^{६.८५.१}धृतराष्ट्र उवाच

^{६.८५.२}दृष्ट्वा मम हतान्पुत्रान्बहूनेकेन संजय
भीष्मो द्रोणः कृपश्चैव किमकुर्वत संयुगे

^{६.८५.३}अहन्यहनि मे पुत्राः क्षयं गच्छन्ति संजय
मन्येऽहं सर्वथा सूत दैवेनोपहता भृशम्

^{६.८५.४}यत्र मे तनयाः सर्वे जीयन्ते न जयन्त्युत
यत्र भीष्मस्य द्रोणस्य कृपस्य च महात्मनः

^{६.८५.५}सौमदत्तेश्च वीरस्य भगदत्तस्य चोभयोः
अश्वत्थाम्नस्तथा तात शूराणां सुमहात्मनाम्

^{६.८५.६}अन्येषां चैव वीराणां मध्यगास्तनया मम
यदहन्यन्त संग्रामे किमन्यद्भागधेयतः

^{६.८५.७}न हि दुर्योधनो मन्दः पुरा प्रोक्तमबुध्यत
वार्यमाणो मया तात भीष्मेण विदुरेण च

^{६.८५.८}गान्धार्या चैव दुर्मेधाः सततं हितकाम्यया
नावबुध्यत्पुरा मोहात्तस्य प्राप्तमिदं फलम्

^{६.८५.९}यद्भीमसेनः समरे पुत्रान्मम विचेतसः
अहन्यहनि संक्रुद्धो नयते यमसादनम्

^{६.८५.१०}संजय उवाच

^{६.८५.११}इदं तत्समनुप्राप्तं क्षत्तुर्वचनमुत्तमम्
न बुद्धवानसि विभो प्रोच्यमानं हितं तदा

^{६.८५.१२}निवारय सुतान्द्यूतात्पाण्डवान्मा द्रुहेति च
सुहृदां हितकामानां ब्रुवतां तत्तदेव च

^{६.८५.१३}न शुश्रूषसि यद्वाक्यं मर्त्यः पथ्यमिवौषधम्
तदेव त्वामनुप्राप्तं वचनं साधु भाषितम्

^{६.८५.१४}विदुरद्रोणभीष्माणां तथान्येषां हितैषिणाम्
अकृत्वा वचनं पथ्यं क्षयं गच्छन्ति कौरवाः

^{६.८५.१५}तदेतत्समतिक्रान्तं पूर्वमेव विशां पते
तस्मान्मे शृणु तत्त्वेन यथा युद्धमवर्तत

^{६.८५.१६}मध्याह्ने सुमहारौद्रः संग्रामः समपद्यत
लोकक्षयकरो राजंस्तन्मे निगदतः शृणु

^{६.८५.१७}ततः सर्वाणि सैन्यानि धर्मपुत्रस्य शासनात्
संरब्धान्यभ्यधावन्त भीष्ममेव जिघांसया

^{६.८५.१८}धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च सात्यकिश्च महारथः
युक्तानीका महाराज भीष्ममेव समभ्ययुः

^{६.८५.१९}अर्जुनो द्रौपदेयाश्च चेकितानश्च संयुगे
दुर्योधनसमादिष्टान्राज्ञः सर्वान्समभ्ययुः

^{६.८५.२०}अभिमन्युस्तथा वीरो हैडिम्बश्च महारथः
भीमसेनश्च संक्रुद्धस्तेऽभ्यधावन्त कौरवान्

^{६.८५.२१}त्रिधाभूतैरवध्यन्त पाण्डवैः कौरवा युधि
तथैव कौरवे राजन्नवध्यन्त परे रणे

^{६.८५.२२}द्रोणस्तु रथिनां श्रेष्ठः सोमकान्सृञ्जयैः सह
अभ्यद्रवत संक्रुद्धः प्रेषयिष्यन्यमक्षयम्

^{६.८५.२३}तत्राक्रन्दो महानासीत्सृञ्जयानां महात्मनाम्
वध्यतां समरे राजन्भारद्वाजेन धन्विना

^{६.८५.२४}द्रोणेन निहतास्तत्र क्षत्रिया बहवो रणे
विवेष्टन्तः स्म दृश्यन्ते व्याधिक्लिष्टा नरा इव

^{६.८५.२५}कूजतां क्रन्दतां चैव स्तनतां चैव संयुगे
अनिशं श्रूयते शब्दः क्षुत्कृशानां नृणामिव

^{६.८५.२६}तथैव कौरवेयाणां भीमसेनो महाबलः
चकार कदनं घोरं क्रुद्धः काल इवापरः

^{६.८५.२७}वध्यतां तत्र सैन्यानामन्योन्येन महारणे
प्रावर्तत नदी घोरा रुधिरौघप्रवाहिनी

^{६.८५.२८}स संग्रामो महाराज घोररूपोऽभवन्महान्
कुरूणां पाण्डवानां च यमराष्ट्रविवर्धनः

^{६.८५.२९}ततो भीमो रणे क्रुद्धो रभसश्च विशेषतः
गजानीकं समासाद्य प्रेषयामास मृत्यवे

^{६.८५.३०}तत्र भारत भीमेन नाराचाभिहता गजाः
पेतुः सेदुश्च नेदुश्च दिशश्च परिबभ्रमुः

^{६.८५.३१}छिन्नहस्ता महानागाश्छिन्नपादाश्च मारिष
क्रौञ्चवद्व्यनदन्भीताः पृथिवीमधिशिश्यिरे

^{६.८५.३२}नकुलः सहदेवश्च हयानीकमभिद्रुतौ
ते हयाः काञ्चनापीडा रुक्मभाण्डपरिच्छदाः
वध्यमाना व्यदृश्यन्त शतशोऽथ सहस्रशः

^{६.८५.३३}पतद्भिश्च हयै राजन्समास्तीर्यत मेदिनी
निर्जिह्वैश्च श्वसद्भिश्च कूजद्भिश्च गतासुभिः
हयैर्बभौ नरश्रेष्ठ नानारूपधरैर्धरा

^{६.८५.३४}अर्जुनेन हतैः संख्ये तथा भारत वाजिभिः
प्रबभौ वसुधा घोरा तत्र तत्र विशां पते

^{६.८५.३५}रथैर्भग्नैर्ध्वजैश्छिन्नैश्छत्रैश्च सुमहाप्रभैः
हारैर्निष्कैः सकेयूरैः शिरोभिश्च सकुण्डलैः

^{६.८५.३६}उष्णीषैरपविद्धैश्च पताकाभिश्च सर्वषः
अनुकर्षैः शुभै राजन्योक्त्रैश्चव्यसुरश्मिभिः
संछन्ना वसुधा भाति वसन्ते कुसुमैरिव

^{६.८५.३७}एवमेष क्षयो वृत्तः पाण्डूनामपि भारत
क्रुद्धे शांतनवे भीष्मे द्रोणे च रथसत्तमे

^{६.८५.३८}अश्वत्थाम्नि कृपे चैव तथैव कृतवर्मणि
तथेतरेषु क्रुद्धेषु तावकानामपि क्षयः