^{१३.११३.१}युधिष्ठिर उवाच

^{१३.११३.२}अधर्मस्य गतिर्ब्रह्मन्कथिता मे त्वयानघ
धर्मस्य तु गतिं श्रोतुमिच्छामि वदतां वर
कृत्वा कर्माणि पापानि कथं यान्ति शुभां गतिम्

^{१३.११३.३}बृहस्पतिरुवाच

^{१३.११३.४}कृत्वा पापानि कर्माणि अधर्मवशमागतः
मनसा विपरीतेन निरयं प्रतिपद्यते

^{१३.११३.५}मोहादधर्मं यः कृत्वा पुनः समनुतप्यते
मनःसमाधिसंयुक्तो न स सेवेत दुष्कृतम्

^{१३.११३.६}यथा यथा नरः सम्यगधर्ममनुभाषते
समाहितेन मनसा विमुच्यति तथा तथा
भुजंग इव निर्मोकात्पूर्वभुक्ताज्जरान्वितात्

^{१३.११३.७}अदत्त्वापि प्रदानानि विविधानि समाहितः
मनःसमाधिसंयुक्तः सुगतिं प्रतिपद्यते

^{१३.११३.८}प्रदानानि तु वक्ष्यामि यानि दत्त्वा युधिष्ठिर
नरः कृत्वाप्यकार्याणि तदा धर्मेण युज्यते

^{१३.११३.९}सर्वेषामेव दानानामन्नं श्रेष्ठमुदाहृतम्
पूर्वमन्नं प्रदातव्यमृजुना धर्ममिच्छता

^{१३.११३.१०}प्राणा ह्यन्नं मनुष्याणां तस्माज्जन्तुश्च जायते
अन्ने प्रतिष्ठिता लोकास्तस्मादन्नं प्रकाशते

^{१३.११३.११}अन्नमेव प्रशंसन्ति देवर्षिपितृमानवाः
अन्नस्य हि प्रदानेन स्वर्गमाप्नोति कौशिकः

^{१३.११३.१२}न्यायलब्धं प्रदातव्यं द्विजेभ्यो ह्यन्नमुत्तमम्
स्वाध्यायसमुपेतेभ्यः प्रहृष्टेनान्तरात्मना

^{१३.११३.१३}यस्य ह्यन्नमुपाश्नन्ति ब्राह्मणानां शता दश
हृष्टेन मनसा दत्तं न स तिर्यग्गतिर्भवेत्

^{१३.११३.१४}ब्राह्मणानां सहस्राणि दश भोज्य नरर्षभ
नरोऽधर्मात्प्रमुच्येत पापेष्वभिरतः सदा

^{१३.११३.१५}भैक्षेणान्नं समाहृत्य विप्रो वेदपुरस्कृतः
स्वाध्यायनिरते विप्रे दत्त्वेह सुखमेधते

^{१३.११३.१६}अहिंसन्ब्राह्मणं नित्यं न्यायेन परिपाल्य च
क्षत्रियस्तरसा प्राप्तमन्नं यो वै प्रयच्छति

^{१३.११३.१७}द्विजेभ्यो वेदवृद्धेभ्यः प्रयतः सुसमाहितः
तेनापोहति धर्मात्मा दुष्कृतं कर्म पाण्डव

^{१३.११३.१८}षड्भागपरिशुद्धं च कृषेर्भागमुपार्जितम्
वैश्यो ददद्द्विजातिभ्यः पापेभ्यः परिमुच्यते

^{१३.११३.१९}अवाप्य प्राणसंदेहं कार्कश्येन समार्जितम्
अन्नं दत्त्वा द्विजातिभ्यः शूद्रः पापात्प्रमुच्यते

^{१३.११३.२०}औरसेन बलेनान्नमर्जयित्वाविहिंसकः
यः प्रयच्छति विप्रेभ्यो न स दुर्गाणि सेवते

^{१३.११३.२१}न्यायेनावाप्तमन्नं तु नरो लोभविवर्जितः
द्विजेभ्यो वेदवृद्धेभ्यो दत्त्वा पापात्प्रमुच्यते

^{१३.११३.२२}अन्नमूर्जस्करं लोके दत्त्वोर्जस्वी भवेन्नरः
सतां पन्थानमाश्रित्य सर्वपापात्प्रमुच्यते

^{१३.११३.२३}दानकृद्भिः कृतः पन्था येन यान्ति मनीषिणः
ते स्म प्राणस्य दातारस्तेभ्यो धर्मः सनातनः

^{१३.११३.२४}सर्वावस्थं मनुष्येण न्यायेनान्नमुपार्जितम्
कार्यं पात्रगतं नित्यमन्नं हि परमा गतिः

^{१३.११३.२५}अन्नस्य हि प्रदानेन नरो दुर्गं न सेवते
तस्मादन्नं प्रदातव्यमन्यायपरिवर्जितम्

^{१३.११३.२६}यतेद्ब्राह्मणपूर्वं हि भोक्तुमन्नं गृही सदा
अवन्ध्यं दिवसं कुर्यादन्नदानेन मानवः

^{१३.११३.२७}भोजयित्वा दशशतं नरो वेदविदां नृप
न्यायविद्धर्मविदुषामितिहासविदां तथा

^{१३.११३.२८}न याति नरकं घोरं संसारांश्च न सेवते
सर्वकामसमायुक्तः प्रेत्य चाप्यश्नुते फलम्

^{१३.११३.२९}एवं सुखसमायुक्तो रमते विगतज्वरः
रूपवान्कीर्तिमांश्चैव धनवांश्चोपपद्यते

^{१३.११३.३०}एतत्ते सर्वमाख्यातमन्नदानफलं महत्
मूलमेतद्धि धर्माणां प्रदानस्य च भारत