^{३.१९६.१}वैशंपायन उवाच

^{३.१९६.२}ततो युधिष्ठिरो राजा मार्कण्डेयं महाद्युतिम्
पप्रच्छ भरतश्रेष्ठो धर्मप्रश्नं सुदुर्वचम्

^{३.१९६.३}श्रोतुमिच्छामि भगवन्स्त्रीणां माहात्म्यमुत्तमम्
कथ्यमानं त्वया विप्र सूक्ष्मं धर्मं च तत्त्वतः

^{३.१९६.४}प्रत्यक्षेण हि विप्रर्षे देवा दृश्यन्ति सत्तम
सूर्याचन्द्रमसौ वायुः पृथिवी वह्निरेव च

^{३.१९६.५}पिता माता च भगवन्गाव एव च सत्तम
यच्चान्यदेव विहितं तच्चापि भृगुनन्दन

^{३.१९६.६}मन्येऽहं गुरुवत्सर्वमेकपत्न्यस्तथा स्त्रियः
पतिव्रतानां शुश्रूषा दुष्करा प्रतिभाति मे

^{३.१९६.७}पतिव्रतानां माहात्म्यं वक्तुमर्हसि नः प्रभो
निरुध्य चेन्द्रियग्रामं मनः संरुध्य चानघ
पतिं दैवतवच्चापि चिन्तयन्त्यः स्थिता हि याः

^{३.१९६.८}भगवन्दुष्करं ह्येतत्प्रतिभाति मम प्रभो
मातापितृषु शुश्रूषा स्त्रीणां भर्तृषु च द्विज

^{३.१९६.९}स्त्रीणां धर्मात्सुघोराद्धि नान्यं पश्यामि दुष्करम्
साध्वाचाराः स्त्रियो ब्रह्मन्यत्कुर्वन्ति सदादृताः
दुष्करं बत कुर्वन्ति पितरो मातरश्च वै

^{३.१९६.१०}एकपत्न्यश्च या नार्यो याश्च सत्यं वदन्त्युत
कुक्षिणा दश मासांश्च गर्भं संधारयन्ति याः
नार्यः कालेन संभूय किमद्भुततरं ततः

^{३.१९६.११}संशयं परमं प्राप्य वेदनामतुलामपि
प्रजायन्ते सुतान्नार्यो दुःखेन महता विभो
पुष्णन्ति चापि महता स्नेहेन द्विजसत्तम

^{३.१९६.१२}ये च क्रूरेषु सर्वेषु वर्तमाना जुगुप्सिताः
स्वकर्म कुर्वन्ति सदा दुष्करं तच्च मे मतम्

^{३.१९६.१३}क्षत्रधर्मसमाचारं तथ्यं चाख्याहि मे द्विज
धर्मः सुदुर्लभो विप्र नृशंसेन दुरात्मना

^{३.१९६.१४}एतदिच्छामि भगवन्प्रश्नं प्रश्नविदां वर
श्रोतुं भृगुकुलश्रेष्ठ शुश्रूषे तव सुव्रत

^{३.१९६.१५}मार्कण्डेय उवाच

^{३.१९६.१६}हन्त ते सर्वमाख्यास्ये प्रश्नमेतं सुदुर्वचम्
तत्त्वेन भरतश्रेष्ठ गदतस्तन्निबोध मे

^{३.१९६.१७}मातरं सदृशीं तात पितॄनन्ये च मन्यते
दुष्करं कुरुते माता विवर्धयति या प्रजाः

^{३.१९६.१८}तपसा देवतेज्याभिर्वन्दनेन तितिक्षया
अभिचारैरुपायैश्च ईहन्ते पितरः सुतान्

^{३.१९६.१९}एवं कृच्छ्रेण महता पुत्रं प्राप्य सुदुर्लभम्
चिन्तयन्ति सदा वीर कीदृशोऽयं भविष्यति

^{३.१९६.२०}आशंसते च पुत्रेषु पिता माता च भारत
यशः कीर्तिमथैश्वर्यं प्रजा धर्मं तथैव च

^{३.१९६.२१}तयोराशां तु सफलां यः करोति स धर्मवित्
पिता माता च राजेन्द्र तुष्यतो यस्य नित्यदा
इह प्रेत्य च तस्याथ कीर्तिर्धर्मश्च शाश्वतः

^{३.१९६.२२}नैव यज्ञः स्त्रियः कश्चिन्न श्राद्धं नोपवासकम्
या तु भर्तरि शुश्रूषा तया स्वर्गमुपाश्नुते

^{३.१९६.२३}एतत्प्रकरणं राजन्नधिकृत्य युधिष्ठिर
प्रतिव्रतानां नियतं धर्मं चावहितः शृणु