य कृत्स्नम्
क्षात्रेण धर्मेण वसूनि लब्ध्वा; सर्वे ह्यवाप्ताः क्रतवः पुराणाः

^{३.१८०.१९}न ग्राम्यधर्मेषु रतिस्तवास्ति; कामान्न किंचित्कुरुषे नरेन्द्र
न चार्थलोभात्प्रजहासि धर्मं; तस्मात्स्वभावादसि धर्मराजः

^{३.१८०.२०}दानं च सत्यं च तपश्च राज;ञ्श्रद्धा च शान्तिश्च धृतिः क्षमा च
अवाप्य राष्ट्राणि वसूनि भोगा;नेषा परा पार्थ सदा रतिस्ते

^{३.१८०.२१}यदा जनौघः कुरुजाङ्गलानां; कृष्णां सभायामवशामपश्यत्
अपेतधर्मव्यवहारवृत्तं; सहेत तत्पाण्डव कस्त्वदन्यः

^{३.१८०.२२}असंशयं सर्वसमृद्धकामः; क्षिप्रं प्रजाः पालयितासि सम्यक्
इमे वयं निग्रहणे कुरूणां; यदि प्रतिज्ञा भवतः समाप्ता

^{३.१८०.२३}धौम्यं च कृष्णां च युधिष्ठिरं च; यमौ च भीमं च दशार्हसिंहः
उवाच दिष्ट्या भवतां शिवेन; प्राप्तः किरीटी मुदितः कृतास्त्रः

^{३.१८०.२४}प्रोवाच कृष्णामपि याज्ञसेनीं; दशार्हभर्ता सहितः सुहृद्भिः
कृष्णे धनुर्वेदरतिप्रधानाः; सत्यव्रतास्ते शिशवः सुशीलाः
सद्भिः सदैवाचरितं समाधिं; चरन्ति पुत्रास्तव याज्ञसेनि

^{३.१८०.२५}राज्येन राष्ट्रैश्च निमन्त्र्यमाणाः; पित्रा च कृष्णे तव सोदरैश्च
न यज्ञसेनस्य न मातुलानां; गृहेषु बाला रतिमाप्नुवन्ति

^{३.१८०.२६}आनर्तमेवाभिमुखाः शिवेन; गत्वा धनुर्वेदरतिप्रधानाः
तवात्मजा वृष्णिपुरं प्रविश्य; न दैवतेभ्यः स्पृहयन्ति कृष्णे

^{३.१८०.२७}यथा त्वमेवार्हसि तेषु वृत्तिं; प्रयोक्तुमार्या च यथैव कुन्ती
तेष्वप्रमादेन सदा करोति; तथा च भूयश्च तथा सुभद्रा

^{३.१८०.२८}यथानिरुद्धस्य यथाभिमन्यो;र्यथा सुनीथस्य यथैव भानोः
तथा विनेता च गतिश्च कृष्णे; तवात्मजानामपि रौक्मिणेयः

^{३.१८०.२९}गदासिचर्मग्रहणेषु शूरा;नस्त्रेषु शिक्षासु रथाश्वयाने
सम्यग्विनेता विनयत्यतन्द्री;स्तांश्चाभिमन्युः सततं कुमारः

^{३.१८०.३०}स चापि सम्यक्प्रणिधाय शिक्षा;मस्त्राणि चैषां गुरुवत्प्रदाय
तवात्मजानां च तथाभिमन्योः; पराक्रमैस्तुष्यति रौक्मिणेयः

^{३.१८०.३१}यदा विहारं प्रसमीक्षमाणाः; प्रयान्ति पुत्रास्तव याज्ञसेनि
एकैकमेषामनुयान्ति तत्र; रथाश्च यानानि च दन्तिनश्च

^{३.१८०.३२}अथाब्रवीद्धर्मराजं तु कृष्णो; दशार्हयोधाः कुकुरान्धकाश्च
एते निदेशं तव पालयन्ति; तिष्ठन्ति यत्रेच्छसि तत्र राजन्

^{३.१८०.३३}आवर्ततां कार्मुकवेगवाता; हलायुधप्रग्रहणा मधूनाम्
सेना तवार्थेषु नरेन्द्र यत्ता; ससादिपत्त्यश्वरथा सनागा

^{३.१८०.३४}प्रस्थाप्यतां पाण्डव धार्तराष्ट्रः; सुयोधनः पापकृतां वरिष्ठः
स सानुबन्धः ससुहृद्गणश्च; सौभस्य सौभाधिपतेश्च मार्गम्

^{३.१८०.३५}कामं तथा तिष्ठ नरेन्द्र तस्मि;न्यथा कृतस्ते समयः सभायाम्
दाशार्हयोधैस्तु ससादियोधं; प्रतीक्षतां नागपुरं भवन्तम्

^{३.१८०.३६}व्यपेतमन्युर्व्यपनीतपाप्मा; विहृत्य यत्रेच्छसि तत्र कामम्
ततः समृद्धं प्रथमं विशोकः; प्रपत्स्यसे नागपुरं सराष्ट्रम्

^{३.१८०.३७}ततस्तदाज्ञाय मतं महात्मा; यथावदुक्तं पुरुषोत्तमेन
प्रशस्य विप्रेक्ष्य च धर्मराजः; कृताञ्जलिः केशवमित्युवाच

^{३.१८०.३८}असंशयं केशव पाण्डवानां; भवान्गतिस्त्वच्छरणा हि पार्थाः
कालोदये तच्च ततश्च भूयः; कर्ता भवान्कर्म न संशयोऽस्ति

^{३.१८०.३९}यथाप्रतिज्ञं विहृतश्च कालः; सर्वाः समा द्वादश निर्जनेषु
अज्ञातचर्यां विधिवत्समाप्य; भवद्गताः केशव पाण्डवेयाः

^{३.१८०.४०}वैशंपायन उवाच

^{३.१८०.४१}तथा वदति वार्ष्णेये धर्मराजे च भारत
अथ पश्चात्तपोवृद्धो बहुवर्षसहस्रधृक्
प्रत्यदृश्यत धर्मात्मा मार्कण्डेयो महातपाः

^{३.१८०.४२}तमागतमृषिं वृद्धं बहुवर्षसहस्रिणम्
आनर्चुर्ब्राह्मणाः सर्वे कृष्णश्च सह पाण्डवैः

^{३.१८०.४३}तमर्चितं सुविश्वस्तमासीनमृषिसत्तमम्
ब्राह्मणानां मतेनाह पाण्डवानां च केशवः

^{३.१८०.४४}शुश्रूषवः पाण्डवास्ते ब्राह्मणाश्च समागताः
द्रौपदी सत्यभामा च तथाहं परमं वचः

^{३.१८०.४५}पुरावृत्ताः कथाः पुण्याः सदाचाराः सनातनाः
राज्ञां स्त्रीणामृषीणां च मार्कण्डेय विचक्ष्व नः

^{३.१८०.४६}तेषु तत्रोपविष्टेषु देवर्षिरपि नारदः
आजगाम विशुद्धात्मा पाण्डवानवलोककः

^{३.१८०.४७}तमप्यथ महात्मानं सर्वे तु पुरुषर्षभाः
पाद्यार्घ्याभ्यां यथान्यायमुपतस्थुर्मनीषिणम्

^{३.१८०.४८}नारदस्त्वथ देवर्षिर्ज्ञात्वा तांस्तु कृतक्षणान्
मार्कण्डेयस्य वदतस्तां कथामन्वमोदत

^{३.१८०.४९}उवाच चैनं कालज्ञः स्मयन्निव स नारदः
ब्रह्मर्षे कथ्यतां यत्ते पाण्डवेषु विवक्षितम्

^{३.१८०.५०}एवमुक्तः प्रत्युवाच मार्कण्डेयो महातपाः
क्षणं कुरुध्वं विपुलमाख्यातव्यं भविष्यति

^{३.१८०.५१}एवमुक्ताः क्षणं चक्रुः पाण्डवाः सह तैर्द्विजैः
मध्यंदिने यथादित्यं प्रेक्षन्तस्तं महामुनिम्