^{३.४०.१}वैशंपायन उवाच

^{३.४०.२}गतेषु तेषु सर्वेषु तपस्विषु महात्मसु
पिनाकपाणिर्भगवान्सर्वपापहरो हरः

^{३.४०.३}कैरातं वेषमास्थाय काञ्चनद्रुमसंनिभम्
विभ्राजमानो वपुषा गिरिर्मेरुरिवापरः

^{३.४०.४}श्रीमद्धनुरुपादाय शरांश्चाशीविषोपमान्
निष्पपात महार्चिष्मान्दहन्कक्षमिवानलः

^{३.४०.५}देव्या सहोमया श्रीमान्समानव्रतवेषया
नानावेषधरैर्हृष्टैर्भूतैरनुगतस्तदा

^{३.४०.६}किरातवेषप्रच्छन्नः स्त्रीभिश्चानु सहस्रशः
अशोभत तदा राजन्स देवोऽतीव भारत

^{३.४०.७}क्षणेन तद्वनं सर्वं निःशब्दमभवत्तदा
नादः प्रस्रवणानां च पक्षिणां चाप्युपारमत्

^{३.४०.८}स संनिकर्षमागम्य पार्थस्याक्लिष्टकर्मणः
मूकं नाम दितेः पुत्रं ददर्शाद्भुतदर्शनम्

^{३.४०.९}वाराहं रूपमास्थाय तर्कयन्तमिवार्जुनम्
हन्तुं परमदुष्टात्मा तमुवाचाथ फल्गुनः

^{३.४०.१०}गाण्डीवं धनुरादाय शरांश्चाशीविषोपमान्
सज्यं धनुर्वरं कृत्वा ज्याघोषेण निनादयन्

^{३.४०.११}यन्मां प्रार्थयसे हन्तुमनागसमिहागतम्
तस्मात्त्वां पूर्वमेवाहं नेष्यामि यमसादनम्

^{३.४०.१२}तं दृष्ट्वा प्रहरिष्यन्तं फल्गुनं दृढधन्विनम्
किरातरूपी सहसा वारयामास शंकरः

^{३.४०.१३}मयैष प्रार्थितः पूर्वं नीलमेघसमप्रभः
अनादृत्यैव तद्वाक्यं प्रजहाराथ फल्गुनः

^{३.४०.१४}किरातश्च समं तस्मिन्नेकलक्ष्ये महाद्युतिः
प्रमुमोचाशनिप्रख्यं शरमग्निशिखोपमम्

^{३.४०.१५}तौ मुक्तौ सायकौ ताभ्यां समं तत्र निपेततुः
मूकस्य गात्रे विस्तीर्णे शैलसंहनने तदा

^{३.४०.१६}यथाशनिविनिष्पेषो वज्रस्येव च पर्वते
तथा तयोः संनिपातः शरयोरभवत्तदा

^{३.४०.१७}स विद्धो बहुभिर्बाणैर्दीप्तास्यैः पन्नगैरिव
ममार राक्षसं रूपं भूयः कृत्वा विभीषणम्

^{३.४०.१८}ददर्शाथ ततो जिष्णुः पुरुषं काञ्चनप्रभम्
किरातवेषप्रच्छन्नं स्त्रीसहायममित्रहा
तमब्रवीत्प्रीतमनाः कौन्तेयः प्रहसन्निव

^{३.४०.१९}को भवानटते शून्ये वने स्त्रीगणसंवृतः
न त्वमस्मिन्वने घोरे बिभेषि कनकप्रभ

^{३.४०.२०}किमर्थं च त्वया विद्धो मृगोऽयं मत्परिग्रहः
मयाभिपन्नः पूर्वं हि राक्षसोऽयमिहागतः

^{३.४०.२१}कामात्परिभवाद्वापि न मे जीवन्विमोक्ष्यसे
न ह्येष मृगयाधर्मो यस्त्वयाद्य कृतो मयि
तेन त्वां भ्रंशयिष्यामि जीवितात्पर्वताश्रय

^{३.४०.२२}इत्युक्तः पाण्डवेयेन किरातः प्रहसन्निव
उवाच श्लक्ष्णया वाचा पाण्डवं सव्यसाचिनम्

^{३.४०.२३}ममैवायं लक्ष्यभूतः पूर्वमेव परिग्रहः
ममैव च प्रहारेण जीविताद्व्यवरोपितः

^{३.४०.२४}दोषान्स्वान्नार्हसेऽन्यस्मै वक्तुं स्वबलदर्पितः
अभिषक्तोऽस्मि मन्दात्मन्न मे जीवन्विमोक्ष्यसे

^{३.४०.२५}स्थिरो भवस्व मोक्ष्यामि सायकानशनीनिव
घटस्व परया शक्त्या मुञ्च त्वमपि सायकान्

^{३.४०.२६}ततस्तौ तत्र संरब्धौ गर्जमानौ मुहुर्मुहुः
शरैराशीविषाकारैस्ततक्षाते परस्परम्

^{३.४०.२७}ततोऽर्जुनः शरवर्षं किराते समवासृजत्
तत्प्रसन्नेन मनसा प्रतिजग्राह शंकरः

^{३.४०.२८}मुहूर्तं शरवर्षं तत्प्रतिगृह्य पिनाकधृक्
अक्षतेन शरीरेण तस्थौ गिरिरिवाचलः

^{३.४०.२९}स दृष्ट्वा बाणवर्षं तन्मोघीभूतं धनंजयः
परमं विस्मयं चक्रे साधु साध्विति चाब्रवीत्

^{३.४०.३०}अहोऽयं सुकुमाराङ्गो हिमवच्छिखरालयः
गाण्डीवमुक्तान्नाराचान्प्रतिगृह्णात्यविह्वलः

^{३.४०.३१}कोऽयं देवो भवेत्साक्षाद्रुद्रो यक्षः सुरेश्वरः
विद्यते हि गिरिश्रेष्ठे त्रिदशानां समागमः

^{३.४०.३२}न हि मद्बाणजालानामुत्सृष्टानां सहस्रशः
शक्तोऽन्यः सहितुं वेगमृते देवं पिनाकिनम्

^{३.४०.३३}देवो वा यदि वा यक्षो रुद्रादन्यो व्यवस्थितः
अहमेनं शरैस्तीक्ष्णैर्नयामि यमसादनम्

^{३.४०.३४}ततो हृष्टमना जिष्णुर्नाराचान्मर्मभेदिनः
व्यसृजच्छतधा राजन्मयूखानिव भास्करः

^{३.४०.३५}तान्प्रसन्नेन मनसा भगवाँल्लोकभावनः
शूलपाणिः प्रत्यगृह्णाच्छिलावर्षमिवाचलः

^{३.४०.३६}क्षणेन क्षीणबाणोऽथ संवृत्तः फल्गुनस्तदा
वित्रासं च जगामाथ तं दृष्ट्वा शरसंक्षयम्

^{३.४०.३७}चिन्तयामास जिष्णुस्तु भगवन्तं हुताशनम्
पुरस्तादक्षयौ दत्तौ तूणौ येनास्य खाण्डवे

^{३.४०.३८}किं नु मोक्ष्यामि धनुषा यन्मे बाणाः क्षयं गताः
अयं च पुरुषः कोऽपि बाणान्ग्रसति सर्वशः

^{३.४०.३९}अहमेनं धनुष्कोट्या शूलाग्रेणेव कुञ्जरम्
नयामि दण्डधारस्य यमस्य सदनं प्रति

^{३.४०.४०}संप्रायुध्यद्धनुष्कोट्या कौन्तेयः परवीरहा
तदप्यस्य धनुर्दिव्यं जग्रास गिरिगोचरः

^{३.४०.४१}ततोऽर्जुनो ग्रस्तधनुः खड्गपाणिरतिष्ठत
युद्धस्यान्तमभीप्सन्वै वेगेनाभिजगाम तम्

^{३.४०.४२}तस्य मूर्ध्नि शितं खड्गमसक्तं पर्वतेष्वपि
मुमोच भुजवीर्येण विक्रम्य कुरुनन्दनः
तस्य मूर्धानमासाद्य पफालासिवरो हि सः

^{३.४०.४३}ततो वृक्षैः शिलाभिश्च योधयामास फल्गुनः
यथा वृक्षान्महाकायः प्रत्यगृह्णादथो शिलाः

^{३.४०.४४}किरातरूपी भगवांस्ततः पार्थो महाबलः
मुष्टिभिर्वज्रसंस्पर्शैर्धूममुत्पादयन्मुखे
प्रजहार दुराधर्षे किरातसमरूपिणि

^{३.४०.४५}ततः शक्राशनिसमैर्मुष्टिभिर्भृशदारुणैः
किरातरूपी भगवानर्दयामास फल्गुनम्

^{३.४०.४६}ततश्चटचटाशब्दः सुघोरः समजायत
पाण्डवस्य च मुष्टीनां किरातस्य च युध्यतः

^{३.४०.४७}सुमुहूर्तं महद्युद्धमासीत्तल्लोमहर्षणम्
भुजप्रहारसंयुक्तं वृत्रवासवयोरिव

^{३.४०.४८}जहाराथ ततो जिष्णुः किरातमुरसा बली
पाण्डवं च विचेष्टन्तं किरातोऽप्यहनद्बलात्

^{३.४०.४९}तयोर्भुजविनिष्पेषात्संघर्षेणोरसोस्तथा
समजायत गात्रेषु पावकोऽङ्गारधूमवान्

^{३.४०.५०}तत एनं महादेवः पीड्य गात्रैः सुपीडितम्
तेजसा व्याक्रमद्रोषाच्चेतस्तस्य विमोहयन्

^{३.४०.५१}ततो निपीडितैर्गात्रैः पिण्डीकृत इवाबभौ
फल्गुनो गात्रसंरुद्धो देवदेवेन भारत

^{३.४०.५२}निरुच्छ्वासोऽभवच्चैव संनिरुद्धो महात्मना
ततः पपात संमूढस्ततः प्रीतोऽभवद्भवः

^{३.४०.५३}भगवानुवाच

^{३.४०.५४}भो भो फल्गुन तुष्टोऽस्मि कर्मणाप्रतिमेन ते
शौर्येणानेन धृत्या च क्षत्रियो नास्ति ते समः

^{३.४०.५५}समं तेजश्च वीर्यं च ममाद्य तव चानघ
प्रीतस्तेऽहं महाबाहो पश्य मां पुरुषर्षभ

^{३.४०.५६}ददानि ते विशालाक्ष चक्षुः पूर्वऋषिर्भवान्
विजेष्यसि रणे शत्रूनपि सर्वान्दिवौकसः

^{३.४०.५७}वैशंपायन उवाच

^{३.४०.५८}ततो देवं महादेवं गिरिशं शूलपाणिनम्
ददर्श फल्गुनस्तत्र सह देव्या महाद्युतिम्

^{३.४०.५९}स जानुभ्यां महीं गत्वा शिरसा प्रणिपत्य च
प्रसादयामास हरं पार्थः परपुरंजयः

^{३.४०.६०}अर्जुन उवाच

^{३.४०.६१}कपर्दिन्सर्वभूतेश भगनेत्रनिपातन
व्यतिक्रमं मे भगवन्क्षन्तुमर्हसि शंकर

^{३.४०.६२}भवगद्दर्शनाकाङ्क्षी प्राप्तोऽस्मीमं महागिरिम्
दयितं तव देवेश तापसालयमुत्तमम्

^{३.४०.६३}प्रसादये त्वां भगवन्सर्वभूतनमस्कृत
न मे स्यादपराधोऽयं महादेवातिसाहसात्

^{३.४०.६४}कृतो मया यदज्ञानाद्विमर्दोऽयं त्वया सह
शरणं संप्रपन्नाय तत्क्षमस्वाद्य शंकर

^{३.४०.६५}वैशंपायन उवाच

^{३.४०.६६}तमुवाच महातेजाः प्रहस्य वृषभध्वजः
प्रगृह्य रुचिरं बाहुं क्षान्तमित्येव फल्गुनम्