^{१३.१४८.१}युधिष्ठिर उवाच

^{१३.१४८.२}ये च धर्ममसूयन्ति ये चैनं पर्युपासते
ब्रवीतु भगवानेतत्क्व ते गच्छन्ति तादृशाः

^{१३.१४८.३}भीष्म उवाच

^{१३.१४८.४}रजसा तमसा चैव समवस्तीर्णचेतसः
नरकं प्रतिपद्यन्ते धर्मविद्वेषिणो नराः

^{१३.१४८.५}ये तु धर्मं महाराज सततं पर्युपासते
सत्यार्जवपराः सन्तस्ते वै स्वर्गभुजो नराः

^{१३.१४८.६}धर्म एव रतिस्तेषामाचार्योपासनाद्भवेत्
देवलोकं प्रपद्यन्ते ये धर्मं पर्युपासते

^{१३.१४८.७}मनुष्या यदि वा देवाः शरीरमुपताप्य वै
धर्मिणः सुखमेधन्ते लोभद्वेषविवर्जिताः

^{१३.१४८.८}प्रथमं ब्रह्मणः पुत्रं धर्ममाहुर्मनीषिणः
धर्मिणः पर्युपासन्ते फलं पक्वमिवाशयः

^{१३.१४८.९}युधिष्ठिर उवाच

^{१३.१४८.१०}असतां कीदृशं रूपं साधवः किं च कुर्वते
ब्रवीतु मे भवानेतत्सन्तोऽसन्तश्च कीदृशाः

^{१३.१४८.११}भीष्म उवाच

^{१३.१४८.१२}दुराचाराश्च दुर्धर्षा दुर्मुखाश्चाप्यसाधवः
साधवः शीलसंपन्नाः शिष्टाचारस्य लक्षणम्

^{१३.१४८.१३}राजमार्गे गवां मध्ये गोष्ठमध्ये च धर्मिणः
नोपसेवन्ति राजेन्द्र सर्गं मूत्रपुरीषयोः

^{१३.१४८.१४}पञ्चानामशनं दत्त्वा शेषमश्नन्ति साधवः
न जल्पन्ति च भुञ्जाना न निद्रान्त्यार्द्रपाणयः

^{१३.१४८.१५}चित्रभानुमनड्वाहं देवं गोष्ठं चतुष्पथम्
ब्राह्मणं धार्मिकं चैत्यं ते कुर्वन्ति प्रदक्षिणम्

^{१३.१४८.१६}वृद्धानां भारतप्तानां स्त्रीणां बालातुरस्य च
ब्राह्मणानां गवां राज्ञां पन्थानं ददते च ते

^{१३.१४८.१७}अतिथीनां च सर्वेषां प्रेष्याणां स्वजनस्य च
तथा शरणकामानां गोप्ता स्यात्स्वागतप्रदः

^{१३.१४८.१८}सायं प्रातर्मनुष्याणामशनं देवनिर्मितम्
नान्तरा भोजनं दृष्टमुपवासविधिर्हि सः

^{१३.१४८.१९}होमकाले यथा वह्निः कालमेव प्रतीक्षते
ऋतुकाले तथा नारी ऋतुमेव प्रतीक्षते
न चान्यां गच्छते यस्तु ब्रह्मचर्यं हि तत्स्मृतम्

^{१३.१४८.२०}अमृतं ब्राह्मणा गाव इत्येतत्त्रयमेकतः
तस्माद्गोब्राह्मणं नित्यमर्चयेत यथाविधि

^{१३.१४८.२१}यजुषा संस्कृतं मांसमुपभुञ्जन्न दुष्यति
पृष्ठमांसं वृथामांसं पुत्रमांसं च तत्समम्

^{१३.१४८.२२}स्वदेशे परदेशे वाप्यतिथिं नोपवासयेत्
कर्म वै सफलं कृत्वा गुरूणां प्रतिपादयेत्

^{१३.१४८.२३}गुरुभ्य आसनं देयमभिवाद्याभिपूज्य च
गुरूनभ्यर्च्य वर्धन्ते आयुषा यशसा श्रिया

^{१३.१४८.२४}वृद्धान्नातिवदेज्जातु न च संप्रेषयेदपि
नासीनः स्यात्स्थितेष्वेवमायुरस्य न रिष्यते

^{१३.१४८.२५}न नग्नामीक्षते नारीं न विद्वान्पुरुषानपि
मैथुनं सततं गुप्तमाहारं च समाचरेत्

^{१३.१४८.२६}तीर्थानां गुरवस्तीर्थं शुचीनां हृदयं शुचि
दर्शनानां परं ज्ञानं संतोषः परमं सुखम्

^{१३.१४८.२७}सायं प्रातश्च वृद्धानां शृणुयात्पुष्कला गिरः
श्रुतमाप्नोति हि नरः सततं वृद्धसेवया

^{१३.१४८.२८}स्वाध्याये भोजने चैव दक्षिणं पाणिमुद्धरेत्
यच्छेद्वाङ्मनसी नित्यमिन्द्रियाणां च विभ्रमम्

^{१३.१४८.२९}संस्कृतं पायसं नित्यं यवागूं कृसरं हविः
अष्टकाः पितृदैवत्या वृद्धानामभिपूजनम्

^{१३.१४८.३०}श्मश्रुकर्मणि मङ्गल्यं क्षुतानामभिनन्दनम्
व्याधितानां च सर्वेषामायुषः प्रतिनन्दनम्

^{१३.१४८.३१}न जातु त्वमिति ब्रूयादापन्नोऽपि महत्तरम्
त्वंकारो वा वधो वेति विद्वत्सु न विशिष्यते
अवराणां समानानां शिष्याणां च समाचरेत्

^{१३.१४८.३२}पापमाचक्षते नित्यं हृदयं पापकर्मिणाम्
ज्ञानपूर्वं विनश्यन्ति गूहमाना महाजने

^{१३.१४८.३३}ज्ञानपूर्वं कृतं कर्म च्छादयन्ते ह्यसाधवः
न मां मनुष्याः पश्यन्ति न मां पश्यन्ति देवताः
पापेनाभिहतः पापः पापमेवाभिजायते

^{१३.१४८.३४}यथा वार्धुषिको वृद्धिं देहभेदे प्रतीक्षते
धर्मेणापिहितं पापं धर्ममेवाभिवर्धयेत्

^{१३.१४८.३५}यथा लवणमम्भोभिराप्लुतं प्रविलीयते
प्रायश्चित्तहतं पापं तथा सद्यः प्रणश्यति

^{१३.१४८.३६}तस्मात्पापं न गूहेत गूहमानं विवर्धते
कृत्वा तु साधुष्वाख्येयं ते तत्प्रशमयन्त्युत

^{१३.१४८.३७}आशया संचितं द्रव्यं यत्काले नोपभुज्यते
अन्ये चैतत्प्रपद्यन्ते वियोगे तस्य देहिनः

^{१३.१४८.३८}मानसं सर्वभूतानां धर्ममाहुर्मनीषिणः
तस्मात्सर्वाणि भूतानि धर्ममेव समासते

^{१३.१४८.३९}एक एव चरेद्धर्मं न धर्मध्वजिको भवेत्
धर्मवाणिजका ह्येते ये धर्ममुपभुञ्जते

^{१३.१४८.४०}अर्चेद्देवानदम्भेन सेवेतामायया गुरून्
निधिं निदध्यात्पारत्र्यं यात्रार्थं दानशब्दितम्