^{३.७४.१}बृहदश्व उवाच

^{३.७४.२}सर्वं विकारं दृष्ट्वा तु पुण्यश्लोकस्य धीमतः
आगत्य केशिनी क्षिप्रं दमयन्त्यै न्यवेदयत्

^{३.७४.३}दमयन्ती ततो भूयः प्रेषयामास केशिनीम्
मातुः सकाशं दुःखार्ता नलशङ्कासमुत्सुका

^{३.७४.४}परीक्षितो मे बहुशो बाहुको नलशङ्कया
रूपे मे संशयस्त्वेकः स्वयमिच्छामि वेदितुम्

^{३.७४.५}स वा प्रवेश्यतां मातर्मां वानुज्ञातुमर्हसि
विदितं वाथ वाज्ञातं पितुर्मे संविधीयताम्

^{३.७४.६}एवमुक्ता तु वैदर्भ्या सा देवी भीममब्रवीत्
दुहितुस्तमभिप्रायमन्वजानाच्च पार्थिवः

^{३.७४.७}सा वै पित्राभ्यनुज्ञाता मात्रा च भरतर्षभ
नलं प्रवेशयामास यत्र तस्याः प्रतिश्रयः

^{३.७४.८}तं तु दृष्ट्वा तथायुक्तं दमयन्ती नलं तदा
तीव्रशोकसमाविष्टा बभूव वरवर्णिनी

^{३.७४.९}ततः काषायवसना जटिला मलपङ्किनी
दमयन्ती महाराज बाहुकं वाक्यमब्रवीत्

^{३.७४.१०}दृष्टपूर्वस्त्वया कश्चिद्धर्मज्ञो नाम बाहुक
सुप्तामुत्सृज्य विपिने गतो यः पुरुषः स्त्रियम्

^{३.७४.११}अनागसं प्रियां भार्यां विजने श्रममोहिताम्
अपहाय तु को गच्छेत्पुण्यश्लोकमृते नलम्

^{३.७४.१२}किं नु तस्य मया कार्यमपराद्धं महीपतेः
यो मामुत्सृज्य विपिने गतवान्निद्रया हृताम्

^{३.७४.१३}साक्षाद्देवानपाहाय वृतो यः स मया पुरा
अनुव्रतां साभिकामां पुत्रिणीं त्यक्तवान्कथम्

^{३.७४.१४}अग्नौ पाणिगृहीतां च हंसानां वचने स्थिताम्
भरिष्यामीति सत्यं च प्रतिश्रुत्य क्व तद्गतम्

^{३.७४.१५}दमयन्त्या ब्रुवन्त्यास्तु सर्वमेतदरिंदम
शोकजं वारि नेत्राभ्यामसुखं प्रास्रवद्बहु

^{३.७४.१६}अतीव कृष्णताराभ्यां रक्तान्ताभ्यां जलं तु तत्
परिस्रवन्नलो दृष्ट्वा शोकार्त इदमब्रवीत्

^{३.७४.१७}मम राज्यं प्रनष्टं यन्नाहं तत्कृतवान्स्वयम्
कलिना तत्कृतं भीरु यच्च त्वामहमत्यजम्

^{३.७४.१८}त्वया तु धर्मभृच्छ्रेष्ठे शापेनाभिहतः पुरा
वनस्थया दुःखितया शोचन्त्या मां विवाससम्

^{३.७४.१९}स मच्छरीरे त्वच्छापाद्दह्यमानोऽवसत्कलिः
त्वच्छापदग्धः सततं सोऽग्नाविव समाहितः

^{३.७४.२०}मम च व्यवसायेन तपसा चैव निर्जितः
दुःखस्यान्तेन चानेन भवितव्यं हि नौ शुभे

^{३.७४.२१}विमुच्य मां गतः पापः स ततोऽहमिहागतः
त्वदर्थं विपुलश्रोणि न हि मेऽन्यत्प्रयोजनम्

^{३.७४.२२}कथं नु नारी भर्तारमनुरक्तमनुव्रतम्
उत्सृज्य वरयेदन्यं यथा त्वं भीरु कर्हिचित्

^{३.७४.२३}दूताश्चरन्ति पृथिवीं कृत्स्नां नृपतिशासनात्
भैमी किल स्म भर्तारं द्वितीयं वरयिष्यति

^{३.७४.२४}स्वैरवृत्ता यथाकाममनुरूपमिवात्मनः
श्रुत्वैव चैवं त्वरितो भाङ्गस्वरिरुपस्थितः

^{३.७४.२५}दमयन्ती तु तच्छ्रुत्वा नलस्य परिदेवितम्
प्राञ्जलिर्वेपमाना च भीता वचनमब्रवीत्