^{३.२७१.१}मार्कण्डेय उवाच

^{३.२७१.२}ततो विनिर्याय पुरात्कुम्भकर्णः सहानुगः
अपश्यत्कपिसैन्यं तज्जितकाश्यग्रतः स्थितम्

^{३.२७१.३}तमभ्येत्याशु हरयः परिवार्य समन्ततः
अभ्यघ्नंश्च महाकायैर्बहुभिर्जगतीरुहैः
करजैरतुदंश्चान्ये विहाय भयमुत्तमम्

^{३.२७१.४}बहुधा युध्यमानास्ते युद्धमार्गैः प्लवंगमाः
नानाप्रहरणैर्भीमं राक्षसेन्द्रमताडयन्

^{३.२७१.५}स ताड्यमानः प्रहसन्भक्षयामास वानरान्
पनसं च गवाक्षं च वज्रबाहुं च वानरम्

^{३.२७१.६}तद्दृष्ट्वा व्यथनं कर्म कुम्भकर्णस्य रक्षसः
उदक्रोशन्परित्रस्तास्तारप्रभृतयस्तदा

^{३.२७१.७}तं तारमुच्चैः क्रोशन्तमन्यांश्च हरियूथपान्
अभिदुद्राव सुग्रीवः कुम्भकर्णमपेतभीः

^{३.२७१.८}ततोऽभिपत्य वेगेन कुम्भकर्णं महामनाः
शालेन जघ्निवान्मूर्ध्नि बलेन कपिकुञ्जरः

^{३.२७१.९}स महात्मा महावेगः कुम्भकर्णस्य मूर्धनि
बिभेद शालं सुग्रीवो न चैवाव्यथयत्कपिः

^{३.२७१.१०}ततो विनद्य प्रहसञ्शालस्पर्शविबोधितः
दोर्भ्यामादाय सुग्रीवं कुम्भकर्णोऽहरद्बलात्

^{३.२७१.११}ह्रियमाणं तु सुग्रीवं कुम्भकर्णेन रक्षसा
अवेक्ष्याभ्यद्रवद्वीरः सौमित्रिर्मित्रनन्दनः

^{३.२७१.१२}सोऽभिपत्य महावेगं रुक्मपुङ्खं महाशरम्
प्राहिणोत्कुम्भकर्णाय लक्ष्मणः परवीरहा

^{३.२७१.१३}स तस्य देहावरणं भित्त्वा देहं च सायकः
जगाम दारयन्भूमिं रुधिरेण समुक्षितः

^{३.२७१.१४}तथा स भिन्नहृदयः समुत्सृज्य कपीश्वरम्
कुम्भकर्णो महेष्वासः प्रगृहीतशिलायुधः
अभिदुद्राव सौमित्रिमुद्यम्य महतीं शिलाम्

^{३.२७१.१५}तस्याभिद्रवतस्तूर्णं क्षुराभ्यामुच्छ्रितौ करौ
चिच्छेद निशिताग्राभ्यां स बभूव चतुर्भुजः

^{३.२७१.१६}तानप्यस्य भुजान्सर्वान्प्रगृहीतशिलायुधान्
क्षुरैश्चिच्छेद लघ्वस्त्रं सौमित्रिः प्रतिदर्शयन्

^{३.२७१.१७}स बभूवातिकायश्च बहुपादशिरोभुजः
तं ब्रह्मास्त्रेण सौमित्रिर्ददाहाद्रिचयोपमम्

^{३.२७१.१८}स पपात महावीर्यो दिव्यास्त्राभिहतो रणे
महाशनिविनिर्दग्धः पादपोऽङ्कुरवानिव

^{३.२७१.१९}तं दृष्ट्वा वृत्रसंकाशं कुम्भकर्णं तरस्विनम्
गतासुं पतितं भूमौ राक्षसाः प्राद्रवन्भयात्

^{३.२७१.२०}तथा तान्द्रवतो योधान्दृष्ट्वा तौ दूषणानुजौ
अवस्थाप्याथ सौमित्रिं संक्रुद्धावभ्यधावताम्

^{३.२७१.२१}तावाद्रवन्तौ संक्रुद्धौ वज्रवेगप्रमाथिनौ
प्रतिजग्राह सौमित्रिर्विनद्योभौ पतत्रिभिः

^{३.२७१.२२}ततः सुतुमुलं युद्धमभवल्लोमहर्षणम्
दूषणानुजयोः पार्थ लक्ष्मणस्य च धीमतः

^{३.२७१.२३}महता शरवर्षेण राक्षसौ सोऽभ्यवर्षत
तौ चापि वीरौ संक्रुद्धावुभौ तौ समवर्षताम्

^{३.२७१.२४}मुहूर्तमेवमभवद्वज्रवेगप्रमाथिनोः
सौमित्रेश्च महाबाहोः संप्रहारः सुदारुणः

^{३.२७१.२५}अथाद्रिशृङ्गमादाय हनूमान्मारुतात्मजः
अभिद्रुत्याददे प्राणान्वज्रवेगस्य रक्षसः

^{३.२७१.२६}नीलश्च महता ग्राव्णा दूषणावरजं हरिः
प्रमाथिनमभिद्रुत्य प्रममाथ महाबलः

^{३.२७१.२७}ततः प्रावर्तत पुनः संग्रामः कटुकोदयः
रामरावणसैन्यानामन्योन्यमभिधावताम्

^{३.२७१.२८}शतशो नैरृतान्वन्या जघ्नुर्वन्यांश्च नैरृताः
नैरृतास्तत्र वध्यन्ते प्रायशो न तु वानराः