^{६.७८.१}संजय उवाच

^{६.७८.२}तथा प्रवृत्ते संग्रामे निवृत्ते च सुशर्मणि
प्रभग्नेषु च वीरेषु पाण्डवेन महात्मना

^{६.७८.३}क्षुभ्यमाणे बले तूर्णं सागरप्रतिमे तव
प्रत्युद्याते च गाङ्गेये त्वरितं विजयं प्रति

^{६.७८.४}दृष्ट्वा दुर्योधनो राजन्रणे पार्थस्य विक्रमम्
त्वरमाणः समभ्येत्य सर्वांस्तानब्रवीन्नृपान्

^{६.७८.५}तेषां च प्रमुखे शूरं सुशर्माणं महाबलम्
मध्ये सर्वस्य सैन्यस्य भृशं संहर्षयन्वचः

^{६.७८.६}एष भीष्मः शांतनवो योद्धुकामो धनंजयम्
सर्वात्मना कुरुश्रेष्ठस्त्यक्त्वा जीवितमात्मनः

^{६.७८.७}तं प्रयान्तं परानीकं सर्वसैन्येन भारतम्
संयत्ताः समरे सर्वे पालयध्वं पितामहम्

^{६.७८.८}बाढमित्येवमुक्त्वा तु तान्यनीकानि सर्वशः
नरेन्द्राणां महाराज समाजग्मुः पितामहम्

^{६.७८.९}ततः प्रयातः सहसा भीष्मः शांतनवोऽर्जुनम्
रणे भारतमायान्तमाससाद महाबलम्

^{६.७८.१०}महाश्वेताश्वयुक्तेन भीमवानरकेतुना
महता मेघनादेन रथेनाति विराजत

^{६.७८.११}समरे सर्वसैन्यानामुपयातं धनंजयम्
अभवत्तुमुलो नादो भयाद्दृष्ट्वा किरीटिनम्

^{६.७८.१२}अभीशुहस्तं कृष्णं च दृष्ट्वादित्यमिवापरम्
मध्यंदिनगतं संख्ये न शेकुः प्रतिवीक्षितुम्

^{६.७८.१३}तथा शांतनवं भीष्मं श्वेताश्वं श्वेतकार्मुकम्
न शेकुः पाण्डवा द्रष्टुं श्वेतग्रहमिवोदितम्

^{६.७८.१४}स सर्वतः परिवृतस्त्रिगर्तैः सुमहात्मभिः
भ्रातृभिस्तव पुत्रैश्च तथान्यैश्च महारथैः

^{६.७८.१५}भारद्वाजस्तु समरे मत्स्यं विव्याध पत्रिणा
ध्वजं चास्य शरेणाजौ धनुश्चैकेन चिच्छिदे

^{६.७८.१६}तदपास्य धनुश्छिन्नं विराटो वाहिनीपतिः
अन्यदादत्त वेगेन धनुर्भारसहं दृढम्
शरांश्चाशीविषाकाराञ्ज्वलितान्पन्नगानिव

^{६.७८.१७}द्रोणं त्रिभिः प्रविव्याध चतुर्भिश्चास्य वाजिनः
ध्वजमेकेन विव्याध सारथिं चास्य पञ्चभिः
धनुरेकेषुणाविध्यत्तत्राक्रुध्यद्द्विजर्षभः

^{६.७८.१८}तस्य द्रोणोऽवधीदश्वाञ्शरैः संनतपर्वभिः
अष्टाभिर्भरतश्रेष्ठ सूतमेकेन पत्रिणा

^{६.७८.१९}स हताश्वादवप्लुत्य स्यन्दनाद्धतसारथिः
आरुरोह रथं तूर्णं शङ्खस्य रथिनां वरः

^{६.७८.२०}ततस्तु तौ पितापुत्रौ भारद्वाजं रथे स्थितौ
महता शरवर्षेण वारयामासतुर्बलात्

^{६.७८.२१}भारद्वाजस्ततः क्रुद्धः शरमाशीविषोपमम्
चिक्षेप समरे तूर्णं शङ्खं प्रति जनेश्वर

^{६.७८.२२}स तस्य हृदयं भित्त्वा पीत्वा शोणितमाहवे
जगाम धरणिं बाणो लोहितार्द्रीकृतच्छविः

^{६.७८.२३}स पपात रथात्तूर्णं भारद्वाजशराहतः
धनुस्त्यक्त्वा शरांश्चैव पितुरेव समीपतः

^{६.७८.२४}हतं स्वमात्मजं दृष्ट्वा विराटः प्राद्रवद्भयात्
उत्सृज्य समरे द्रोणं व्यात्ताननमिवान्तकम्

^{६.७८.२५}भारद्वाजस्ततस्तूर्णं पाण्डवानां महाचमूम्
दारयामास समरे शतशोऽथ सहस्रशः

^{६.७८.२६}शिखण्ड्यपि महाराज द्रौणिमासाद्य संयुगे
आजघान भ्रुवोर्मध्ये नाराचैस्त्रिभिराशुगैः

^{६.७८.२७}स बभौ नरशार्दूलो ललाटे संस्थितैस्त्रिभिः
शिखरैः काञ्चनमयैर्मेरुस्त्रिभिरिवोच्छ्रितैः

^{६.७८.२८}अश्वत्थामा ततः क्रुद्धो निमेषार्धाच्छिखण्डिनः
सूतं ध्वजमथो राजंस्तुरगानायुधं तथा
शरैर्बहुभिरुद्दिश्य पातयामास संयुगे

^{६.७८.२९}स हताश्वादवप्लुत्य रथाद्वै रथिनां वरः
खड्गमादाय निशितं विमलं च शरावरम्
श्येनवद्व्यचरत्क्रुद्धः शिखण्डी शत्रुतापनः

^{६.७८.३०}सखड्गस्य महाराज चरतस्तस्य संयुगे
नान्तरं ददृशे द्रौणिस्तदद्भुतमिवाभवत्

^{६.७८.३१}ततः शरसहस्राणि बहूनि भरतर्षभ
प्रेषयामास समरे द्रौणिः परमकोपनः

^{६.७८.३२}तामापतन्तीं समरे शरवृष्टिं सुदारुणाम्
असिना तीक्ष्णधारेण चिच्छेद बलिनां वरः

^{६.७८.३३}ततोऽस्य विमलं द्रौणिः शतचन्द्रं मनोरमम्
चर्माच्छिनदसिं चास्य खण्डयामास संयुगे
शितैः सुबहुशो राजंस्तं च विव्याध पत्रिभिः

^{६.७८.३४}शिखण्डी तु ततः खड्गं खण्डितं तेन सायकैः
आविध्य व्यसृजत्तूर्णं ज्वलन्तमिव पन्नगम्

^{६.७८.३५}तमापतन्तं सहसा कालानलसमप्रभम्
चिच्छेद समरे द्रौणिर्दर्शयन्पाणिलाघवम्
शिखण्डिनं च विव्याध शरैर्बहुभिरायसैः

^{६.७८.३६}शिखण्डी तु भृशं राजंस्ताड्यमानः शितैः शरैः
आरुरोह रथं तूर्णं माधवस्य महात्मनः

^{६.७८.३७}सात्यकिस्तु ततः क्रुद्धो राक्षसं क्रूरमाहवे
अलम्बुसं शरैर्घोरैर्विव्याध बलिनं बली

^{६.७८.३८}राक्षसेन्द्रस्ततस्तस्य धनुश्चिच्छेद भारत
अर्धचन्द्रेण समरे तं च विव्याध सायकैः
मायां च राक्षसीं कृत्वा शरवर्षैरवाकिरत्

^{६.७८.३९}तत्राद्भुतमपश्याम शैनेयस्य पराक्रमम्
नासंभ्रमद्यत्समरे वध्यमानः शितैः शरैः

^{६.७८.४०}ऐन्द्रमस्त्रं च वार्ष्णेयो योजयामास भारत
विजयाद्यदनुप्राप्तं माधवेन यशस्विना

^{६.७८.४१}तदस्त्रं भस्मसात्कृत्वा मायां तां राक्षसीं तदा
अलम्बुसं शरैर्घोरैरभ्याकिरत सर्वशः
पर्वतं वारिधाराभिः प्रावृषीव बलाहकः

^{६.७८.४२}तत्तथा पीडितं तेन माधवेन महात्मना
प्रदुद्राव भयाद्रक्षो हित्वा सात्यकिमाहवे

^{६.७८.४३}तमजेयं राक्षसेन्द्रं संख्ये मघवता अपि
शैनेयः प्राणदज्जित्वा योधानां तव पश्यताम्

^{६.७८.४४}न्यहनत्तावकांश्चापि सात्यकिः सत्यविक्रमः
निशितैर्बहुभिर्बाणैस्तेऽद्रवन्त भयार्दिताः

^{६.७८.४५}एतस्मिन्नेव काले तु द्रुपदस्यात्मजो बली
धृष्टद्युम्नो महाराज तव पुत्रं जनेश्वरम्
छादयामास समरे शरैः संनतपर्वभिः

^{६.७८.४६}संछाद्यमानो विशिखैर्धृष्टद्युम्नेन भारत
विव्यथे न च राजेन्द्र तव पुत्रो जनेश्वरः

^{६.७८.४७}धृष्टद्युम्नं च समरे तूर्णं विव्याध सायकैः
षष्ट्या च त्रिंशता चैव तदद्भुतमिवाभवत्

^{६.७८.४८}तस्य सेनापतिः क्रुद्धो धनुश्चिच्छेद मारिष
हयांश्च चतुरः शीघ्रं निजघान महारथः
शरैश्चैनं सुनिशितैः क्षिप्रं विव्याध सप्तभिः

^{६.७८.४९}स हताश्वान्महाबाहुरवप्लुत्य रथाद्बली
पदातिरसिमुद्यम्य प्राद्रवत्पार्षतं प्रति

^{६.७८.५०}शकुनिस्तं समभ्येत्य राजगृद्धी महाबलः
राजानं सर्वलोकस्य रथमारोपयत्स्वकम्

^{६.७८.५१}ततो नृपं पराजित्य पार्षतः परवीरहा
न्यहनत्तावकं सैन्यं वज्रपाणिरिवासुरम्

^{६.७८.५२}कृतवर्मा रणे भीमं शरैरार्छन्महारथम्
प्रच्छादयामास च तं महामेघो रविं यथा

^{६.७८.५३}ततः प्रहस्य समरे भीमसेनः परंतपः
प्रेषयामास संक्रुद्धः सायकान्कृतवर्मणे

^{६.७८.५४}तैरर्द्यमानोऽतिरथः सात्वतः शस्त्रकोविदः
नाकम्पत महाराज भीमं चार्छच्छितैः शरैः

^{६.७८.५५}तस्याश्वांश्चतुरो हत्वा भीमसेनो महाबलः
सारथिं पातयामास ध्वजं च सुपरिष्कृतम्

^{६.७८.५६}शरैर्बहुविधैश्चैनमाचिनोत्परवीरहा
शकलीकृतसर्वाङ्गः श्वाविद्वत्समदृश्यत

^{६.७८.५७}हताश्वात्तु रथात्तूर्णं वृषकस्य रथं ययौ
स्यालस्य ते महाराज तव पुत्रस्य पश्यतः

^{६.७८.५८}भीमसेनोऽपि संक्रुद्धस्तव सैन्यमुपाद्रवत्
निजघान च संक्रुद्धो दण्डपाणिरिवान्तकः