^{५.१९०.१}भीष्म उवाच

^{५.१९०.२}चकार यत्नं द्रुपदः सर्वस्मिन्स्वजने महत्
ततो लेख्यादिषु तथा शिल्पेषु च परं गता
इष्वस्त्रे चैव राजेन्द्र द्रोणशिष्यो बभूव ह

^{५.१९०.३}तस्य माता महाराज राजानं वरवर्णिनी
चोदयामास भार्यार्थं कन्यायाः पुत्रवत्तदा

^{५.१९०.४}ततस्तां पार्षतो दृष्ट्वा कन्यां संप्राप्तयौवनाम्
स्त्रियं मत्वा तदा चिन्तां प्रपेदे सह भार्यया

^{५.१९०.५}द्रुपद उवाच

^{५.१९०.६}कन्या ममेयं संप्राप्ता यौवनं शोकवर्धिनी
मया प्रच्छादिता चेयं वचनाच्छूलपाणिनः

^{५.१९०.७}न तन्मिथ्या महाराज्ञि भविष्यति कथंचन
त्रैलोक्यकर्ता कस्माद्धि तन्मृषा कर्तुमर्हति

^{५.१९०.८}भार्योवाच

^{५.१९०.९}यदि ते रोचते राजन्वक्ष्यामि शृणु मे वचः
श्रुत्वेदानीं प्रपद्येथाः स्वकार्यं पृषतात्मज

^{५.१९०.१०}क्रियतामस्य नृपते विधिवद्दारसंग्रहः
सत्यं भवति तद्वाक्यमिति मे निश्चिता मतिः

^{५.१९०.११}भीष्म उवाच

^{५.१९०.१२}ततस्तौ निश्चयं कृत्वा तस्मिन्कार्येऽथ दम्पती
वरयां चक्रतुः कन्यां दशार्णाधिपतेः सुताम्

^{५.१९०.१३}ततो राजा द्रुपदो राजसिंहः; सर्वान्राज्ञः कुलतः संनिशाम्य
दाशार्णकस्य नृपतेस्तनूजां; शिखण्डिने वरयामास दारान्

^{५.१९०.१४}हिरण्यवर्मेति नृपो योऽसौ दाशार्णकः स्मृतः
स च प्रादान्महीपालः कन्यां तस्मै शिखण्डिने

^{५.१९०.१५}स च राजा दशार्णेषु महानासीन्महीपतिः
हिरण्यवर्मा दुर्धर्षो महासेनो महामनाः

^{५.१९०.१६}कृते विवाहे तु तदा सा कन्या राजसत्तम
यौवनं समनुप्राप्ता सा च कन्या शिखण्डिनी

^{५.१९०.१७}कृतदारः शिखण्डी तु काम्पिल्यं पुनरागमत्
न च सा वेद तां कन्यां कंचित्कालं स्त्रियं किल

^{५.१९०.१८}हिरण्यवर्मणः कन्या ज्ञात्वा तां तु शिखण्डिनीम्
धात्रीणां च सखीनां च व्रीडमाना न्यवेदयत्
कन्यां पाञ्चालराजस्य सुतां तां वै शिखण्डिनीम्

^{५.१९०.१९}ततस्ता राजशार्दूल धात्र्यो दाशार्णिकास्तदा
जग्मुरार्तिं परां दुःखात्प्रेषयामासुरेव च

^{५.१९०.२०}ततो दशार्णाधिपतेः प्रेष्याः सर्वं न्यवेदयन्
विप्रलम्भं यथावृत्तं स च चुक्रोध पार्थिवः

^{५.१९०.२१}शिखण्ड्यपि महाराज पुंवद्राजकुले तदा
विजहार मुदा युक्तः स्त्रीत्वं नैवातिरोचयन्

^{५.१९०.२२}ततः कतिपयाहस्य तच्छ्रुत्वा भरतर्षभ
हिरण्यवर्मा राजेन्द्र रोषादार्तिं जगाम ह

^{५.१९०.२३}ततो दाशार्णको राजा तीव्रकोपसमन्वितः
दूतं प्रस्थापयामास द्रुपदस्य निवेशने

^{५.१९०.२४}ततो द्रुपदमासाद्य दूतः काञ्चनवर्मणः
एक एकान्तमुत्सार्य रहो वचनमब्रवीत्

^{५.१९०.२५}दशार्णराजो राजंस्त्वामिदं वचनमब्रवीत्
अभिषङ्गात्प्रकुपितो विप्रलब्धस्त्वयानघ

^{५.१९०.२६}अवमन्यसे मां नृपते नूनं दुर्मन्त्रितं तव
यन्मे कन्यां स्वकन्यार्थे मोहाद्याचितवानसि

^{५.१९०.२७}तस्याद्य विप्रलम्भस्य फलं प्राप्नुहि दुर्मते
एष त्वां सजनामात्यमुद्धरामि स्थिरो भव