^{७.१०३.१}संजय उवाच

^{७.१०३.२}तमुत्तीर्णं रथानीकात्तमसो भास्करं यथा
दिधारयिषुराचार्यः शरवर्षैरवाकिरत्

^{७.१०३.३}पिबन्निव शरौघांस्तान्द्रोणचापवरातिगान्
सोऽभ्यवर्तत सोदर्यान्मायया मोहयन्बलम्

^{७.१०३.४}तं मृधे वेगमास्थाय परं परमधन्विनः
चोदितास्तव पुत्रैश्च सर्वतः पर्यवारयन्

^{७.१०३.५}स तथा संवृतो भीमः प्रहसन्निव भारत
उदयच्छद्गदां तेभ्यो घोरां तां सिंहवन्नदन्
अवासृजच्च वेगेन तेषु तान्प्रमथद्बली

^{७.१०३.६}सेन्द्राशनिरिवेन्द्रेण प्रविद्धा संहतात्मना
घोषेण महता राजन्पूरयित्वेव मेदिनीम्
ज्वलन्ती तेजसा भीमा त्रासयामास ते सुतान्

^{७.१०३.७}तां पतन्तीं महावेगां दृष्ट्वा तेजोभिसंवृताम्
प्राद्रवंस्तावकाः सर्वे नदन्तो भैरवान्रवान्

^{७.१०३.८}तं च शब्दमसंसह्यं तस्याः संलक्ष्य मारिष
प्रापतन्मनुजास्तत्र रथेभ्यो रथिनस्तदा

^{७.१०३.९}स तान्विद्राव्य कौन्तेयः संख्येऽमित्रान्दुरासदः
सुपर्ण इव वेगेन पक्षिराडत्यगाच्चमूम्

^{७.१०३.१०}तथा तं विप्रकुर्वाणं रथयूथपयूथपम्
भारद्वाजो महाराज भीमसेनं समभ्ययात्

^{७.१०३.११}द्रोणस्तु समरे भीमं वारयित्वा शरोर्मिभिः
अकरोत्सहसा नादं पाण्डूनां भयमादधत्

^{७.१०३.१२}तद्युद्धमासीत्सुमहद्घोरं देवासुरोपमम्
द्रोणस्य च महाराज भीमस्य च महात्मनः

^{७.१०३.१३}यदा तु विशिखैस्तीक्ष्णैर्द्रोणचापविनिःसृतैः
वध्यन्ते समरे वीराः शतशोऽथ सहस्रशः

^{७.१०३.१४}ततो रथादवप्लुत्य वेगमास्थाय पाण्डवः
निमील्य नयने राजन्पदातिर्द्रोणमभ्ययात्

^{७.१०३.१५}यथा हि गोवृषो वर्षं प्रतिगृह्णाति लीलया
तथा भीमो नरव्याघ्रः शरवर्षं समग्रहीत्

^{७.१०३.१६}स वध्यमानः समरे रथं द्रोणस्य मारिष
ईषायां पाणिना गृह्य प्रचिक्षेप महाबलः

^{७.१०३.१७}द्रोणस्तु सत्वरो राजन्क्षिप्तो भीमेन संयुगे
रथमन्यं समास्थाय व्यूहद्वारमुपाययौ

^{७.१०३.१८}तस्मिन्क्षणे तस्य यन्ता तूर्णमश्वानचोदयत्
भीमसेनस्य कौरव्य तदद्भुतमिवाभवत्

^{७.१०३.१९}ततः स्वरथमास्थाय भीमसेनो महाबलः
अभ्यवर्तत वेगेन तव पुत्रस्य वाहिनीम्

^{७.१०३.२०}स मृद्नन्क्षत्रियानाजौ वातो वृक्षानिवोद्धतः
अगच्छद्दारयन्सेनां सिन्धुवेगो नगानिव

^{७.१०३.२१}भोजानीकं समासाद्य हार्दिक्येनाभिरक्षितम्
प्रमथ्य बहुधा राजन्भीमसेनः समभ्ययात्

^{७.१०३.२२}संत्रासयन्ननीकानि तलशब्देन मारिष
अजयत्सर्वसैन्यानि शार्दूल इव गोवृषान्

^{७.१०३.२३}भोजानीकमतिक्रम्य काम्बोजानां च वाहिनीम्
तथा म्लेच्छगणांश्चान्यान्बहून्युद्धविशारदान्

^{७.१०३.२४}सात्यकिं चापि संप्रेक्ष्य युध्यमानं नरर्षभम्
रथेन यत्तः कौन्तेयो वेगेन प्रययौ तदा

^{७.१०३.२५}भीमसेनो महाराज द्रष्टुकामो धनंजयम्
अतीत्य समरे योधांस्तावकान्पाण्डुनन्दनः

^{७.१०३.२६}सोऽपश्यदर्जुनं तत्र युध्यमानं नरर्षभम्
सैन्धवस्य वधार्थं हि पराक्रान्तं पराक्रमी

^{७.१०३.२७}अर्जुनं तत्र दृष्ट्वाथ चुक्रोश महतो रवान्
तं तु तस्य महानादं पार्थः शुश्राव नर्दतः

^{७.१०३.२८}ततः पार्थो महानादं मुञ्चन्वै माधवश्च ह
अभ्ययातां महाराज नर्दन्तौ गोवृषाविव

^{७.१०३.२९}वासुदेवार्जुनौ श्रुत्वा निनादं तस्य शुष्मिणः
पुनः पुनः प्रणदतां दिदृक्षन्तौ वृकोदरम्

^{७.१०३.३०}भीमसेनरवं श्रुत्वा फल्गुनस्य च धन्विनः
अप्रीयत महाराज धर्मपुत्रो युधिष्ठिरः

^{७.१०३.३१}विशोकश्चाभवद्राजा श्रुत्वा तं निनदं महत्
धनंजयस्य च रणे जयमाशास्तवान्विभुः

^{७.१०३.३२}तथा तु नर्दमाने वै भीमसेने रणोत्कटे
स्मितं कृत्वा महाबाहुर्धर्मपुत्रो युधिष्ठिरः

^{७.१०३.३३}हृद्गतं मनसा प्राह ध्यात्वा धर्मभृतां वरः
दत्ता भीम त्वया संवित्कृतं गुरुवचस्तथा

^{७.१०३.३४}न हि तेषां जयो युद्धे येषां द्वेष्टासि पाण्डव
दिष्ट्या जीवति संग्रामे सव्यसाची धनंजयः

^{७.१०३.३५}दिष्ट्या च कुशली वीरः सात्यकिः सत्यविक्रमः
दिष्ट्या शृणोमि गर्जन्तौ वासुदेवधनंजयौ

^{७.१०३.३६}येन शक्रं रणे जित्वा तर्पितो हव्यवाहनः
स हन्ता द्विषतां संख्ये दिष्ट्या जीवति फल्गुनः

^{७.१०३.३७}यस्य बाहुबलं सर्वे वयमाश्रित्य जीविताः
स हन्ता रिपुसैन्यानां दिष्ट्या जीवति फल्गुनः

^{७.१०३.३८}निवातकवचा येन देवैरपि सुदुर्जयाः
निर्जिता रथिनैकेन दिष्ट्या पार्थः स जीवति

^{७.१०३.३९}कौरवान्सहितान्सर्वान्गोग्रहार्थे समागतान्
योऽजयन्मत्स्यनगरे दिष्ट्या पार्थः स जीवति

^{७.१०३.४०}कालकेयसहस्राणि चतुर्दश महारणे
योऽवधीद्भुजवीर्येण दिष्ट्या पार्थः स जीवति

^{७.१०३.४१}गन्धर्वराजं बलिनं दुर्योधनकृतेन वै
जितवान्योऽस्त्रवीर्येण दिष्ट्या पार्थः स जीवति

^{७.१०३.४२}किरीटमाली बलवाञ्श्वेताश्वः कृष्णसारथिः
मम प्रियश्च सततं दिष्ट्या जीवति फल्गुनः

^{७.१०३.४३}पुत्रशोकाभिसंतप्तश्चिकीर्षुः कर्म दुष्करम्
जयद्रथवधान्वेषी प्रतिज्ञां कृतवान्हि यः
कच्चित्स सैन्धवं संख्ये हनिष्यति धनंजयः

^{७.१०३.४४}कच्चित्तीर्णप्रतिज्ञं हि वासुदेवेन रक्षितम्
अनस्तमित आदित्ये समेष्याम्यहमर्जुनम्

^{७.१०३.४५}कच्चित्सैन्धवको राजा दुर्योधनहिते रतः
नन्दयिष्यत्यमित्राणि फल्गुनेन निपातितः

^{७.१०३.४६}कच्चिद्दुर्योधनो राजा फल्गुनेन निपातितम्
दृष्ट्वा सैन्धवकं संख्ये शममस्मासु धास्यति

^{७.१०३.४७}दृष्ट्वा विनिहतान्भ्रातॄन्भीमसेनेन संयुगे
कच्चिद्दुर्योधनो मन्दः शममस्मासु धास्यति

^{७.१०३.४८}दृष्ट्वा चान्यान्बहून्योधान्पातितान्धरणीतले
कच्चिद्दुर्योधनो मन्दः पश्चात्तापं करिष्यति

^{७.१०३.४९}कच्चिद्भीष्मेण नो वैरमेकेनैव प्रशाम्यति
शेषस्य रक्षणार्थं च संधास्यति सुयोधनः

^{७.१०३.५०}एवं बहुविधं तस्य चिन्तयानस्य पार्थिव
कृपयाभिपरीतस्य घोरं युद्धमवर्तत