^{५.९७.१}नारद उवाच

^{५.९७.२}एतत्तु नागलोकस्य नाभिस्थाने स्थितं पुरम्
पातालमिति विख्यातं दैत्यदानवसेवितम्

^{५.९७.३}इदमद्भिः समं प्राप्ता ये केचिद्ध्रुवजङ्गमाः
प्रविशन्तो महानादं नदन्ति भयपीडिताः

^{५.९७.४}अत्रासुरोऽग्निः सततं दीप्यते वारिभोजनः
व्यापारेण धृतात्मानं निबद्धं समबुध्यत

^{५.९७.५}अत्रामृतं सुरैः पीत्वा निहितं निहतारिभिः
अतः सोमस्य हानिश्च वृद्धिश्चैव प्रदृश्यते

^{५.९७.६}अत्र दिव्यं हयशिरः काले पर्वणि पर्वणि
उत्तिष्ठति सुवर्णाभं वार्भिरापूरयञ्जगत्

^{५.९७.७}यस्मादत्र समग्रास्ताः पतन्ति जलमूर्तयः
तस्मात्पातालमित्येतत्ख्यायते पुरमुत्तमम्

^{५.९७.८}ऐरावतोऽस्मात्सलिलं गृहीत्वा जगतो हितः
मेघेष्वामुञ्चते शीतं यन्महेन्द्रः प्रवर्षति

^{५.९७.९}अत्र नानाविधाकारास्तिमयो नैकरूपिणः
अप्सु सोमप्रभां पीत्वा वसन्ति जलचारिणः

^{५.९७.१०}अत्र सूर्यांशुभिर्भिन्नाः पातालतलमाश्रिताः
मृता दिवसतः सूत पुनर्जीवन्ति ते निशि

^{५.९७.११}उदये नित्यशश्चात्र चन्द्रमा रश्मिभिर्वृतः
अमृतं स्पृश्य संस्पर्शात्संजीवयति देहिनः

^{५.९७.१२}अत्र तेऽधर्मनिरता बद्धाः कालेन पीडिताः
दैतेया निवसन्ति स्म वासवेन हृतश्रियः

^{५.९७.१३}अत्र भूतपतिर्नाम सर्वभूतमहेश्वरः
भूतये सर्वभूतानामचरत्तप उत्तमम्

^{५.९७.१४}अत्र गोव्रतिनो विप्राः स्वाध्यायाम्नायकर्शिताः
त्यक्तप्राणा जितस्वर्गा निवसन्ति महर्षयः

^{५.९७.१५}यत्रतत्रशयो नित्यं येनकेनचिदाशितः
येनकेनचिदाच्छन्नः स गोव्रत इहोच्यते

^{५.९७.१६}ऐरावतो नागराजो वामनः कुमुदोऽञ्जनः
प्रसूताः सुप्रतीकस्य वंशे वारणसत्तमाः

^{५.९७.१७}पश्य यद्यत्र ते कश्चिद्रोचते गुणतो वरः
वरयिष्याव तं गत्वा यत्नमास्थाय मातले

^{५.९७.१८}अण्डमेतज्जले न्यस्तं दीप्यमानमिव श्रिया
आ प्रजानां निसर्गाद्वै नोद्भिद्यति न सर्पति

^{५.९७.१९}नास्य जातिं निसर्गं वा कथ्यमानं शृणोमि वै
पितरं मातरं वापि नास्य जानाति कश्चन

^{५.९७.२०}अतः किल महानग्निरन्तकाले समुत्थितः
धक्ष्यते मातले सर्वं त्रैलोक्यं सचराचरम्

^{५.९७.२१}कण्व उवाच

^{५.९७.२२}मातलिस्त्वब्रवीच्छ्रुत्वा नारदस्याथ भाषितम्
न मेऽत्र रोचते कश्चिदन्यतो व्रज माचिरम्