^{३.९७.१}लोमश उवाच

^{३.९७.२}इल्वलस्तान्विदित्वा तु महर्षिसहितान्नृपान्
उपस्थितान्सहामात्यो विषयान्तेऽभ्यपूजयत्

^{३.९७.३}तेषां ततोऽसुरश्रेष्ठ आतिथ्यमकरोत्तदा
स संस्कृतेन कौरव्य भ्रात्रा वातापिना किल

^{३.९७.४}ततो राजर्षयः सर्वे विषण्णा गतचेतसः
वातापिं संस्कृतं दृष्ट्वा मेषभूतं महासुरम्

^{३.९७.५}अथाब्रवीदगस्त्यस्तान्राजर्षीनृषिसत्तमः
विषादो वो न कर्तव्यो अहं भोक्ष्ये महासुरम्

^{३.९७.६}धुर्यासनमथासाद्य निषसाद महामुनिः
तं पर्यवेषद्दैत्येन्द्र इल्वलः प्रहसन्निव

^{३.९७.७}अगस्त्य एव कृत्स्नं तु वातापिं बुभुजे ततः
भुक्तवत्यसुरोऽऽह्वानमकरोत्तस्य इल्वलः

^{३.९७.८}ततो वायुः प्रादुरभूदगस्त्यस्य महात्मनः
इल्वलश्च विषण्णोऽभूद्दृष्ट्वा जीर्णं महासुरम्

^{३.९७.९}प्राञ्जलिश्च सहामात्यैरिदं वचनमब्रवीत्
किमर्थमुपयाताः स्थ ब्रूत किं करवाणि वः

^{३.९७.१०}प्रत्युवाच ततोऽगस्त्यः प्रहसन्निल्वलं तदा
ईशं ह्यसुर विद्मस्त्वां वयं सर्वे धनेश्वरम्

^{३.९७.११}इमे च नातिधनिनो धनार्थश्च महान्मम
यथाशक्त्यविहिंस्यान्यान्संविभागं प्रयच्छ नः

^{३.९७.१२}ततोऽभिवाद्य तमृषिमिल्वलो वाक्यमब्रवीत्
दित्सितं यदि वेत्सि त्वं ततो दास्यामि ते वसु

^{३.९७.१३}अगस्त्य उवाच

^{३.९७.१४}गवां दश सहस्राणि राज्ञामेकैकशोऽसुर
तावदेव सुवर्णस्य दित्सितं ते महासुर

^{३.९७.१५}मह्यं ततो वै द्विगुणं रथश्चैव हिरण्मयः
मनोजवौ वाजिनौ च दित्सितं ते महासुर
जिज्ञास्यतां रथः सद्यो व्यक्तमेष हिरण्मयः

^{३.९७.१६}लोमश उवाच

^{३.९७.१७}जिज्ञास्यमानः स रथः कौन्तेयासीद्धिरण्मयः
ततः प्रव्यथितो दैत्यो ददावभ्यधिकं वसु

^{३.९७.१८}विवाजश्च सुवाजश्च तस्मिन्युक्तौ रथे हयौ
ऊहतुस्तौ वसून्याशु तान्यगस्त्याश्रमं प्रति
सर्वान्राज्ञः सहागस्त्यान्निमेषादिव भारत

^{३.९७.१९}अगस्त्येनाभ्यनुज्ञाता जग्मू राजर्षयस्तदा
कृतवांश्च मुनिः सर्वं लोपामुद्राचिकीर्षितम्

^{३.९७.२०}लोपामुद्रोवाच

^{३.९७.२१}कृतवानसि तत्सर्वं भगवन्मम काङ्क्षितम्
उत्पादय सकृन्मह्यमपत्यं वीर्यवत्तरम्

^{३.९७.२२}अगस्त्य उवाच

^{३.९७.२३}तुष्टोऽहमस्मि कल्याणि तव वृत्तेन शोभने
विचारणामपत्ये तु तव वक्ष्यामि तां शृणु

^{३.९७.२४}सहस्रं तेऽस्तु पुत्राणां शतं वा दशसंमितम्
दश वा शततुल्याः स्युरेको वापि सहस्रवत्

^{३.९७.२५}लोपामुद्रोवाच

^{३.९७.२६}सहस्रसंमितः पुत्र एको मेऽस्तु तपोधन
एको हि बहुभिः श्रेयान्विद्वान्साधुरसाधुभिः

^{३.९७.२७}लोमश उवाच

^{३.९७.२८}स तथेति प्रतिज्ञाय तया समभवन्मुनिः
समये समशीलिन्या श्रद्धावाञ्श्रद्दधानया

^{३.९७.२९}तत आधाय गर्भं तमगमद्वनमेव सः
तस्मिन्वनगते गर्भो ववृधे सप्त शारदान्

^{३.९७.३०}सप्तमेऽब्दे गते चापि प्राच्यवत्स महाकविः
ज्वलन्निव प्रभावेन दृढस्युर्नाम भारत
साङ्गोपनिषदान्वेदाञ्जपन्नेव महायशाः

^{३.९७.३१}तस्य पुत्रोऽभवदृषेः स तेजस्वी महानृषिः
स बाल एव तेजस्वी पितुस्तस्य निवेशने
इध्मानां भारमाजह्रे इध्मवाहस्ततोऽभवत्

^{३.९७.३२}तथायुक्तं च तं दृष्ट्वा मुमुदे स मुनिस्तदा
लेभिरे पितरश्चास्य लोकान्राजन्यथेप्सितान्

^{३.९७.३३}अगस्त्यस्याश्रमः ख्यातः सर्वर्तुकुसुमान्वितः
प्राह्रादिरेवं वातापिरगस्त्येन विनाशितः

^{३.९७.३४}तस्यायमाश्रमो राजन्रमणीयो गुणैर्युतः
एषा भागीरथी पुण्या यथेष्टमवगाह्यताम्