^{२.२२.१}वैशंपायन उवाच

^{२.२२.२}भीमसेनस्ततः कृष्णमुवाच यदुनन्दनम्
बुद्धिमास्थाय विपुलां जरासंधजिघांसया

^{२.२२.३}नायं पापो मया कृष्ण युक्तः स्यादनुरोधितुम्
प्राणेन यदुशार्दूल बद्धवङ्क्षणवाससा

^{२.२२.४}एवमुक्तस्ततः कृष्णः प्रत्युवाच वृकोदरम्
त्वरयन्पुरुषव्याघ्रो जरासंधवधेप्सया

^{२.२२.५}यत्ते दैवं परं सत्त्वं यच्च ते मातरिश्वनः
बलं भीम जरासंधे दर्शयाशु तदद्य नः

^{२.२२.६}एवमुक्तस्तदा भीमो जरासंधमरिंदमः
उत्क्षिप्य भ्रामयद्राजन्बलवन्तं महाबलः

^{२.२२.७}भ्रामयित्वा शतगुणं भुजाभ्यां भरतर्षभ
बभञ्ज पृष्ठे संक्षिप्य निष्पिष्य विननाद च

^{२.२२.८}तस्य निष्पिष्यमाणस्य पाण्डवस्य च गर्जतः
अभवत्तुमुलो नादः सर्वप्राणिभयंकरः

^{२.२२.९}वित्रेसुर्मागधाः सर्वे स्त्रीणां गर्भाश्च सुस्रुवुः
भीमसेनस्य नादेन जरासंधस्य चैव ह

^{२.२२.१०}किं नु स्विद्धिमवान्भिन्नः किं नु स्विद्दीर्यते मही
इति स्म मागधा जज्ञुर्भीमसेनस्य निस्वनात्

^{२.२२.११}ततो राजकुलद्वारि प्रसुप्तमिव तं नृपम्
रात्रौ परासुमुत्सृज्य निश्चक्रमुररिंदमाः

^{२.२२.१२}जरासंधरथं कृष्णो योजयित्वा पताकिनम्
आरोप्य भ्रातरौ चैव मोक्षयामास बान्धवान्

^{२.२२.१३}ते वै रत्नभुजं कृष्णं रत्नार्हं पृथिवीश्वराः
राजानश्चक्रुरासाद्य मोक्षिता महतो भयात्

^{२.२२.१४}अक्षतः शस्त्रसंपन्नो जितारिः सह राजभिः
रथमास्थाय तं दिव्यं निर्जगाम गिरिव्रजात्

^{२.२२.१५}यः स सोदर्यवान्नाम द्वियोधः कृष्णसारथिः
अभ्यासघाती संदृश्यो दुर्जयः सर्वराजभिः

^{२.२२.१६}भीमार्जुनाभ्यां योधाभ्यामास्थितः कृष्णसारथिः
शुशुभे रथवर्योऽसौ दुर्जयः सर्वधन्विभिः

^{२.२२.१७}शक्रविष्णू हि संग्रामे चेरतुस्तारकामये
रथेन तेन तं कृष्ण उपारुह्य ययौ तदा

^{२.२२.१८}तप्तचामीकराभेण किङ्किणीजालमालिना
मेघनिर्घोषनादेन जैत्रेणामित्रघातिना

^{२.२२.१९}येन शक्रो दानवानां जघान नवतीर्नव
तं प्राप्य समहृष्यन्त रथं ते पुरुषर्षभाः

^{२.२२.२०}ततः कृष्णं महाबाहुं भ्रातृभ्यां सहितं तदा
रथस्थं मागधा दृष्ट्वा समपद्यन्त विस्मिताः

^{२.२२.२१}हयैर्दिव्यैः समायुक्तो रथो वायुसमो जवे
अधिष्ठितः स शुशुभे कृष्णेनातीव भारत

^{२.२२.२२}असङ्गी देवविहितस्तस्मिन्रथवरे ध्वजः
योजनाद्ददृशे श्रीमानिन्द्रायुधसमप्रभः

^{२.२२.२३}चिन्तयामास कृष्णोऽथ गरुत्मन्तं स चाभ्ययात्
क्षणे तस्मिन्स तेनासीच्चैत्ययूप इवोच्छ्रितः

^{२.२२.२४}व्यादितास्यैर्महानादैः सह भूतैर्ध्वजालयैः
तस्थौ रथवरे तस्मिन्गरुत्मान्पन्नगाशनः

^{२.२२.२५}दुर्निरीक्ष्यो हि भूतानां तेजसाभ्यधिकं बभौ
आदित्य इव मध्याह्ने सहस्रकिरणावृतः

^{२.२२.२६}न स सज्जति वृक्षेषु शस्त्रैश्चापि न रिष्यते
दिव्यो ध्वजवरो राजन्दृश्यते देवमानुषैः

^{२.२२.२७}तमास्थाय रथं दिव्यं पर्जन्यसमनिस्वनम्
निर्ययौ पुरुषव्याघ्रः पाण्डवाभ्यां सहाच्युतः

^{२.२२.२८}यं लेभे वासवाद्राजा वसुस्तस्माद्बृहद्रथः
बृहद्रथात्क्रमेणैव प्राप्तो बार्हद्रथं नृपम्

^{२.२२.२९}स निर्ययौ महाबाहुः पुण्डरीकेक्षणस्ततः
गिरिव्रजाद्बहिस्तस्थौ समे देशे महायशाः

^{२.२२.३०}तत्रैनं नागराः सर्वे सत्कारेणाभ्ययुस्तदा
ब्राह्मणप्रमुखा राजन्विधिदृष्टेन कर्मणा

^{२.२२.३१}बन्धनाद्विप्रमुक्ताश्च राजानो मधुसूदनम्
पूजयामासुरूचुश्च सान्त्वपूर्वमिदं वचः

^{२.२२.३२}नैतच्चित्रं महाबाहो त्वयि देवकिनन्दन
भीमार्जुनबलोपेते धर्मस्य परिपालनम्

^{२.२२.३३}जरासंधह्रदे घोरे दुःखपङ्के निमज्जताम्
राज्ञां समभ्युद्धरणं यदिदं कृतमद्य ते

^{२.२२.३४}विष्णो समवसन्नानां गिरिदुर्गे सुदारुणे
दिष्ट्या मोक्षाद्यशो दीप्तमाप्तं ते पुरुषोत्तम

^{२.२२.३५}किं कुर्मः पुरुषव्याघ्र ब्रवीहि पुरुषर्षभ
कृतमित्येव तज्ज्ञेयं नृपैर्यद्यपि दुष्करम्

^{२.२२.३६}तानुवाच हृषीकेशः समाश्वास्य महामनाः
युधिष्ठिरो राजसूयं क्रतुमाहर्तुमिच्छति

^{२.२२.३७}तस्य धर्मप्रवृत्तस्य पार्थिवत्वं चिकीर्षतः
सर्वैर्भवद्भिर्यज्ञार्थे साहाय्यं दीयतामिति

^{२.२२.३८}ततः प्रतीतमनसस्ते नृपा भरतर्षभ
तथेत्येवाब्रुवन्सर्वे प्रतिजज्ञुश्च तां गिरम्

^{२.२२.३९}रत्नभाजं च दाशार्हं चक्रुस्ते पृथिवीश्वराः
कृच्छ्राज्जग्राह गोविन्दस्तेषां तदनुकम्पया

^{२.२२.४०}जरासंधात्मजश्चैव सहदेवो महारथः
निर्ययौ सजनामात्यः पुरस्कृत्य पुरोहितम्

^{२.२२.४१}स नीचैः प्रश्रितो भूत्वा बहुरत्नपुरोगमः
सहदेवो नृणां देवं वासुदेवमुपस्थितः

^{२.२२.४२}भयार्ताय ततस्तस्मै कृष्णो दत्त्वाभयं तदा
अभ्यषिञ्चत तत्रैव जरासंधात्मजं तदा

^{२.२२.४३}गत्वैकत्वं च कृष्णेन पार्थाभ्यां चैव सत्कृतः
विवेश राजा मतिमान्पुनर्बार्हद्रथं पुरम्

^{२.२२.४४}कृष्णस्तु सह पार्थाभ्यां श्रिया परमया ज्वलन्
रत्नान्यादाय भूरीणि प्रययौ पुष्करेक्षणः

^{२.२२.४५}इन्द्रप्रस्थमुपागम्य पाण्डवाभ्यां सहाच्युतः
समेत्य धर्मराजानं प्रीयमाणोऽभ्यभाषत

^{२.२२.४६}दिष्ट्या भीमेन बलवाञ्जरासंधो निपातितः
राजानो मोक्षिताश्चेमे बन्धनान्नृपसत्तम

^{२.२२.४७}दिष्ट्या कुशलिनौ चेमौ भीमसेनधनंजयौ
पुनः स्वनगरं प्राप्तावक्षताविति भारत

^{२.२२.४८}ततो युधिष्ठिरः कृष्णं पूजयित्वा यथार्हतः
भीमसेनार्जुनौ चैव प्रहृष्टः परिषस्वजे

^{२.२२.४९}ततः क्षीणे जरासंधे भ्रातृभ्यां विहितं जयम्
अजातशत्रुरासाद्य मुमुदे भ्रातृभिः सह

^{२.२२.५०}यथावयः समागम्य राजभिस्तैश्च पाण्डवः
सत्कृत्य पूजयित्वा च विससर्ज नराधिपान्

^{२.२२.५१}युधिष्ठिराभ्यनुज्ञातास्ते नृपा हृष्टमानसाः
जग्मुः स्वदेशांस्त्वरिता यानैरुच्चावचैस्ततः

^{२.२२.५२}एवं पुरुषशार्दूलो महाबुद्धिर्जनार्दनः
पाण्डवैर्घातयामास जरासंधमरिं तदा

^{२.२२.५३}घातयित्वा जरासंधं बुद्धिपूर्वमरिंदमः
धर्मराजमनुज्ञाप्य पृथां कृष्णां च भारत

^{२.२२.५४}सुभद्रां भीमसेनं च फल्गुनं यमजौ तथा
धौम्यमामन्त्रयित्वा च प्रययौ स्वां पुरीं प्रति

^{२.२२.५५}तेनैव रथमुख्येन तरुणादित्यवर्चसा
धर्मराजविसृष्टेन दिव्येनानादयन्दिशः

^{२.२२.५६}ततो युधिष्ठिरमुखाः पाण्डवा भरतर्षभ
प्रदक्षिणमकुर्वन्त कृष्णमक्लिष्टकारिणम्

^{२.२२.५७}ततो गते भगवति कृष्णे देवकिनन्दने
जयं लब्ध्वा सुविपुलं राज्ञामभयदास्तदा

^{२.२२.५८}संवर्धितौजसो भूयः कर्मणा तेन भारत
द्रौपद्याः पाण्डवा राजन्परां प्रीतिमवर्धयन्

^{२.२२.५९}तस्मिन्काले तु यद्युक्तं धर्मकामार्थसंहितम्
तद्राजा धर्मतश्चक्रे राज्यपालनकीर्तिमान्