^{५.१२८.१}वैशंपायन उवाच

^{५.१२८.२}तत्तु वाक्यमनादृत्य सोऽर्थवन्मातृभाषितम्
पुनः प्रतस्थे संरम्भात्सकाशमकृतात्मनाम्

^{५.१२८.३}ततः सभाया निर्गम्य मन्त्रयामास कौरवः
सौबलेन मताक्षेण राज्ञा शकुनिना सह

^{५.१२८.४}दुर्योधनस्य कर्णस्य शकुनेः सौबलस्य च
दुःशासनचतुर्थानामिदमासीद्विचेष्टितम्

^{५.१२८.५}पुरायमस्मान्गृह्णाति क्षिप्रकारी जनार्दनः
सहितो धृतराष्ट्रेण राज्ञा शांतनवेन च

^{५.१२८.६}वयमेव हृषीकेशं निगृह्णीम बलादिव
प्रसह्य पुरुषव्याघ्रमिन्द्रो वैरोचनिं यथा

^{५.१२८.७}श्रुत्वा गृहीतं वार्ष्णेयं पाण्डवा हतचेतसः
निरुत्साहा भविष्यन्ति भग्नदंष्ट्रा इवोरगाः

^{५.१२८.८}अयं ह्येषां महाबाहुः सर्वेषां शर्म वर्म च
अस्मिन्गृहीते वरदे ऋषभे सर्वसात्वताम्
निरुद्यमा भविष्यन्ति पाण्डवाः सोमकैः सह

^{५.१२८.९}तस्माद्वयमिहैवैनं केशवं क्षिप्रकारिणम्
क्रोशतो धृतराष्ट्रस्य बद्ध्वा योत्स्यामहे रिपून्

^{५.१२८.१०}तेषां पापमभिप्रायं पापानां दुष्टचेतसाम्
इङ्गितज्ञः कविः क्षिप्रमन्वबुध्यत सात्यकिः

^{५.१२८.११}तदर्थमभिनिष्क्रम्य हार्दिक्येन सहास्थितः
अब्रवीत्कृतवर्माणं क्षिप्रं योजय वाहिनीम्

^{५.१२८.१२}व्यूढानीकः सभाद्वारमुपतिष्ठस्व दंशितः
यावदाख्याम्यहं चैतत्कृष्णायाक्लिष्टकर्मणे

^{५.१२८.१३}स प्रविश्य सभां वीरः सिंहो गिरिगुहामिव
आचष्ट तमभिप्रायं केशवाय महात्मने

^{५.१२८.१४}धृतराष्ट्रं ततश्चैव विदुरं चान्वभाषत
तेषामेतमभिप्रायमाचचक्षे स्मयन्निव

^{५.१२८.१५}धर्मादपेतमर्थाच्च कर्म साधुविगर्हितम्
मन्दाः कर्तुमिहेच्छन्ति न चावाप्यं कथंचन

^{५.१२८.१६}पुरा विकुर्वते मूढाः पापात्मानः समागताः
धर्षिताः काममन्युभ्यां क्रोधलोभवशानुगाः

^{५.१२८.१७}इमं हि पुण्डरीकाक्षं जिघृक्षन्त्यल्पचेतसः
पटेनाग्निं प्रज्वलितं यथा बाला यथा जडाः

^{५.१२८.१८}सात्यकेस्तद्वचः श्रुत्वा विदुरो दीर्घदर्शिवान्
धृतराष्ट्रं महाबाहुमब्रवीत्कुरुसंसदि

^{५.१२८.१९}राजन्परीतकालास्ते पुत्राः सर्वे परंतप
अयशस्यमशक्यं च कर्म कर्तुं समुद्यताः

^{५.१२८.२०}इमं हि पुण्डरीकाक्षमभिभूय प्रसह्य च
निग्रहीतुं किलेच्छन्ति सहिता वासवानुजम्

^{५.१२८.२१}इमं पुरुषशार्दूलमप्रधृष्यं दुरासदम्
आसाद्य न भविष्यन्ति पतंगा इव पावकम्

^{५.१२८.२२}अयमिच्छन्हि तान्सर्वान्यतमानाञ्जनार्दनः
सिंहो मृगानिव क्रुद्धो गमयेद्यमसादनम्

^{५.१२८.२३}न त्वयं निन्दितं कर्म कुर्यात्कृष्णः कथंचन
न च धर्मादपक्रामेदच्युतः पुरुषोत्तमः

^{५.१२८.२४}विदुरेणैवमुक्ते तु केशवो वाक्यमब्रवीत्
धृतराष्ट्रमभिप्रेक्ष्य सुहृदां शृण्वतां मिथः

^{५.१२८.२५}राजन्नेते यदि क्रुद्धा मां निगृह्णीयुरोजसा
एते वा मामहं वैनाननुजानीहि पार्थिव

^{५.१२८.२६}एतान्हि सर्वान्संरब्धान्नियन्तुमहमुत्सहे
न त्वहं निन्दितं कर्म कुर्यां पापं कथंचन

^{५.१२८.२७}पाण्डवार्थे हि लुभ्यन्तः स्वार्थाद्धास्यन्ति ते सुताः
एते चेदेवमिच्छन्ति कृतकार्यो युधिष्ठिरः

^{५.१२८.२८}अद्यैव ह्यहमेतांश्च ये चैताननु भारत
निगृह्य राजन्पार्थेभ्यो दद्यां किं दुष्कृतं भवेत्

^{५.१२८.२९}इदं तु न प्रवर्तेयं निन्दितं कर्म भारत
संनिधौ ते महाराज क्रोधजं पापबुद्धिजम्

^{५.१२८.३०}एष दुर्योधनो राजन्यथेच्छति तथास्तु तत्
अहं तु सर्वान्समयाननुजानामि भारत

^{५.१२८.३१}एतच्छ्रुत्वा तु विदुरं धृतराष्ट्रोऽभ्यभाषत
क्षिप्रमानय तं पापं राज्यलुब्धं सुयोधनम्

^{५.१२८.३२}सहमित्रं सहामात्यं ससोदर्यं सहानुगम्
शक्नुयां यदि पन्थानमवतारयितुं पुनः

^{५.१२८.३३}ततो दुर्योधनं क्षत्ता पुनः प्रावेशयत्सभाम्
अकामं भ्रातृभिः सार्धं राजभिः परिवारितम्

^{५.१२८.३४}अथ दुर्योधनं राजा धृतराष्ट्रोऽभ्यभाषत
कर्णदुःशासनाभ्यां च राजभिश्चाभिसंवृतम्

^{५.१२८.३५}नृशंस पापभूयिष्ठ क्षुद्रकर्मसहायवान्
पापैः सहायैः संहत्य पापं कर्म चिकीर्षसि

^{५.१२८.३६}अशक्यमयशस्यं च सद्भिश्चापि विगर्हितम्
यथा त्वादृशको मूढो व्यवस्येत्कुलपांसनः

^{५.१२८.३७}त्वमिमं पुण्डरीकाक्षमप्रधृष्यं दुरासदम्
पापैः सहायैः संहत्य निग्रहीतुं किलेच्छसि

^{५.१२८.३८}यो न शक्यो बलात्कर्तुं देवैरपि सवासवैः
तं त्वं प्रार्थयसे मन्द बालश्चन्द्रमसं यथा

^{५.१२८.३९}देवैर्मनुष्यैर्गन्धर्वैरसुरैरुरगैश्च यः
न सोढुं समरे शक्यस्तं न बुध्यसि केशवम्

^{५.१२८.४०}दुर्ग्रहः पाणिना वायुर्दुःस्पर्शः पाणिना शशी
दुर्धरा पृथिवी मूर्ध्ना दुर्ग्रहः केशवो बलात्

^{५.१२८.४१}इत्युक्ते धृतराष्ट्रेण क्षत्तापि विदुरोऽब्रवीत्
दुर्योधनमभिप्रेक्ष्य धार्तराष्ट्रममर्षणम्

^{५.१२८.४२}सौभद्वारे वानरेन्द्रो द्विविदो नाम नामतः
शिलावर्षेण महता छादयामास केशवम्

^{५.१२८.४३}ग्रहीतुकामो विक्रम्य सर्वयत्नेन माधवम्
ग्रहीतुं नाशकत्तत्र तं त्वं प्रार्थयसे बलात्

^{५.१२८.४४}निर्मोचने षट्सहस्राः पाशैर्बद्ध्वा महासुराः
ग्रहीतुं नाशकंश्चैनं तं त्वं प्रार्थयसे बलात्

^{५.१२८.४५}प्राग्ज्योतिषगतं शौरिं नरकः सह दानवैः
ग्रहीतुं नाशकत्तत्र तं त्वं प्रार्थयसे बलात्

^{५.१२८.४६}अनेन हि हता बाल्ये पूतना शिशुना तथा
गोवर्धनो धारितश्च गवार्थे भरतर्षभ

^{५.१२८.४७}अरिष्टो धेनुकश्चैव चाणूरश्च महाबलः
अश्वराजश्च निहतः कंसश्चारिष्टमाचरन्

^{५.१२८.४८}जरासंधश्च वक्रश्च शिशुपालश्च वीर्यवान्
बाणश्च निहतः संख्ये राजानश्च निषूदिताः

^{५.१२८.४९}वरुणो निर्जितो राजा पावकश्चामितौजसा
पारिजातं च हरता जितः साक्षाच्छचीपतिः

^{५.१२८.५०}एकार्णवे शयानेन हतौ तौ मधुकैटभौ
जन्मान्तरमुपागम्य हयग्रीवस्तथा हतः

^{५.१२८.५१}अयं कर्ता न क्रियते कारणं चापि पौरुषे
यद्यदिच्छेदयं शौरिस्तत्तत्कुर्यादयत्नतः

^{५.१२८.५२}तं न बुध्यसि गोविन्दं घोरविक्रममच्युतम्
आशीविषमिव क्रुद्धं तेजोराशिमनिर्जितम्

^{५.१२८.५३}प्रधर्षयन्महाबाहुं कृष्णमक्लिष्टकारिणम्
पतंगोऽग्निमिवासाद्य सामात्यो न भविष्यसि