^{१३.९२.१}भीष्म उवाच

^{१३.९२.२}तथा विधौ प्रवृत्ते तु सर्व एव महर्षयः
पितृयज्ञानकुर्वन्त विधिदृष्टेन कर्मणा

^{१३.९२.३}ऋषयो धर्मनित्यास्तु कृत्वा निवपनान्युत
तर्पणं चाप्यकुर्वन्त तीर्थाम्भोभिर्यतव्रताः

^{१३.९२.४}निवापैर्दीयमानैश्च चातुर्वर्ण्येन भारत
तर्पिताः पितरो देवास्ते नान्नं जरयन्ति वै

^{१३.९२.५}अजीर्णेनाभिहन्यन्ते ते देवाः पितृभिः सह
सोममेवाभ्यपद्यन्त निवापान्नाभिपीडिताः

^{१३.९२.६}तेऽब्रुवन्सोममासाद्य पितरोऽजीर्णपीडिताः
निवापान्नेन पीड्यामः श्रेयो नोऽत्र विधीयताम्

^{१३.९२.७}तान्सोमः प्रत्युवाचाथ श्रेयश्चेदीप्सितं सुराः
स्वयंभूसदनं यात स वः श्रेयो विधास्यति

^{१३.९२.८}ते सोमवचनाद्देवाः पितृभिः सह भारत
मेरुशृङ्गे समासीनं पितामहमुपागमन्

^{१३.९२.९}पितर ऊचुः

^{१३.९२.१०}निवापान्नेन भगवन्भृशं पीड्यामहे वयम्
प्रसादं कुरु नो देव श्रेयो नः संविधीयताम्

^{१३.९२.११}इति तेषां वचः श्रुत्वा स्वयंभूरिदमब्रवीत्
एष मे पार्श्वतो वह्निर्युष्मच्छ्रेयो विधास्यति

^{१३.९२.१२}अग्निरुवाच

^{१३.९२.१३}सहितास्तात भोक्ष्यामो निवापे समुपस्थिते
जरयिष्यथ चाप्यन्नं मया सार्धं न संशयः

^{१३.९२.१४}एतच्छ्रुत्वा तु पितरस्ततस्ते विज्वराभवन्
एतस्मात्कारणाच्चाग्नेः प्राक्तनं दीयते नृप

^{१३.९२.१५}निवप्ते चाग्निपूर्वे वै निवापे पुरुषर्षभ
न ब्रह्मराक्षसास्तं वै निवापं धर्षयन्त्युत
रक्षांसि चापवर्तन्ते स्थिते देवे विभावसौ

^{१३.९२.१६}पूर्वं पिण्डं पितुर्दद्यात्ततो दद्यात्पितामहे
प्रपितामहाय च तत एष श्राद्धविधिः स्मृतः

^{१३.९२.१७}ब्रूयाच्छ्राद्धे च सावित्रीं पिण्डे पिण्डे समाहितः
सोमायेति च वक्तव्यं तथा पितृमतेति च

^{१३.९२.१८}रजस्वला च या नारी व्यङ्गिता कर्णयोश्च या
निवापे नोपतिष्ठेत संग्राह्या नान्यवंशजाः

^{१३.९२.१९}जलं प्रतरमाणश्च कीर्तयेत पितामहान्
नदीमासाद्य कुर्वीत पितॄणां पिण्डतर्पणम्

^{१३.९२.२०}पूर्वं स्ववंशजानां तु कृत्वाद्भिस्तर्पणं पुनः
सुहृत्संबन्धिवर्गाणां ततो दद्याज्जलाञ्जलिम्

^{१३.९२.२१}कल्माषगोयुगेनाथ युक्तेन तरतो जलम्
पितरोऽभिलषन्ते वै नावं चाप्यधिरोहतः
सदा नावि जलं तज्ज्ञाः प्रयच्छन्ति समाहिताः

^{१३.९२.२२}मासार्धे कृष्णपक्षस्य कुर्यान्निवपनानि वै
पुष्टिरायुस्तथा वीर्यं श्रीश्चैव पितृवर्तिनः

^{१३.९२.२३}पितामहः पुलस्त्यश्च वसिष्ठः पुलहस्तथा
अङ्गिराश्च क्रतुश्चैव कश्यपश्च महानृषिः
एते कुरुकुलश्रेष्ठ महायोगेश्वराः स्मृताः

^{१३.९२.२४}एते च पितरो राजन्नेष श्राद्धविधिः परः
प्रेतास्तु पिण्डसंबन्धान्मुच्यन्ते तेन कर्मणा

^{१३.९२.२५}इत्येषा पुरुषश्रेष्ठ श्राद्धोत्पत्तिर्यथागमम्
ख्यापिता पूर्वनिर्दिष्टा दानं वक्ष्याम्यतः परम्