^{१३.१७.१}वासुदेव उवाच

^{१३.१७.२}ततः स प्रयतो भूत्वा मम तात युधिष्ठिर
प्राञ्जलिः प्राह विप्रर्षिर्नामसंहारमादितः

^{१३.१७.३}उपमन्युरुवाच

^{१३.१७.४}ब्रह्मप्रोक्तैरृषिप्रोक्तैर्वेदवेदाङ्गसंभवैः
सर्वलोकेषु विख्यातैः स्थाणुं स्तोष्यामि नामभिः

^{१३.१७.५}महद्भिर्विहितैः सत्यैः सिद्धैः सर्वार्थसाधकैः
ऋषिणा तण्डिना भक्त्या कृतैर्देवकृतात्मना

^{१३.१७.६}यथोक्तैर्लोकविख्यातैर्मुनिभिस्तत्त्वदर्शिभिः
प्रवरं प्रथमं स्वर्ग्यं सर्वभूतहितं शुभम्
श्रुतैः सर्वत्र जगति ब्रह्मलोकावतारितैः

^{१३.१७.७}यत्तद्रहस्यं परमं ब्रह्मप्रोक्तं सनातनम्
वक्ष्ये यदुकुलश्रेष्ठ शृणुष्वावहितो मम

^{१३.१७.८}परत्वेन भवं देवं भक्तस्त्वं परमेश्वरम्
तेन ते श्रावयिष्यामि यत्तद्ब्रह्म सनातनम्

^{१३.१७.९}न शक्यं विस्तरात्कृत्स्नं वक्तुं शर्वस्य केनचित्
युक्तेनापि विभूतीनामपि वर्षशतैरपि

^{१३.१७.१०}यस्यादिर्मध्यमन्तश्च सुरैरपि न गम्यते
कस्तस्य शक्नुयाद्वक्तुं गुणान्कार्त्स्न्येन माधव

^{१३.१७.११}किं तु देवस्य महतः संक्षिप्तार्थपदाक्षरम्
शक्तितश्चरितं वक्ष्ये प्रसादात्तस्य चैव हि

^{१३.१७.१२}अप्राप्येह ततोऽनुज्ञां न शक्यः स्तोतुमीश्वरः
यदा तेनाभ्यनुज्ञातः स्तुवत्येव सदा भवम्

^{१३.१७.१३}अनादिनिधनस्याहं सर्वयोनेर्महात्मनः
नाम्नां कंचित्समुद्देशं वक्ष्ये ह्यव्यक्तयोनिनः

^{१३.१७.१४}वरदस्य वरेण्यस्य विश्वरूपस्य धीमतः
शृणु नामसमुद्देशं यदुक्तं पद्मयोनिना

^{१३.१७.१५}दश नामसहस्राणि यान्याह प्रपितामहः
तानि निर्मथ्य मनसा दध्नो घृतमिवोद्धृतम्

^{१३.१७.१६}गिरेः सारं यथा हेम पुष्पात्सारं यथा मधु
घृतात्सारं यथा मण्डस्तथैतत्सारमुद्धृतम्

^{१३.१७.१७}सर्वपाप्मापहमिदं चतुर्वेदसमन्वितम्
प्रयत्नेनाधिगन्तव्यं धार्यं च प्रयतात्मना
शान्तिकं पौष्टिकं चैव रक्षोघ्नं पावनं महत्

^{१३.१७.१८}इदं भक्ताय दातव्यं श्रद्दधानास्तिकाय च
नाश्रद्दधानरूपाय नास्तिकायाजितात्मने

^{१३.१७.१९}यश्चाभ्यसूयते देवं भूतात्मानं पिनाकिनम्
स कृष्ण नरकं याति सह पूर्वैः सहानुगैः

^{१३.१७.२०}इदं ध्यानमिदं योगमिदं ध्येयमनुत्तमम्
इदं जप्यमिदं ज्ञानं रहस्यमिदमुत्तमम्
इदं ज्ञात्वान्तकालेऽपि गच्छेद्धि परमां गतिम्

^{१३.१७.२१}पवित्रं मङ्गलं पुण्यं कल्याणमिदमुत्तमम्
निगदिष्ये महाबाहो स्तवानामुत्तमं स्तवम्

^{१३.१७.२२}इदं ब्रह्मा पुरा कृत्वा सर्वलोकपितामहः
सर्वस्तवानां दिव्यानां राजत्वे समकल्पयत्

^{१३.१७.२३}तदाप्रभृति चैवायमीश्वरस्य महात्मनः
स्तवराजेति विख्यातो जगत्यमरपूजितः
ब्रह्मलोकादयं चैव स्तवराजोऽवतारितः

^{१३.१७.२४}यस्मात्तण्डिः पुरा प्राह तेन तण्डिकृतोऽभवत्
स्वर्गाच्चैवात्र भूलोकं तण्डिना ह्यवतारितः

^{१३.१७.२५}सर्वमङ्गलमङ्गल्यं सर्वपापप्रणाशनम्
निगदिष्ये महाबाहो स्तवानामुत्तमं स्तवम्

^{१३.१७.२६}ब्रह्मणामपि यद्ब्रह्म पराणामपि यत्परम्
तेजसामपि यत्तेजस्तपसामपि यत्तपः

^{१३.१७.२७}शान्तीनामपि या शान्तिर्द्युतीनामपि या द्युतिः
दान्तानामपि यो दान्तो धीमतामपि या च धीः

^{१३.१७.२८}देवानामपि यो देवो मुनीनामपि यो मुनिः
यज्ञानामपि यो यज्ञः शिवानामपि यः शिवः

^{१३.१७.२९}रुद्राणामपि यो रुद्रः प्रभुः प्रभवतामपि
योगिनामपि यो योगी कारणानां च कारणम्

^{१३.१७.३०}यतो लोकाः संभवन्ति न भवन्ति यतः पुनः
सर्वभूतात्मभूतस्य हरस्यामिततेजसः

^{१३.१७.३१}अष्टोत्तरसहस्रं तु नाम्नां शर्वस्य मे शृणु
यच्छ्रुत्वा मनुजश्रेष्ठ सर्वान्कामानवाप्स्यसि

^{१३.१७.३२}स्थिरः स्थाणुः प्रभुर्भानुः प्रवरो वरदो वरः
सर्वात्मा सर्वविख्यातः सर्वः सर्वकरो भवः

^{१३.१७.३३}जटी चर्मी शिखण्डी च सर्वाङ्गः सर्वभावनः
हरिश्च हरिणाक्षश्च सर्वभूतहरः प्रभुः

^{१३.१७.३४}प्रवृत्तिश्च निवृत्तिश्च नियतः शाश्वतो ध्रुवः
श्मशानचारी भगवान्खचरो गोचरोऽर्दनः

^{१३.१७.३५}अभिवाद्यो महाकर्मा तपस्वी भूतभावनः
उन्मत्तवेशप्रच्छन्नः सर्वलोकप्रजापतिः

^{१३.१७.३६}महारूपो महाकायः सर्वरूपो महायशाः
महात्मा सर्वभूतश्च विरूपो वामनो मनुः

^{१३.१७.३७}लोकपालोऽन्तर्हितात्मा प्रसादो हयगर्दभिः
पवित्रश्च महांश्चैव नियमो नियमाश्रयः

^{१३.१७.३८}सर्वकर्मा स्वयंभूश्च आदिरादिकरो निधिः
सहस्राक्षो विरूपाक्षः सोमो नक्षत्रसाधकः

^{१३.१७.३९}चन्द्रसूर्यगतिः केतुर्ग्रहो ग्रहपतिर्वरः
अद्रिरद्र्यालयः कर्ता मृगबाणार्पणोऽनघः

^{१३.१७.४०}महातपा घोरतपा अदीनो दीनसाधकः
संवत्सरकरो मन्त्रः प्रमाणं परमं तपः

^{१३.१७.४१}योगी योज्यो महाबीजो महारेता महातपाः
सुवर्णरेताः सर्वज्ञः सुबीजो वृषवाहनः

^{१३.१७.४२}दशबाहुस्त्वनिमिषो नीलकण्ठ उमापतिः
विश्वरूपः स्वयंश्रेष्ठो बलवीरो बलो गणः

^{१३.१७.४३}गणकर्ता गणपतिर्दिग्वासाः काम्य एव च
पवित्रं परमं मन्त्रः सर्वभावकरो हरः

^{१३.१७.४४}कमण्डलुधरो धन्वी बाणहस्तः कपालवान्
अशनी शतघ्नी खड्गी पट्टिशी चायुधी महान्

^{१३.१७.४५}स्रुवहस्तः सुरूपश्च तेजस्तेजस्करो निधिः
उष्णीषी च सुवक्त्रश्च उदग्रो विनतस्तथा

^{१३.१७.४६}दीर्घश्च हरिकेशश्च सुतीर्थः कृष्ण एव च
सृगालरूपः सर्वार्थो मुण्डः कुण्डी कमण्डलुः

^{१३.१७.४७}अजश्च मृगरूपश्च गन्धधारी कपर्द्यपि
ऊर्ध्वरेता ऊर्ध्वलिङ्ग ऊर्ध्वशायी नभस्तलः

^{१३.१७.४८}त्रिजटश्चीरवासाश्च रुद्रः सेनापतिर्विभुः
अहश्चरोऽथ नक्तं च तिग्ममन्युः सुवर्चसः

^{१३.१७.४९}गजहा दैत्यहा लोको लोकधाता गुणाकरः
सिंहशार्दूलरूपश्च आर्द्रचर्माम्बरावृतः

^{१३.१७.५०}कालयोगी महानादः सर्ववासश्चतुष्पथः
निशाचरः प्रेतचारी भूतचारी महेश्वरः

^{१३.१७.५१}बहुभूतो बहुधनः सर्वाधारोऽमितो गतिः
नृत्यप्रियो नित्यनर्तो नर्तकः सर्वलासकः

^{१३.१७.५२}घोरो महातपाः पाशो नित्यो गिरिचरो नभः
सहस्रहस्तो विजयो व्यवसायो ह्यनिन्दितः

^{१३.१७.५३}अमर्षणो मर्षणात्मा यज्ञहा कामनाशनः
दक्षयज्ञापहारी च सुसहो मध्यमस्तथा

^{१३.१७.५४}तेजोपहारी बलहा मुदितोऽर्थो जितो वरः
गम्भीरघोषो गम्भीरो गम्भीरबलवाहनः

^{१३.१७.५५}न्यग्रोधरूपो न्यग्रोधो वृक्षकर्णस्थितिर्विभुः
तीक्ष्णतापश्च हर्यश्वः सहायः कर्मकालवित्

^{१३.१७.५६}विष्णुप्रसादितो यज्ञः समुद्रो वडवामुखः
हुताशनसहायश्च प्रशान्तात्मा हुताशनः

^{१३.१७.५७}उग्रतेजा महातेजा जयो विजयकालवित्
ज्योतिषामयनं सिद्धिः संधिर्विग्रह एव च

^{१३.१७.५८}शिखी दण्डी जटी ज्वाली मूर्तिजो मूर्धगो बली
वैणवी पणवी ताली कालः कालकटंकटः

^{१३.१७.५९}नक्षत्रविग्रहविधिर्गुणवृद्धिर्लयोऽगमः
प्रजापतिर्दिशाबाहुर्विभागः सर्वतोमुखः

^{१३.१७.६०}विमोचनः सुरगणो हिरण्यकवचोद्भवः
मेढ्रजो बलचारी च महाचारी स्तुतस्तथा

^{१३.१७.६१}सर्वतूर्यनिनादी च सर्ववाद्यपरिग्रहः
व्यालरूपो बिलावासी हेममाली तरंगवित्

^{१३.१७.६२}त्रिदशस्त्रिकालधृक्कर्मसर्वबन्धविमोचनः
बन्धनस्त्वसुरेन्द्राणां युधि शत्रुविनाशनः

^{१३.१७.६३}सांख्यप्रसादो दुर्वासाः सर्वसाधुनिषेवितः
प्रस्कन्दनो विभागश्च अतुल्यो यज्ञभागवित्

^{१३.१७.६४}सर्वावासः सर्वचारी दुर्वासा वासवोऽमरः
हेमो हेमकरो यज्ञः सर्वधारी धरोत्तमः

^{१३.१७.६५}लोहिताक्षो महाक्षश्च विजयाक्षो विशारदः
संग्रहो निग्रहः कर्ता सर्पचीरनिवासनः

^{१३.१७.६६}मुख्योऽमुख्यश्च देहश्च देहर्द्धिः सर्वकामदः
सर्वकालप्रसादश्च सुबलो बलरूपधृक्

^{१३.१७.६७}आकाशनिधिरूपश्च निपाती उरगः खगः
रौद्ररूपोंऽशुरादित्यो वसुरश्मिः सुवर्चसी

^{१३.१७.६८}वसुवेगो महावेगो मनोवेगो निशाचरः
सर्वावासी श्रियावासी उपदेशकरो हरः

^{१३.१७.६९}मुनिरात्मपतिर्लोके संभोज्यश्च सहस्रदः
पक्षी च पक्षिरूपी च अतिदीप्तो विशां पतिः

^{१३.१७.७०}उन्मादो मदनाकारो अर्थार्थकररोमशः
वामदेवश्च वामश्च प्राग्दक्षिण्यश्च वामनः

^{१३.१७.७१}सिद्धयोगापहारी च सिद्धः सर्वार्थसाधकः
भिक्षुश्च भिक्षुरूपश्च विषाणी मृदुरव्ययः

^{१३.१७.७२}महासेनो विशाखश्च षष्टिभागो गवां पतिः
वज्रहस्तश्च विष्कम्भी चमूस्तम्भन एव च

^{१३.१७.७३}ऋतुरृतुकरः कालो मधुर्मधुकरोऽचलः
वानस्पत्यो वाजसेनो नित्यमाश्रमपूजितः

^{१३.१७.७४}ब्रह्मचारी लोकचारी सर्वचारी सुचारवित्
ईशान ईश्वरः कालो निशाचारी पिनाकधृक्

^{१३.१७.७५}नन्दीश्वरश्च नन्दी च नन्दनो नन्दिवर्धनः
भगस्याक्षिनिहन्ता च कालो ब्रह्मविदां वरः

^{१३.१७.७६}चतुर्मुखो महालिङ्गश्चारुलिङ्गस्तथैव च
लिङ्गाध्यक्षः सुराध्यक्षो लोकाध्यक्षो युगावहः

^{१३.१७.७७}बीजाध्यक्षो बीजकर्ता अध्यात्मानुगतो बलः
इतिहासकरः कल्पो गौतमोऽथ जलेश्वरः

^{१३.१७.७८}दम्भो ह्यदम्भो वैदम्भो वश्यो वश्यकरः कविः
लोककर्ता पशुपतिर्महाकर्ता महौषधिः

^{१३.१७.७९}अक्षरं परमं ब्रह्म बलवाञ्शक्र एव च
नीतिर्ह्यनीतिः शुद्धात्मा शुद्धो मान्यो मनोगतिः

^{१३.१७.८०}बहुप्रसादः स्वपनो दर्पणोऽथ त्वमित्रजित्
वेदकारः सूत्रकारो विद्वान्समरमर्दनः

^{१३.१७.८१}महामेघनिवासी च महाघोरो वशीकरः
अग्निज्वालो महाज्वालो अतिधूम्रो हुतो हविः

^{१३.१७.८२}वृषणः शंकरो नित्यो वर्चस्वी धूमकेतनः
नीलस्तथाङ्गलुब्धश्च शोभनो निरवग्रहः

^{१३.१७.८३}स्वस्तिदः स्वस्तिभावश्च भागी भागकरो लघुः
उत्सङ्गश्च महाङ्गश्च महागर्भः परो युवा

^{१३.१७.८४}कृष्णवर्णः सुवर्णश्च इन्द्रियः सर्वदेहिनाम्
महापादो महाहस्तो महाकायो महायशाः

^{१३.१७.८५}महामूर्धा महामात्रो महानेत्रो दिगालयः
महादन्तो महाकर्णो महामेढ्रो महाहनुः

^{१३.१७.८६}महानासो महाकम्बुर्महाग्रीवः श्मशानधृक्
महावक्षा महोरस्को अन्तरात्मा मृगालयः

^{१३.१७.८७}लम्बनो लम्बितोष्ठश्च महामायः पयोनिधिः
महादन्तो महादंष्ट्रो महाजिह्वो महामुखः

^{१३.१७.८८}महानखो महारोमा महाकेशो महाजटः
असपत्नः प्रसादश्च प्रत्ययो गिरिसाधनः

^{१३.१७.८९}स्नेहनोऽस्नेहनश्चैव अजितश्च महामुनिः
वृक्षाकारो वृक्षकेतुरनलो वायुवाहनः

^{१३.१७.९०}मण्डली मेरुधामा च देवदानवदर्पहा
अथर्वशीर्षः सामास्य ऋक्सहस्रामितेक्षणः

^{१३.१७.९१}यजुःपादभुजो गुह्यः प्रकाशो जङ्गमस्तथा
अमोघार्थः प्रसादश्च अभिगम्यः सुदर्शनः

^{१३.१७.९२}उपहारप्रियः शर्वः कनकः काञ्चनः स्थिरः
नाभिर्नन्दिकरो भाव्यः पुष्करस्थपतिः स्थिरः

^{१३.१७.९३}द्वादशस्त्रासनश्चाद्यो यज्ञो यज्ञसमाहितः
नक्तं कलिश्च कालश्च मकरः कालपूजितः

^{१३.१७.९४}सगणो गणकारश्च भूतभावनसारथिः
भस्मशायी भस्मगोप्ता भस्मभूतस्तरुर्गणः

^{१३.१७.९५}अगणश्चैव लोपश्च महात्मा सर्वपूजितः
शङ्कुस्त्रिशङ्कुः संपन्नः शुचिर्भूतनिषेवितः

^{१३.१७.९६}आश्रमस्थः कपोतस्थो विश्वकर्मा पतिर्वरः
शाखो विशाखस्ताम्रोष्ठो ह्यम्बुजालः सुनिश्चयः

^{१३.१७.९७}कपिलोऽकपिलः शूर आयुश्चैव परोऽपरः
गन्धर्वो ह्यदितिस्तार्क्ष्यः सुविज्ञेयः सुसारथिः

^{१३.१७.९८}परश्वधायुधो देव अर्थकारी सुबान्धवः
तुम्बवीणी महाकोप ऊर्ध्वरेता जलेशयः

^{१३.१७.९९}उग्रो वंशकरो वंशो वंशनादो ह्यनिन्दितः
सर्वाङ्गरूपो मायावी सुहृदो ह्यनिलोऽनलः

^{१३.१७.१००}बन्धनो बन्धकर्ता च सुबन्धनविमोचनः
स यज्ञारिः स कामारिर्महादंष्ट्रो महायुधः

^{१३.१७.१०१}बाहुस्त्वनिन्दितः शर्वः शंकरः शंकरोऽधनः
अमरेशो महादेवो विश्वदेवः सुरारिहा

^{१३.१७.१०२}अहिर्बुध्नो निरृतिश्च चेकितानो हरिस्तथा
अजैकपाच्च कापाली त्रिशङ्कुरजितः शिवः

^{१३.१७.१०३}धन्वन्तरिर्धूमकेतुः स्कन्दो वैश्रवणस्तथा
धाता शक्रश्च विष्णुश्च मित्रस्त्वष्टा ध्रुवो धरः

^{१३.१७.१०४}प्रभावः सर्वगो वायुरर्यमा सविता रविः
उदग्रश्च विधाता च मान्धाता भूतभावनः

^{१३.१७.१०५}रतितीर्थश्च वाग्मी च सर्वकामगुणावहः
पद्मगर्भो महागर्भश्चन्द्रवक्त्रो मनोरमः

^{१३.१७.१०६}बलवांश्चोपशान्तश्च पुराणः पुण्यचञ्चुरी
कुरुकर्ता कालरूपी कुरुभूतो महेश्वरः

^{१३.१७.१०७}सर्वाशयो दर्भशायी सर्वेषां प्राणिनां पतिः
देवदेवमुखोऽसक्तः सदसत्सर्वरत्नवित्

^{१३.१७.१०८}कैलासशिखरावासी हिमवद्गिरिसंश्रयः
कूलहारी कूलकर्ता बहुविद्यो बहुप्रदः

^{१३.१७.१०९}वणिजो वर्धनो वृक्षो नकुलश्चन्दनश्छदः
सारग्रीवो महाजत्रुरलोलश्च महौषधः

^{१३.१७.११०}सिद्धार्थकारी सिद्धार्थश्छन्दोव्याकरणोत्तरः
सिंहनादः सिंहदंष्ट्रः सिंहगः सिंहवाहनः

^{१३.१७.१११}प्रभावात्मा जगत्कालस्तालो लोकहितस्तरुः
सारङ्गो नवचक्राङ्गः केतुमाली सभावनः

^{१३.१७.११२}भूतालयो भूतपतिरहोरात्रमनिन्दितः
वाहिता सर्वभूतानां निलयश्च विभुर्भवः

^{१३.१७.११३}अमोघः संयतो ह्यश्वो भोजनः प्राणधारणः
धृतिमान्मतिमान्दक्षः सत्कृतश्च युगाधिपः

^{१३.१७.११४}गोपालिर्गोपतिर्ग्रामो गोचर्मवसनो हरः
हिरण्यबाहुश्च तथा गुहापालः प्रवेशिनाम्

^{१३.१७.११५}प्रतिष्ठायी महाहर्षो जितकामो जितेन्द्रियः
गन्धारश्च सुरालश्च तपःकर्मरतिर्धनुः

^{१३.१७.११६}महागीतो महानृत्तो ह्यप्सरोगणसेवितः
महाकेतुर्धनुर्धातुर्नैकसानुचरश्चलः

^{१३.१७.११७}आवेदनीय आवेशः सर्वगन्धसुखावहः
तोरणस्तारणो वायुः परिधावति चैकतः

^{१३.१७.११८}संयोगो वर्धनो वृद्धो महावृद्धो गणाधिपः
नित्य आत्मसहायश्च देवासुरपतिः पतिः

^{१३.१७.११९}युक्तश्च युक्तबाहुश्च द्विविधश्च सुपर्वणः
आषाढश्च सुषाढश्च ध्रुवो हरिहणो हरः

^{१३.१७.१२०}वपुरावर्तमानेभ्यो वसुश्रेष्ठो महापथः
शिरोहारी विमर्षश्च सर्वलक्षणभूषितः

^{१३.१७.१२१}अक्षश्च रथयोगी च सर्वयोगी महाबलः
समाम्नायोऽसमाम्नायस्तीर्थदेवो महारथः

^{१३.१७.१२२}निर्जीवो जीवनो मन्त्रः शुभाक्षो बहुकर्कशः
रत्नप्रभूतो रक्ताङ्गो महार्णवनिपानवित्

^{१३.१७.१२३}मूलो विशालो ह्यमृतो व्यक्ताव्यक्तस्तपोनिधिः
आरोहणो निरोहश्च शैलहारी महातपाः

^{१३.१७.१२४}सेनाकल्पो महाकल्पो युगायुगकरो हरिः
युगरूपो महारूपः पवनो गहनो नगः

^{१३.१७.१२५}न्यायनिर्वापणः पादः पण्डितो ह्यचलोपमः
बहुमालो महामालः सुमालो बहुलोचनः

^{१३.१७.१२६}विस्तारो लवणः कूपः कुसुमः सफलोदयः
वृषभो वृषभाङ्काङ्गो मणिबिल्वो जटाधरः

^{१३.१७.१२७}इन्दुर्विसर्गः सुमुखः सुरः सर्वायुधः सहः
निवेदनः सुधाजातः सुगन्धारो महाधनुः

^{१३.१७.१२८}गन्धमाली च भगवानुत्थानः सर्वकर्मणाम्
मन्थानो बहुलो बाहुः सकलः सर्वलोचनः

^{१३.१७.१२९}तरस्ताली करस्ताली ऊर्ध्वसंहननो वहः
छत्रं सुच्छत्रो विख्यातः सर्वलोकाश्रयो महान्

^{१३.१७.१३०}मुण्डो विरूपो विकृतो दण्डिमुण्डो विकुर्वणः
हर्यक्षः ककुभो वज्री दीप्तजिह्वः सहस्रपात्

^{१३.१७.१३१}सहस्रमूर्धा देवेन्द्रः सर्वदेवमयो गुरुः
सहस्रबाहुः सर्वाङ्गः शरण्यः सर्वलोककृत्

^{१३.१७.१३२}पवित्रं त्रिमधुर्मन्त्रः कनिष्ठः कृष्णपिङ्गलः
ब्रह्मदण्डविनिर्माता शतघ्नी शतपाशधृक्

^{१३.१७.१३३}पद्मगर्भो महागर्भो ब्रह्मगर्भो जलोद्भवः
गभस्तिर्ब्रह्मकृद्ब्रह्मा ब्रह्मविद्ब्राह्मणो गतिः

^{१३.१७.१३४}अनन्तरूपो नैकात्मा तिग्मतेजाः स्वयंभुवः
ऊर्ध्वगात्मा पशुपतिर्वातरंहा मनोजवः

^{१३.१७.१३५}चन्दनी पद्ममालाग्र्यः सुरभ्युत्तरणो नरः
कर्णिकारमहास्रग्वी नीलमौलिः पिनाकधृक्

^{१३.१७.१३६}उमापतिरुमाकान्तो जाह्नवीधृगुमाधवः
वरो वराहो वरदो वरेशः सुमहास्वनः

^{१३.१७.१३७}महाप्रसादो दमनः शत्रुहा श्वेतपिङ्गलः
प्रीतात्मा प्रयतात्मा च संयतात्मा प्रधानधृक्

^{१३.१७.१३८}सर्वपार्श्वसुतस्तार्क्ष्यो धर्मसाधारणो वरः
चराचरात्मा सूक्ष्मात्मा सुवृषो गोवृषेश्वरः

^{१३.१७.१३९}साध्यर्षिर्वसुरादित्यो विवस्वान्सविता मृडः
व्यासः सर्वस्य संक्षेपो विस्तरः पर्ययो नयः

^{१३.१७.१४०}ऋतुः संवत्सरो मासः पक्षः संख्यासमापनः
कला काष्ठा लवो मात्रा मुहूर्तोऽहः क्षपाः क्षणाः

^{१३.१७.१४१}विश्वक्षेत्रं प्रजाबीजं लिङ्गमाद्यस्त्वनिन्दितः
सदसद्व्यक्तमव्यक्तं पिता माता पितामहः

^{१३.१७.१४२}स्वर्गद्वारं प्रजाद्वारं मोक्षद्वारं त्रिविष्टपम्
निर्वाणं ह्लादनं चैव ब्रह्मलोकः परा गतिः

^{१३.१७.१४३}देवासुरविनिर्माता देवासुरपरायणः
देवासुरगुरुर्देवो देवासुरनमस्कृतः

^{१३.१७.१४४}देवासुरमहामात्रो देवासुरगणाश्रयः
देवासुरगणाध्यक्षो देवासुरगणाग्रणीः

^{१३.१७.१४५}देवातिदेवो देवर्षिर्देवासुरवरप्रदः
देवासुरेश्वरो देवो देवासुरमहेश्वरः

^{१३.१७.१४६}सर्वदेवमयोऽचिन्त्यो देवतात्मात्मसंभवः
उद्भिदस्त्रिक्रमो वैद्यो विरजो विरजोम्बरः

^{१३.१७.१४७}ईड्यो हस्ती सुरव्याघ्रो देवसिंहो नरर्षभः
विबुधाग्रवरः श्रेष्ठः सर्वदेवोत्तमोत्तमः

^{१३.१७.१४८}प्रयुक्तः शोभनो वज्र ईशानः प्रभुरव्ययः
गुरुः कान्तो निजः सर्गः पवित्रः सर्ववाहनः

^{१३.१७.१४९}शृङ्गी शृङ्गप्रियो बभ्रू राजराजो निरामयः
अभिरामः सुरगणो विरामः सर्वसाधनः

^{१३.१७.१५०}ललाटाक्षो विश्वदेहो हरिणो ब्रह्मवर्चसः
स्थावराणां पतिश्चैव नियमेन्द्रियवर्धनः

^{१३.१७.१५१}सिद्धार्थः सर्वभूतार्थोऽचिन्त्यः सत्यव्रतः शुचिः
व्रताधिपः परं ब्रह्म मुक्तानां परमा गतिः

^{१३.१७.१५२}विमुक्तो मुक्ततेजाश्च श्रीमाञ्श्रीवर्धनो जगत्
यथाप्रधानं भगवानिति भक्त्या स्तुतो मया

^{१३.१७.१५३}यं न ब्रह्मादयो देवा विदुर्यं न महर्षयः
तं स्तव्यमर्च्यं वन्द्यं च कः स्तोष्यति जगत्पतिम्

^{१३.१७.१५४}भक्तिमेव पुरस्कृत्य मया यज्ञपतिर्वसुः
ततोऽभ्यनुज्ञां प्राप्यैव स्तुतो मतिमतां वरः

^{१३.१७.१५५}शिवमेभिः स्तुवन्देवं नामभिः पुष्टिवर्धनैः
नित्ययुक्तः शुचिर्भूत्वा प्राप्नोत्यात्मानमात्मना

^{१३.१७.१५६}एतद्धि परमं ब्रह्म स्वयं गीतं स्वयंभुवा
ऋषयश्चैव देवाश्च स्तुवन्त्येतेन तत्परम्

^{१३.१७.१५७}स्तूयमानो महादेवः प्रीयते चात्मनामभिः
भक्तानुकम्पी भगवानात्मसंस्थान्करोति तान्

^{१३.१७.१५८}तथैव च मनुष्येषु ये मनुष्याः प्रधानतः
आस्तिकाः श्रद्दधानाश्च बहुभिर्जन्मभिः स्तवैः

^{१३.१७.१५९}जाग्रतश्च स्वपन्तश्च व्रजन्तः पथि संस्थिताः
स्तुवन्ति स्तूयमानाश्च तुष्यन्ति च रमन्ति च
जन्मकोटिसहस्रेषु नानासंसारयोनिषु

^{१३.१७.१६०}जन्तोर्विशुद्धपापस्य भवे भक्तिः प्रजायते
उत्पन्ना च भवे भक्तिरनन्या सर्वभावतः

^{१३.१७.१६१}कारणं भावितं तस्य सर्वमुक्तस्य सर्वतः
एतद्देवेषु दुष्प्रापं मनुष्येषु न लभ्यते

^{१३.१७.१६२}निर्विघ्ना निश्चला रुद्रे भक्तिरव्यभिचारिणी
तस्यैव च प्रसादेन भक्तिरुत्पद्यते नृणाम्
यया यान्ति परां सिद्धिं तद्भावगतचेतसः

^{१३.१७.१६३}ये सर्वभावोपगताः परत्वेनाभवन्नराः
प्रपन्नवत्सलो देवः संसारात्तान्समुद्धरेत्

^{१३.१७.१६४}एवमन्ये न कुर्वन्ति देवाः संसारमोचनम्
मनुष्याणां महादेवादन्यत्रापि तपोबलात्

^{१३.१७.१६५}इति तेनेन्द्रकल्पेन भगवान्सदसत्पतिः
कृत्तिवासाः स्तुतः कृष्ण तण्डिना शुद्धबुद्धिना

^{१३.१७.१६६}स्तवमेतं भगवतो ब्रह्मा स्वयमधारयत्
ब्रह्मा प्रोवाच शक्राय शक्रः प्रोवाच मृत्यवे

^{१३.१७.१६७}मृत्युः प्रोवाच रुद्राणां रुद्रेभ्यस्तण्डिमागमत्
महता तपसा प्राप्तस्तण्डिना ब्रह्मसद्मनि

^{१३.१७.१६८}तण्डिः प्रोवाच शुक्राय गौतमायाह भार्गवः
वैवस्वताय मनवे गौतमः प्राह माधव

^{१३.१७.१६९}नारायणाय साध्याय मनुरिष्टाय धीमते
यमाय प्राह भगवान्साध्यो नारायणोऽच्युतः

^{१३.१७.१७०}नाचिकेताय भगवानाह वैवस्वतो यमः
मार्कण्डेयाय वार्ष्णेय नाचिकेतोऽभ्यभाषत

^{१३.१७.१७१}मार्कण्डेयान्मया प्राप्तं नियमेन जनार्दन
तवाप्यहममित्रघ्न स्तवं दद्म्यद्य विश्रुतम्
स्वर्ग्यमारोग्यमायुष्यं धन्यं बल्यं तथैव च

^{१३.१७.१७२}न तस्य विघ्नं कुर्वन्ति दानवा यक्षराक्षसाः
पिशाचा यातुधानाश्च गुह्यका भुजगा अपि

^{१३.१७.१७३}यः पठेत शुचिर्भूत्वा ब्रह्मचारी जितेन्द्रियः
अभग्नयोगो वर्षं तु सोऽश्वमेधफलं लभेत्