^{३.२८०.१}मार्कण्डेय उवाच

^{३.२८०.२}ततः काले बहुतिथे व्यतिक्रान्ते कदाचन
प्राप्तः स कालो मर्तव्यं यत्र सत्यवता नृप

^{३.२८०.३}गणयन्त्याश्च सावित्र्या दिवसे दिवसे गते
तद्वाक्यं नारदेनोक्तं वर्तते हृदि नित्यशः

^{३.२८०.४}चतुर्थेऽहनि मर्तव्यमिति संचिन्त्य भामिनी
व्रतं त्रिरात्रमुद्दिश्य दिवारात्रं स्थिताभवत्

^{३.२८०.५}तं श्रुत्वा नियमं दुःखं वध्वा दुःखान्वितो नृपः
उत्थाय वाक्यं सावित्रीमब्रवीत्परिसान्त्वयन्

^{३.२८०.६}अतितीव्रोऽयमारम्भस्त्वयारब्धो नृपात्मजे
तिसृणां वसतीनां हि स्थानं परमदुष्करम्

^{३.२८०.७}सावित्र्युवाच

^{३.२८०.८}न कार्यस्तात संतापः पारयिष्याम्यहं व्रतम्
व्यवसायकृतं हीदं व्यवसायश्च कारणम्

^{३.२८०.९}द्युमत्सेन उवाच

^{३.२८०.१०}व्रतं भिन्धीति वक्तुं त्वां नास्मि शक्तः कथंचन
पारयस्वेति वचनं युक्तमस्मद्विधो वदेत्

^{३.२८०.११}मार्कण्डेय उवाच

^{३.२८०.१२}एवमुक्त्वा द्युमत्सेनो विरराम महामनाः
तिष्ठन्ती चापि सावित्री काष्ठभूतेव लक्ष्यते

^{३.२८०.१३}श्वोभूते भर्तृमरणे सावित्र्या भरतर्षभ
दुःखान्वितायास्तिष्ठन्त्याः सा रात्रिर्व्यत्यवर्तत

^{३.२८०.१४}अद्य तद्दिवसं चेति हुत्वा दीप्तं हुताशनम्
युगमात्रोदिते सूर्ये कृत्वा पौर्वाह्णिकीः क्रियाः

^{३.२८०.१५}ततः सर्वान्द्विजान्वृद्धाञ्श्वश्रूं श्वशुरमेव च
अभिवाद्यानुपूर्व्येण प्राञ्जलिर्नियता स्थिता

^{३.२८०.१६}अवैधव्याशिषस्ते तु सावित्र्यर्थं हिताः शुभाः
ऊचुस्तपस्विनः सर्वे तपोवननिवासिनः

^{३.२८०.१७}एवमस्त्विति सावित्री ध्यानयोगपरायणा
मनसा ता गिरः सर्वाः प्रत्यगृह्णात्तपस्विनाम्

^{३.२८०.१८}तं कालं च मुहूर्तं च प्रतीक्षन्ती नृपात्मजा
यथोक्तं नारदवचश्चिन्तयन्ती सुदुःखिता

^{३.२८०.१९}ततस्तु श्वश्रूश्वशुरावूचतुस्तां नृपात्मजाम्
एकान्तस्थामिदं वाक्यं प्रीत्या भरतसत्तम

^{३.२८०.२०}श्वशुरावूचतुः

^{३.२८०.२१}व्रतो यथोपदिष्टोऽयं यथावत्पारितस्त्वया
आहारकालः संप्राप्तः क्रियतां यदनन्तरम्

^{३.२८०.२२}सावित्र्युवाच

^{३.२८०.२३}अस्तं गते मयादित्ये भोक्तव्यं कृतकामया
एष मे हृदि संकल्पः समयश्च कृतो मया

^{३.२८०.२४}मार्कण्डेय उवाच

^{३.२८०.२५}एवं संभाषमाणायाः सावित्र्या भोजनं प्रति
स्कन्धे परशुमादाय सत्यवान्प्रस्थितो वनम्

^{३.२८०.२६}सावित्री त्वाह भर्तारं नैकस्त्वं गन्तुमर्हसि
सह त्वयागमिष्यामि न हि त्वां हातुमुत्सहे

^{३.२८०.२७}सत्यवानुवाच

^{३.२८०.२८}वनं न गतपूर्वं ते दुःखः पन्थाश्च भामिनि
व्रतोपवासक्षामा च कथं पद्भ्यां गमिष्यसि

^{३.२८०.२९}सावित्र्युवाच

^{३.२८०.३०}उपवासान्न मे ग्लानिर्नास्ति चापि परिश्रमः
गमने च कृतोत्साहां प्रतिषेद्धुं न मार्हसि

^{३.२८०.३१}सत्यवानुवाच

^{३.२८०.३२}यदि ते गमनोत्साहः करिष्यामि तव प्रियम्
मम त्वामन्त्रय गुरून्न मां दोषः स्पृशेदयम्

^{३.२८०.३३}मार्कण्डेय उवाच

^{३.२८०.३४}साभिगम्याब्रवीच्छ्वश्रूं श्वशुरं च महाव्रता
अयं गच्छति मे भर्ता फलाहारो महावनम्

^{३.२८०.३५}इच्छेयमभ्यनुज्ञातुमार्यया श्वशुरेण च
अनेन सह निर्गन्तुं न हि मे विरहः क्षमः

^{३.२८०.३६}गुर्वग्निहोत्रार्थकृते प्रस्थितश्च सुतस्तव
न निवार्यो निवार्यः स्यादन्यथा प्रस्थितो वनम्

^{३.२८०.३७}संवत्सरः किंचिदूनो न निष्क्रान्ताहमाश्रमात्
वनं कुसुमितं द्रष्टुं परं कौतूहलं हि मे

^{३.२८०.३८}द्युमत्सेन उवाच

^{३.२८०.३९}यतः प्रभृति सावित्री पित्रा दत्ता स्नुषा मम
नानयाभ्यर्थनायुक्तमुक्तपूर्वं स्मराम्यहम्

^{३.२८०.४०}तदेषा लभतां कामं यथाभिलषितं वधूः
अप्रमादश्च कर्तव्यः पुत्रि सत्यवतः पथि

^{३.२८०.४१}मार्कण्डेय उवाच

^{३.२८०.४२}उभाभ्यामभ्यनुज्ञाता सा जगाम यशस्विनी
सह भर्त्रा हसन्तीव हृदयेन विदूयता

^{३.२८०.४३}सा वनानि विचित्राणि रमणीयानि सर्वशः
मयूररवघुष्टानि ददर्श विपुलेक्षणा

^{३.२८०.४४}नदीः पुण्यवहाश्चैव पुष्पितांश्च नगोत्तमान्
सत्यवानाह पश्येति सावित्रीं मधुराक्षरम्

^{३.२८०.४५}निरीक्षमाणा भर्तारं सर्वावस्थमनिन्दिता
मृतमेव हि तं मेने काले मुनिवचः स्मरन्

^{३.२८०.४६}अनुवर्तती तु भर्तारं जगाम मृदुगामिनी
द्विधेव हृदयं कृत्वा तं च कालमवेक्षती