^{१३.८२.१}भीष्म उवाच

^{१३.८२.२}ये च गाः संप्रयच्छन्ति हुतशिष्टाशिनश्च ये
तेषां सत्राणि यज्ञाश्च नित्यमेव युधिष्ठिर

^{१३.८२.३}ऋते दधिघृतेनेह न यज्ञः संप्रवर्तते
तेन यज्ञस्य यज्ञत्वमतोमूलं च लक्ष्यते

^{१३.८२.४}दानानामपि सर्वेषां गवां दानं प्रशस्यते
गावः श्रेष्ठाः पवित्राश्च पावनं ह्येतदुत्तमम्

^{१३.८२.५}पुष्ट्यर्थमेताः सेवेत शान्त्यर्थमपि चैव ह
पयो दधि घृतं यासां सर्वपापप्रमोचनम्

^{१३.८२.६}गावस्तेजः परं प्रोक्तमिह लोके परत्र च
न गोभ्यः परमं किंचित्पवित्रं पुरुषर्षभ

^{१३.८२.७}अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम्
पितामहस्य संवादमिन्द्रस्य च युधिष्ठिर

^{१३.८२.८}पराभूतेषु दैत्येषु शक्रे त्रिभुवनेश्वरे
प्रजाः समुदिताः सर्वाः सत्यधर्मपरायणाः

^{१३.८२.९}अथर्षयः सगन्धर्वाः किंनरोरगराक्षसाः
देवासुरसुपर्णाश्च प्रजानां पतयस्तथा
पर्युपासन्त कौरव्य कदाचिद्वै पितामहम्

^{१३.८२.१०}नारदः पर्वतश्चैव विश्वावसुहहाहुहू
दिव्यतानेषु गायन्तः पर्युपासन्त तं प्रभुम्

^{१३.८२.११}तत्र दिव्यानि पुष्पाणि प्रावहत्पवनस्तथा
आजह्रुरृतवश्चापि सुगन्धीनि पृथक्पृथक्

^{१३.८२.१२}तस्मिन्देवसमावाये सर्वभूतसमागमे
दिव्यवादित्रसंघुष्टे दिव्यस्त्रीचारणावृते
इन्द्रः पप्रच्छ देवेशमभिवाद्य प्रणम्य च

^{१३.८२.१३}देवानां भगवन्कस्माल्लोकेशानां पितामह
उपरिष्टाद्गवां लोक एतदिच्छामि वेदितुम्

^{१३.८२.१४}किं तपो ब्रह्मचर्यं वा गोभिः कृतमिहेश्वर
देवानामुपरिष्टाद्यद्वसन्त्यरजसः सुखम्

^{१३.८२.१५}ततः प्रोवाच तं ब्रह्मा शक्रं बलनिसूदनम्
अवज्ञातास्त्वया नित्यं गावो बलनिसूदन

^{१३.८२.१६}तेन त्वमासां माहात्म्यं न वेत्थ शृणु तत्प्रभो
गवां प्रभावं परमं माहात्म्यं च सुरर्षभ

^{१३.८२.१७}यज्ञाङ्गं कथिता गावो यज्ञ एव च वासव
एताभिश्चाप्यृते यज्ञो न प्रवर्तेत्कथंचन

^{१३.८२.१८}धारयन्ति प्रजाश्चैव पयसा हविषा तथा
एतासां तनयाश्चापि कृषियोगमुपासते

^{१३.८२.१९}जनयन्ति च धान्यानि बीजानि विविधानि च
ततो यज्ञाः प्रवर्तन्ते हव्यं कव्यं च सर्वशः

^{१३.८२.२०}पयो दधि घृतं चैव पुण्याश्चैताः सुराधिप
वहन्ति विविधान्भारान्क्षुत्तृष्णापरिपीडिताः

^{१३.८२.२१}मुनींश्च धारयन्तीह प्रजाश्चैवापि कर्मणा
वासवाकूटवाहिन्यः कर्मणा सुकृतेन च
उपरिष्टात्ततोऽस्माकं वसन्त्येताः सदैव हि

^{१३.८२.२२}एतत्ते कारणं शक्र निवासकृतमद्य वै
गवां देवोपरिष्टाद्धि समाख्यातं शतक्रतो

^{१३.८२.२३}एता हि वरदत्ताश्च वरदाश्चैव वासव
सौरभ्यः पुण्यकर्मिण्यः पावनाः शुभलक्षणाः

^{१३.८२.२४}यदर्थं गा गताश्चैव सौरभ्यः सुरसत्तम
तच्च मे शृणु कार्त्स्न्येन वदतो बलसूदन

^{१३.८२.२५}पुरा देवयुगे तात दैत्येन्द्रेषु महात्मसु
त्रीँल्लोकाननुशासत्सु विष्णौ गर्भत्वमागते

^{१३.८२.२६}अदित्यास्तप्यमानायास्तपो घोरं सुदुश्चरम्
पुत्रार्थममरश्रेष्ठ पादेनैकेन नित्यदा

^{१३.८२.२७}तां तु दृष्ट्वा महादेवीं तप्यमानां महत्तपः
दक्षस्य दुहिता देवी सुरभिर्नाम नामतः

^{१३.८२.२८}अतप्यत तपो घोरं हृष्टा धर्मपरायणा
कैलासशिखरे रम्ये देवगन्धर्वसेविते

^{१३.८२.२९}व्यतिष्ठदेकपादेन परमं योगमास्थिता
दश वर्षसहस्राणि दश वर्षशतानि च

^{१३.८२.३०}संतप्तास्तपसा तस्या देवाः सर्षिमहोरगाः
तत्र गत्वा मया सार्धं पर्युपासन्त तां शुभाम्

^{१३.८२.३१}अथाहमब्रुवं तत्र देवीं तां तपसान्विताम्
किमर्थं तप्यते देवि तपो घोरमनिन्दिते

^{१३.८२.३२}प्रीतस्तेऽहं महाभागे तपसानेन शोभने
वरयस्व वरं देवि दातास्मीति पुरंदर

^{१३.८२.३३}सुरभ्युवाच

^{१३.८२.३४}वरेण भगवन्मह्यं कृतं लोकपितामह
एष एव वरो मेऽद्य यत्प्रीतोऽसि ममानघ

^{१३.८२.३५}ब्रह्मोवाच

^{१३.८२.३६}तामेवं ब्रुवतीं देवीं सुरभीं त्रिदशेश्वर
प्रत्यब्रुवं यद्देवेन्द्र तन्निबोध शचीपते

^{१३.८२.३७}अलोभकाम्यया देवि तपसा च शुभेन ते
प्रसन्नोऽहं वरं तस्मादमरत्वं ददानि ते

^{१३.८२.३८}त्रयाणामपि लोकानामुपरिष्टान्निवत्स्यसि
मत्प्रसादाच्च विख्यातो गोलोकः स भविष्यति

^{१३.८२.३९}मानुषेषु च कुर्वाणाः प्रजाः कर्म सुतास्तव
निवत्स्यन्ति महाभागे सर्वा दुहितरश्च ते

^{१३.८२.४०}मनसा चिन्तिता भोगास्त्वया वै दिव्यमानुषाः
यच्च स्वर्गसुखं देवि तत्ते संपत्स्यते शुभे

^{१३.८२.४१}तस्या लोकाः सहस्राक्ष सर्वकामसमन्विताः
न तत्र क्रमते मृत्युर्न जरा न च पावकः
न दैन्यं नाशुभं किंचिद्विद्यते तत्र वासव

^{१३.८२.४२}तत्र दिव्यान्यरण्यानि दिव्यानि भवनानि च
विमानानि च युक्तानि कामगानि च वासव

^{१३.८२.४३}व्रतैश्च विविधैः पुण्यैस्तथा तीर्थानुसेवनात्
तपसा महता चैव सुकृतेन च कर्मणा
शक्यः समासादयितुं गोलोकः पुष्करेक्षण

^{१३.८२.४४}एतत्ते सर्वमाख्यातं मया शक्रानुपृच्छते
न ते परिभवः कार्यो गवामरिनिसूदन

^{१३.८२.४५}भीष्म उवाच

^{१३.८२.४६}एतच्छ्रुत्वा सहस्राक्षः पूजयामास नित्यदा
गाश्चक्रे बहुमानं च तासु नित्यं युधिष्ठिर

^{१३.८२.४७}एतत्ते सर्वमाख्यातं पावनं च महाद्युते
पवित्रं परमं चापि गवां माहात्म्यमुत्तमम्
कीर्तितं पुरुषव्याघ्र सर्वपापविनाशनम्

^{१३.८२.४८}य इदं कथयेन्नित्यं ब्राह्मणेभ्यः समाहितः
हव्यकव्येषु यज्ञेषु पितृकार्येषु चैव ह
सार्वकामिकमक्षय्यं पितॄंस्तस्योपतिष्ठति

^{१३.८२.४९}गोषु भक्तश्च लभते यद्यदिच्छति मानवः
स्त्रियोऽपि भक्ता या गोषु ताश्च कामानवाप्नुयुः

^{१३.८२.५०}पुत्रार्थी लभते पुत्रं कन्या पतिमवाप्नुयात्
धनार्थी लभते वित्तं धर्मार्थी धर्ममाप्नुयात्

^{१३.८२.५१}विद्यार्थी प्राप्नुयाद्विद्यां सुखार्थी प्राप्नुयात्सुखम्
न किंचिद्दुर्लभं चैव गवां भक्तस्य भारत