^{५.१७६.१}अकृतव्रण उवाच

^{५.१७६.२}दुःखद्वयमिदं भद्रे कतरस्य चिकीर्षसि
प्रतिकर्तव्यमबले तत्त्वं वत्से ब्रवीहि मे

^{५.१७६.३}यदि सौभपतिर्भद्रे नियोक्तव्यो मते तव
नियोक्ष्यति महात्मा तं रामस्त्वद्धितकाम्यया

^{५.१७६.४}अथापगेयं भीष्मं तं रामेणेच्छसि धीमता
रणे विनिर्जितं द्रष्टुं कुर्यात्तदपि भार्गवः

^{५.१७६.५}सृञ्जयस्य वचः श्रुत्वा तव चैव शुचिस्मिते
यदत्रानन्तरं कार्यं तदद्यैव विचिन्त्यताम्

^{५.१७६.६}अम्बोवाच

^{५.१७६.७}अपनीतास्मि भीष्मेण भगवन्नविजानता
न हि जानाति मे भीष्मो ब्रह्मञ्शाल्वगतं मनः

^{५.१७६.८}एतद्विचार्य मनसा भवानेव विनिश्चयम्
विचिनोतु यथान्यायं विधानं क्रियतां तथा

^{५.१७६.९}भीष्मे वा कुरुशार्दूले शाल्वराजेऽथ वा पुनः
उभयोरेव वा ब्रह्मन्यद्युक्तं तत्समाचर

^{५.१७६.१०}निवेदितं मया ह्येतद्दुःखमूलं यथातथम्
विधानं तत्र भगवन्कर्तुमर्हसि युक्तितः

^{५.१७६.११}अकृतव्रण उवाच

^{५.१७६.१२}उपपन्नमिदं भद्रे यदेवं वरवर्णिनि
धर्मं प्रति वचो ब्रूयाः शृणु चेदं वचो मम

^{५.१७६.१३}यदि त्वामापगेयो वै न नयेद्गजसाह्वयम्
शाल्वस्त्वां शिरसा भीरु गृह्णीयाद्रामचोदितः

^{५.१७६.१४}तेन त्वं निर्जिता भद्रे यस्मान्नीतासि भामिनि
संशयः शाल्वराजस्य तेन त्वयि सुमध्यमे

^{५.१७६.१५}भीष्मः पुरुषमानी च जितकाशी तथैव च
तस्मात्प्रतिक्रिया युक्ता भीष्मे कारयितुं त्वया

^{५.१७६.१६}अम्बोवाच

^{५.१७६.१७}ममाप्येष महान्ब्रह्मन्हृदि कामोऽभिवर्तते
घातयेयं यदि रणे भीष्ममित्येव नित्यदा

^{५.१७६.१८}भीष्मं वा शाल्वराजं वा यं वा दोषेण गच्छसि
प्रशाधि तं महाबाहो यत्कृतेऽहं सुदुःखिता

^{५.१७६.१९}भीष्म उवाच

^{५.१७६.२०}एवं कथयतामेव तेषां स दिवसो गतः
रात्रिश्च भरतश्रेष्ठ सुखशीतोष्णमारुता

^{५.१७६.२१}ततो रामः प्रादुरासीत्प्रज्वलन्निव तेजसा
शिष्यैः परिवृतो राजञ्जटाचीरधरो मुनिः

^{५.१७६.२२}धनुष्पाणिरदीनात्मा खड्गं बिभ्रत्परश्वधी
विरजा राजशार्दूल सोऽभ्ययात्सृञ्जयं नृपम्

^{५.१७६.२३}ततस्तं तापसा दृष्ट्वा स च राजा महातपाः
तस्थुः प्राञ्जलयः सर्वे सा च कन्या तपस्विनी

^{५.१७६.२४}पूजयामासुरव्यग्रा मधुपर्केण भार्गवम्
अर्चितश्च यथायोगं निषसाद सहैव तैः

^{५.१७६.२५}ततः पूर्वव्यतीतानि कथयेते स्म तावुभौ
सृञ्जयश्च स राजर्षिर्जामदग्न्यश्च भारत

^{५.१७६.२६}ततः कथान्ते राजर्षिर्भृगुश्रेष्ठं महाबलम्
उवाच मधुरं काले रामं वचनमर्थवत्

^{५.१७६.२७}रामेयं मम दौहित्री काशिराजसुता प्रभो
अस्याः शृणु यथातत्त्वं कार्यं कार्यविशारद

^{५.१७६.२८}परमं कथ्यतां चेति तां रामः प्रत्यभाषत
ततः साभ्यगमद्रामं ज्वलन्तमिव पावकम्

^{५.१७६.२९}सा चाभिवाद्य चरणौ रामस्य शिरसा शुभा
स्पृष्ट्वा पद्मदलाभाभ्यां पाणिभ्यामग्रतः स्थिता

^{५.१७६.३०}रुरोद सा शोकवती बाष्पव्याकुललोचना
प्रपेदे शरणं चैव शरण्यं भृगुनन्दनम्

^{५.१७६.३१}राम उवाच

^{५.१७६.३२}यथासि सृञ्जयस्यास्य तथा मम नृपात्मजे
ब्रूहि यत्ते मनोदुःखं करिष्ये वचनं तव

^{५.१७६.३३}अम्बोवाच

^{५.१७६.३४}भगवञ्शरणं त्वाद्य प्रपन्नास्मि महाव्रत
शोकपङ्कार्णवाद्घोरादुद्धरस्व च मां विभो

^{५.१७६.३५}भीष्म उवाच

^{५.१७६.३६}तस्याश्च दृष्ट्वा रूपं च वयश्चाभिनवं पुनः
सौकुमार्यं परं चैव रामश्चिन्तापरोऽभवत्

^{५.१७६.३७}किमियं वक्ष्यतीत्येवं विमृशन्भृगुसत्तमः
इति दध्यौ चिरं रामः कृपयाभिपरिप्लुतः

^{५.१७६.३८}कथ्यतामिति सा भूयो रामेणोक्ता शुचिस्मिता
सर्वमेव यथातत्त्वं कथयामास भार्गवे

^{५.१७६.३९}तच्छ्रुत्वा जामदग्न्यस्तु राजपुत्र्या वचस्तदा
उवाच तां वरारोहां निश्चित्यार्थविनिश्चयम्

^{५.१७६.४०}प्रेषयिष्यामि भीष्माय कुरुश्रेष्ठाय भामिनि
करिष्यति वचो धर्म्यं श्रुत्वा मे स नराधिपः

^{५.१७६.४१}न चेत्करिष्यति वचो मयोक्तं जाह्नवीसुतः
धक्ष्याम्येनं रणे भद्रे सामात्यं शस्त्रतेजसा

^{५.१७६.४२}अथ वा ते मतिस्तत्र राजपुत्रि निवर्तते
तावच्छाल्वपतिं वीरं योजयाम्यत्र कर्मणि

^{५.१७६.४३}अम्बोवाच

^{५.१७६.४४}विसर्जितास्मि भीष्मेण श्रुत्वैव भृगुनन्दन
शाल्वराजगतं चेतो मम पूर्वं मनीषितम्

^{५.१७६.४५}सौभराजमुपेत्याहमब्रुवं दुर्वचं वचः
न च मां प्रत्यगृह्णात्स चारित्रपरिशङ्कितः

^{५.१७६.४६}एतत्सर्वं विनिश्चित्य स्वबुद्ध्या भृगुनन्दन
यदत्रौपयिकं कार्यं तच्चिन्तयितुमर्हसि

^{५.१७६.४७}ममात्र व्यसनस्यास्य भीष्मो मूलं महाव्रतः
येनाहं वशमानीता समुत्क्षिप्य बलात्तदा

^{५.१७६.४८}भीष्मं जहि महाबाहो यत्कृते दुःखमीदृशम्
प्राप्ताहं भृगुशार्दूल चराम्यप्रियमुत्तमम्

^{५.१७६.४९}स हि लुब्धश्च मानी च जितकाशी च भार्गव
तस्मात्प्रतिक्रिया कर्तुं युक्ता तस्मै त्वयानघ

^{५.१७६.५०}एष मे ह्रियमाणाया भारतेन तदा विभो
अभवद्धृदि संकल्पो घातयेयं महाव्रतम्

^{५.१७६.५१}तस्मात्कामं ममाद्येमं राम संवर्तयानघ
जहि भीष्मं महाबाहो यथा वृत्रं पुरंदरः