^{८.६४.१}संजय उवाच

^{८.६४.२}तद्देवनागासुरसिद्धसंघै;र्गन्धर्वयक्षाप्सरसां च संघैः
ब्रह्मर्षिराजर्षिसुपर्णजुष्टं; बभौ वियद्विस्मयनीयरूपम्

^{८.६४.३}नानद्यमानं निनदैर्मनोज्ञै;र्वादित्रगीतस्तुतिभिश्च नृत्तैः
सर्वेऽन्तरिक्षे ददृशुर्मनुष्याः; खस्थांश्च तान्विस्मयनीयरूपान्

^{८.६४.४}ततः प्रहृष्टाः कुरुपाण्डुयोधा; वादित्रपत्रायुधसिंहनादैः
निनादयन्तो वसुधां दिशश्च; स्वनेन सर्वे द्विषतो निजघ्नुः

^{८.६४.५}नानाश्वमातङ्गरथायुताकुलं; वरासिशक्त्यृष्टिनिपातदुःसहम्
अभीरुजुष्टं हतदेहसंकुलं; रणाजिरं लोहितरक्तमाबभौ

^{८.६४.६}तथा प्रवृत्तेऽस्त्रभृतां पराभवे; धनंजयश्चाधिरथिश्च सायकैः
दिशश्च सैन्यं च शितैरजिह्मगैः; परस्परं प्रोर्णुवतुः स्म दंशितौ

^{८.६४.७}ततस्त्वदीयाश्च परे च सायकैः; कृतेऽन्धकारे विविदुर्न किंचन
भयात्तु तावेव रथौ समाश्रयं;स्तमोनुदौ खे प्रसृता इवांशवः

^{८.६४.८}ततोऽस्त्रमस्त्रेण परस्परस्य तौ; विधूय वाताविव पूर्वपश्चिमौ
घनान्धकारे वितते तमोनुदौ; यथोदितौ तद्वदतीव रेजतुः

^{८.६४.९}न चाभिमन्तव्यमिति प्रचोदिताः; परे त्वदीयाश्च तदावतस्थिरे
महारथौ तौ परिवार्य सर्वतः; सुरासुरा वासवशम्बराविव

^{८.६४.१०}मृदङ्गभेरीपणवानकस्वनै;र्निनादिते भारत शङ्खनिस्वनैः
ससिंहनादौ बभतुर्नरोत्तमौ; शशाङ्कसूर्याविव मेघसंप्लवे

^{८.६४.११}महाधनुर्मण्डलमध्यगावुभौ; सुवर्चसौ बाणसहस्ररश्मिनौ
दिधक्षमाणौ सचराचरं जग;द्युगास्तसूर्याविव दुःसहौ रणे

^{८.६४.१२}उभावजेयावहितान्तकावुभौ; जिघांसतुस्तौ कृतिनौ परस्परम्
महाहवे वीरवरौ समीयतु;र्यथेन्द्रजम्भाविव कर्णपाण्डवौ

^{८.६४.१३}ततो महास्त्राणि महाधनुर्धरौ; विमुञ्चमानाविषुभिर्भयानकैः
नराश्वनागानमितौ निजघ्नतुः; परस्परं जघ्नतुरुत्तमेषुभिः

^{८.६४.१४}ततो विसस्रुः पुनरर्दिताः शरै;र्नरोत्तमाभ्यां कुरुपाण्डवाश्रयाः
सनागपत्त्यश्वरथा दिशो गता;स्तथा यथा सिंहभयाद्वनौकसः

^{८.६४.१५}ततस्तु दुर्योधनभोजसौबलाः; कृपश्च शारद्वतसूनुना सह
महारथाः पञ्च धनंजयाच्युतौ; शरैः शरीरान्तकरैरताडयन्

^{८.६४.१६}धनूंषि तेषामिषुधीन्हयान्ध्वजा;न्रथांश्च सूतांश्च धनंजयः शरैः
समं च चिच्छेद पराभिनच्च ता;ञ्शरोत्तमैर्द्वादशभिश्च सूतजम्

^{८.६४.१७}अथाभ्यधावंस्त्वरिताः शतं रथाः; शतं च नागार्जुनमाततायिनः
शकास्तुखारा यवनाश्च सादिनः; सहैव काम्बोजवरैर्जिघांसवः

^{८.६४.१८}वरायुधान्पाणिगतान्करैः सह; क्षुरैर्न्यकृन्तंस्त्वरिताः शिरांसि च
हयांश्च नागांश्च रथांश्च युध्यतां; धनंजयः शत्रुगणं तमक्षिणोत्

^{८.६४.१९}ततोऽन्तरिक्षे सुरतूर्यनिस्वनाः; ससाधुवादा हृषितैः समीरिताः
निपेतुरप्युत्तमपुष्पवृष्टयः; सुरूपगन्धाः पवनेरिताः शिवाः

^{८.६४.२०}तदद्भुतं देवमनुष्यसाक्षिकं; समीक्ष्य भूतानि विसिष्मियुर्नृप
तवात्मजः सूतसुतश्च न व्यथां; न विस्मयं जग्मतुरेकनिश्चयौ

^{८.६४.२१}अथाब्रवीद्द्रोणसुतस्तवात्मजं; करं करेण प्रतिपीड्य सान्त्वयन्
प्रसीद दुर्योधन शाम्य पाण्डवै;रलं विरोधेन धिगस्तु विग्रहम्

^{८.६४.२२}हतो गुरुर्ब्रह्मसमो महास्त्रवि;त्तथैव भीष्मप्रमुखा नरर्षभाः
अहं त्ववध्यो मम चापि मातुलः; प्रशाधि राज्यं सह पाण्डवैश्चिरम्

^{८.६४.२३}धनंजयः स्थास्यति वारितो मया; जनार्दनो नैव विरोधमिच्छति
युधिष्ठिरो भूतहिते सदा रतो; वृकोदरस्तद्वशगस्तथा यमौ

^{८.६४.२४}त्वया च पार्थैश्च परस्परेण; प्रजाः शिवं प्राप्नुयुरिच्छति त्वयि
व्रजन्तु शेषाः स्वपुराणि पार्थिवा; निवृत्तवैराश्च भवन्तु सैनिकाः

^{८.६४.२५}न चेद्वचः श्रोष्यसि मे नराधिप; ध्रुवं प्रतप्तासि हतोऽरिभिर्युधि
इदं च दृष्टं जगता सह त्वया; कृतं यदेकेन किरीटमालिना
यथा न कुर्याद्बलभिन्न चान्तको; न च प्रचेता भगवान्न यक्षराट्

^{८.६४.२६}अतोऽपि भूयांश्च गुणैर्धनंजयः; स चाभिपत्स्यत्यखिलं वचो मम
तवानुयात्रां च तथा करिष्यति; प्रसीद राजञ्जगतः शमाय वै

^{८.६४.२७}ममापि मानः परमः सदा त्वयि; ब्रवीम्यतस्त्वां परमाच्च सौहृदात्
निवारयिष्यामि हि कर्णमप्यहं; यदा भवान्सप्रणयो भविष्यति

^{८.६४.२८}वदन्ति मित्रं सहजं विचक्षणा;स्तथैव साम्ना च धनेन चार्जितम्
प्रतापतश्चोपनतं चतुर्विधं; तदस्ति सर्वं त्वयि पाण्डवेषु च

^{८.६४.२९}निसर्गतस्ते तव वीर बान्धवाः; पुनश्च साम्ना च समाप्नुहि स्थिरम्
त्वयि प्रसन्ने यदि मित्रतामियु;र्ध्रुवं नरेन्द्रेन्द्र तथा त्वमाचर

^{८.६४.३०}स एवमुक्तः सुहृदा वचो हितं; विचिन्त्य निःश्वस्य च दुर्मनाब्रवीत्
यथा भवानाह सखे तथैव त;न्ममापि च ज्ञापयतो वचः शृणु

^{८.६४.३१}निहत्य दुःशासनमुक्तवान्बहु; प्रसह्य शार्दूलवदेष दुर्मतिः
वृकोदरस्तद्धृदये मम स्थितं; न तत्परोक्षं भवतः कुतः शमः

^{८.६४.३२}न चापि कर्णं गुरुपुत्र संस्तवा;दुपारमेत्यर्हसि वक्तुमच्युत
श्रमेण युक्तो महताद्य फल्गुन;स्तमेष कर्णः प्रसभं हनिष्यति

^{८.६४.३३}तमेवमुक्त्वाभ्यनुनीय चासकृ;त्तवात्मजः स्वाननुशास्ति सैनिकान्
समाघ्नताभिद्रवताहितानिमा;न्सबाणशब्दान्किमु जोषमास्यते