^{७.१४१.१}संजय उवाच

^{७.१४१.२}भूरिस्तु समरे राजञ्शैनेयं रथिनां वरम्
आपतन्तमपासेधत्प्रपानादिव कुञ्जरम्

^{७.१४१.३}अथैनं सात्यकिः क्रुद्धः पञ्चभिर्निशितैः शरैः
विव्याध हृदये तूर्णं प्रास्रवत्तस्य शोणितम्

^{७.१४१.४}तथैव कौरवो युद्धे शैनेयं युद्धदुर्मदम्
दशभिर्विशिखैस्तीक्ष्णैरविध्यत भुजान्तरे

^{७.१४१.५}तावन्योन्यं महाराज ततक्षाते शरैर्भृशम्
क्रोधसंरक्तनयनौ क्रोधाद्विस्फार्य कार्मुके

^{७.१४१.६}तयोरासीन्महाराज शस्त्रवृष्टिः सुदारुणा
क्रुद्धयोः सायकमुचोर्यमान्तकनिकाशयोः

^{७.१४१.७}तावन्योन्यं शरै राजन्प्रच्छाद्य समरे स्थितौ
मुहूर्तं चैव तद्युद्धं समरूपमिवाभवत्

^{७.१४१.८}ततः क्रुद्धो महाराज शैनेयः प्रहसन्निव
धनुश्चिच्छेद समरे कौरव्यस्य महात्मनः

^{७.१४१.९}अथैनं छिन्नधन्वानं नवभिर्निशितैः शरैः
विव्याध हृदये तूर्णं तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत्

^{७.१४१.१०}सोऽतिविद्धो बलवता शत्रुणा शत्रुतापनः
धनुरन्यत्समादाय सात्वतं प्रत्यविध्यत

^{७.१४१.११}स विद्ध्वा सात्वतं बाणैस्त्रिभिरेव विशां पते
धनुश्चिच्छेद भल्लेन सुतीक्ष्णेन हसन्निव

^{७.१४१.१२}छिन्नधन्वा महाराज सात्यकिः क्रोधमूर्छितः
प्रजहार महावेगां शक्तिं तस्य महोरसि

^{७.१४१.१३}स तु शक्त्या विभिन्नाङ्गो निपपात रथोत्तमात्
लोहिताङ्ग इवाकाशाद्दीप्तरश्मिर्यदृच्छया

^{७.१४१.१४}तं तु दृष्ट्वा हतं शूरमश्वत्थामा महारथः
अभ्यधावत वेगेन शैनेयं प्रति संयुगे
अभ्यवर्षच्छरौघेण मेरुं वृष्ट्या यथाम्बुदः

^{७.१४१.१५}तमापतन्तं संरब्धं शैनेयस्य रथं प्रति
घटोत्कचोऽब्रवीद्राजन्नादं मुक्त्वा महारथः

^{७.१४१.१६}तिष्ठ तिष्ठ न मे जीवन्द्रोणपुत्र गमिष्यसि
एष त्वाद्य हनिष्यामि महिषं स्कन्दराडिव
युद्धश्रद्धामहं तेऽद्य विनेष्यामि रणाजिरे

^{७.१४१.१७}इत्युक्त्वा रोषताम्राक्षो राक्षसः परवीरहा
द्रौणिमभ्यद्रवत्क्रुद्धो गजेन्द्रमिव केसरी

^{७.१४१.१८}रथाक्षमात्रैरिषुभिरभ्यवर्षद्घटोत्कचः
रथिनामृषभं द्रौणिं धाराभिरिव तोयदः

^{७.१४१.१९}शरवृष्टिं तु तां प्राप्तां शरैराशीविषोपमैः
शातयामास समरे तरसा द्रौणिरुत्स्मयन्

^{७.१४१.२०}ततः शरशतैस्तीक्ष्णैर्मर्मभेदिभिराशुगैः
समाचिनोद्राक्षसेन्द्रं घटोत्कचमरिंदम

^{७.१४१.२१}स शरैराचितस्तेन राक्षसो रणमूर्धनि
व्यकाशत महाराज श्वाविच्छललितो यथा

^{७.१४१.२२}ततः क्रोधसमाविष्टो भैमसेनिः प्रतापवान्
शरैरवचकर्तोग्रैर्द्रौणिं वज्राशनिस्वनैः

^{७.१४१.२३}क्षुरप्रैरर्धचन्द्रैश्च नाराचैः सशिलीमुखैः
वराहकर्णैर्नालीकैस्तीक्ष्णैश्चापि विकर्णिभिः

^{७.१४१.२४}तां शस्त्रवृष्टिमतुलां वज्राशनिसमस्वनाम्
पतन्तीमुपरि क्रुद्धो द्रौणिरव्यथितेन्द्रियः

^{७.१४१.२५}सुदुःसहां शरैर्घोरैर्दिव्यास्त्रप्रतिमन्त्रितैः
व्यधमत्स महातेजा महाभ्राणीव मारुतः

^{७.१४१.२६}ततोऽन्तरिक्षे बाणानां संग्रामोऽन्य इवाभवत्
घोररूपो महाराज योधानां हर्षवर्धनः

^{७.१४१.२७}ततोऽस्त्रसंघर्षकृतैर्विस्फुलिङ्गैः समन्ततः
बभौ निशामुखे व्योम खद्योतैरिव संवृतम्

^{७.१४१.२८}स मार्गणगणैर्द्रौणिर्दिशः प्रच्छाद्य सर्वतः
प्रियार्थं तव पुत्राणां राक्षसं समवाकिरत्

^{७.१४१.२९}ततः प्रववृते युद्धं द्रौणिराक्षसयोर्मृधे
विगाढे रजनीमध्ये शक्रप्रह्रादयोरिव

^{७.१४१.३०}ततो घटोत्कचो बाणैर्दशभिर्द्रौणिमाहवे
जघानोरसि संक्रुद्धः कालज्वलनसंनिभैः

^{७.१४१.३१}स तैरभ्यायतैर्विद्धो राक्षसेन महाबलः
चचाल समरे द्रौणिर्वातनुन्न इव द्रुमः
स मोहमनुसंप्राप्तो ध्वजयष्टिं समाश्रितः

^{७.१४१.३२}ततो हाहाकृतं सैन्यं तव सर्वं जनाधिप
हतं स्म मेनिरे सर्वे तावकास्तं विशां पते

^{७.१४१.३३}तं तु दृष्ट्वा तथावस्थमश्वत्थामानमाहवे
पाञ्चालाः सृञ्जयाश्चैव सिंहनादं प्रचक्रिरे

^{७.१४१.३४}प्रतिलभ्य ततः संज्ञामश्वत्थामा महाबलः
धनुः प्रपीड्य वामेन करेणामित्रकर्शनः

^{७.१४१.३५}मुमोचाकर्णपूर्णेन धनुषा शरमुत्तमम्
यमदण्डोपमं घोरमुद्दिश्याशु घटोत्कचम्

^{७.१४१.३६}स भित्त्वा हृदयं तस्य राक्षसस्य शरोत्तमः
विवेश वसुधामुग्रः सुपुङ्खः पृथिवीपते

^{७.१४१.३७}सोऽतिविद्धो महाराज रथोपस्थ उपाविशत्
राक्षसेन्द्रः सुबलवान्द्रौणिना रणमानिना

^{७.१४१.३८}दृष्ट्वा विमूढं हैडिम्बं सारथिस्तं रणाजिरात्
द्रौणेः सकाशात्संभ्रान्तस्त्वपनिन्ये त्वरान्वितः

^{७.१४१.३९}तथा तु समरे विद्ध्वा राक्षसेन्द्रं घटोत्कचम्
ननाद सुमहानादं द्रोणपुत्रो महाबलः

^{७.१४१.४०}पूजितस्तव पुत्रैश्च सर्वयोधैश्च भारत
वपुषा प्रतिजज्वाल मध्याह्न इव भास्करः

^{७.१४१.४१}भीमसेनं तु युध्यन्तं भारद्वाजरथं प्रति
स्वयं दुर्योधनो राजा प्रत्यविध्यच्छितैः शरैः

^{७.१४१.४२}तं भीमसेनो नवभिः शरैर्विव्याध मारिष
दुर्योधनोऽपि विंशत्या शराणां प्रत्यविध्यत

^{७.१४१.४३}तौ सायकैरवच्छन्नावदृश्येतां रणाजिरे
मेघजालसमाच्छन्नौ नभसीवेन्दुभास्करौ

^{७.१४१.४४}अथ दुर्योधनो राजा भीमं विव्याध पत्रिभिः
पञ्चभिर्भरतश्रेष्ठ तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत्

^{७.१४१.४५}तस्य भीमो धनुश्छित्त्वा ध्वजं च नवभिः शरैः
विव्याध कौरवश्रेष्ठं नवत्या नतपर्वणाम्

^{७.१४१.४६}ततो दुर्योधनः क्रुद्धो भीमसेनस्य मारिष
चिक्षेप स शरान्राजन्पश्यतां सर्वधन्विनाम्

^{७.१४१.४७}तान्निहत्य शरान्भीमो दुर्योधनधनुश्च्युतान्
कौरवं पञ्चविंशत्या क्षुद्रकाणां समार्पयत्

^{७.१४१.४८}दुर्योधनस्तु संक्रुद्धो भीमसेनस्य मारिष
क्षुरप्रेण धनुश्छित्त्वा दशभिः प्रत्यविध्यत

^{७.१४१.४९}अथान्यद्धनुरादाय भीमसेनो महाबलः
विव्याध नृपतिं तूर्णं सप्तभिर्निशितैः शरैः

^{७.१४१.५०}तदप्यस्य धनुः क्षिप्रं चिच्छेद लघुहस्तवत्
द्वितीयं च तृतीयं च चतुर्थं पञ्चमं तथा

^{७.१४१.५१}आत्तमात्तं महाराज भीमस्य धनुराच्छिनत्
तव पुत्रो महाराज जितकाशी मदोत्कटः

^{७.१४१.५२}स तदा छिद्यमानेषु कार्मुकेषु पुनः पुनः
शक्तिं चिक्षेप समरे सर्वपारशवीं शुभाम्

^{७.१४१.५३}अप्राप्तामेव तां शक्तिं त्रिधा चिच्छेद कौरवः
पश्यतः सर्वलोकस्य भीमस्य च महात्मनः

^{७.१४१.५४}ततो भीमो महाराज गदां गुर्वीं महाप्रभाम्
चिक्षेपाविध्य वेगेन दुर्योधनरथं प्रति

^{७.१४१.५५}ततः सा सहसा वाहांस्तव पुत्रस्य संयुगे
सारथिं च गदा गुर्वी ममर्द भरतर्षभ

^{७.१४१.५६}पुत्रस्तु तव राजेन्द्र रथाद्धेमपरिष्कृतात्
आप्लुतः सहसा यानं नन्दकस्य महात्मनः

^{७.१४१.५७}ततो भीमो हतं मत्वा तव पुत्रं महारथम्
सिंहनादं महच्चक्रे तर्जयन्निव कौरवान्

^{७.१४१.५८}तावकाः सैनिकाश्चापि मेनिरे निहतं नृपम्
ततो विचुक्रुशुः सर्वे हा हेति च समन्ततः

^{७.१४१.५९}तेषां तु निनदं श्रुत्वा त्रस्तानां सर्वयोधिनाम्
भीमसेनस्य नादं च श्रुत्वा राजन्महात्मनः

^{७.१४१.६०}ततो युधिष्ठिरो राजा हतं मत्वा सुयोधनम्
अभ्यवर्तत वेगेन यत्र पार्थो वृकोदरः

^{७.१४१.६१}पाञ्चालाः केकया मत्स्याः सृञ्जयाश्च विशां पते
सर्वोद्योगेनाभिजग्मुर्द्रोणमेव युयुत्सया

^{७.१४१.६२}तत्रासीत्सुमहद्युद्धं द्रोणस्याथ परैः सह
घोरे तमसि मग्नानां निघ्नतामितरेतरम्