^{४.१२.१}जनमेजय उवाच

^{४.१२.२}एवं मत्स्यस्य नगरे वसन्तस्तत्र पाण्डवाः
अत ऊर्ध्वं महावीर्याः किमकुर्वन्त वै द्विज

^{४.१२.३}वैशंपायन उवाच

^{४.१२.४}एवं ते न्यवसंस्तत्र प्रच्छन्नाः कुरुनन्दनाः
आराधयन्तो राजानं यदकुर्वन्त तच्छृणु

^{४.१२.५}युधिष्ठिरः सभास्तारः सभ्यानामभवत्प्रियः
तथैव च विराटस्य सपुत्रस्य विशां पते

^{४.१२.६}स ह्यक्षहृदयज्ञस्तान्क्रीडयामास पाण्डवः
अक्षवत्यां यथाकामं सूत्रबद्धानिव द्विजान्

^{४.१२.७}अज्ञातं च विराटस्य विजित्य वसु धर्मराट्
भ्रातृभ्यः पुरुषव्याघ्रो यथार्हं स्म प्रयच्छति

^{४.१२.८}भीमसेनोऽपि मांसानि भक्ष्याणि विविधानि च
अतिसृष्टानि मत्स्येन विक्रीणाति युधिष्ठिरे

^{४.१२.९}वासांसि परिजीर्णानि लब्धान्यन्तःपुरेऽर्जुनः
विक्रीणानश्च सर्वेभ्यः पाण्डवेभ्यः प्रयच्छति

^{४.१२.१०}सहदेवोऽपि गोपानां वेषमास्थाय पाण्डवः
दधि क्षीरं घृतं चैव पाण्डवेभ्यः प्रयच्छति

^{४.१२.११}नकुलोऽपि धनं लब्ध्वा कृते कर्मणि वाजिनाम्
तुष्टे तस्मिन्नरपतौ पाण्डवेभ्यः प्रयच्छति

^{४.१२.१२}कृष्णापि सर्वान्भ्रातॄंस्तान्निरीक्षन्ती तपस्विनी
यथा पुनरविज्ञाता तथा चरति भामिनी

^{४.१२.१३}एवं संपादयन्तस्ते तथान्योन्यं महारथाः
प्रेक्षमाणास्तदा कृष्णामूषुश्छन्ना नराधिप

^{४.१२.१४}अथ मासे चतुर्थे तु ब्रह्मणः सुमहोत्सवः
आसीत्समृद्धो मत्स्येषु पुरुषाणां सुसंमतः

^{४.१२.१५}तत्र मल्लाः समापेतुर्दिग्भ्यो राजन्सहस्रशः
महाकाया महावीर्याः कालखञ्जा इवासुराः

^{४.१२.१६}वीर्योन्नद्धा बलोदग्रा राज्ञा समभिपूजिताः
सिंहस्कन्धकटिग्रीवाः स्ववदाता मनस्विनः
असकृल्लब्धलक्षास्ते रङ्गे पार्थिवसंनिधौ

^{४.१२.१७}तेषामेको महानासीत्सर्वमल्लान्समाह्वयत्
आवल्गमानं तं रङ्गे नोपतिष्ठति कश्चन

^{४.१२.१८}यदा सर्वे विमनसस्ते मल्ला हतचेतसः
अथ सूदेन तं मल्लं योधयामास मत्स्यराट्

^{४.१२.१९}चोद्यमानस्ततो भीमो दुःखेनैवाकरोन्मतिम्
न हि शक्नोति विवृते प्रत्याख्यातुं नराधिपम्

^{४.१२.२०}ततः स पुरुषव्याघ्रः शार्दूलशिथिलं चरन्
प्रविवेश महारङ्गं विराटमभिहर्षयन्

^{४.१२.२१}बबन्ध कक्ष्यां कौन्तेयस्ततस्तं हर्षयञ्जनम्
ततस्तं वृत्रसंकाशं भीमो मल्लं समाह्वयत्

^{४.१२.२२}तावुभौ सुमहोत्साहावुभौ तीव्रपराक्रमौ
मत्ताविव महाकायौ वारणौ षष्टिहायनौ

^{४.१२.२३}चकर्ष दोर्भ्यामुत्पाट्य भीमो मल्लममित्रहा
विनदन्तमभिक्रोशञ्शार्दूल इव वारणम्

^{४.१२.२४}तमुद्यम्य महाबाहुर्भ्रामयामास वीर्यवान्
ततो मल्लाश्च मत्स्याश्च विस्मयं चक्रिरे परम्

^{४.१२.२५}भ्रामयित्वा शतगुणं गतसत्त्वमचेतनम्
प्रत्यपिंषन्महाबाहुर्मल्लं भुवि वृकोदरः

^{४.१२.२६}तस्मिन्विनिहते मल्ले जीमूते लोकविश्रुते
विराटः परमं हर्षमगच्छद्बान्धवैः सह

^{४.१२.२७}संहर्षात्प्रददौ वित्तं बहु राजा महामनाः
बल्लवाय महारङ्गे यथा वैश्रवणस्तथा

^{४.१२.२८}एवं स सुबहून्मल्लान्पुरुषांश्च महाबलान्
विनिघ्नन्मत्स्यराजस्य प्रीतिमावहदुत्तमाम्

^{४.१२.२९}यदास्य तुल्यः पुरुषो न कश्चित्तत्र विद्यते
ततो व्याघ्रैश्च सिंहैश्च द्विरदैश्चाप्ययोधयत्

^{४.१२.३०}पुनरन्तःपुरगतः स्त्रीणां मध्ये वृकोदरः
योध्यते स्म विराटेन सिंहैर्मत्तैर्महाबलैः

^{४.१२.३१}बीभत्सुरपि गीतेन सुनृत्तेन च पाण्डवः
विराटं तोषयामास सर्वाश्चान्तःपुरस्त्रियः

^{४.१२.३२}अश्वैर्विनीतैर्जवनैस्तत्र तत्र समागतैः
तोषयामास नकुलो राजानं राजसत्तम

^{४.१२.३३}तस्मै प्रदेयं प्रायच्छत्प्रीतो राजा धनं बहु
विनीतान्वृषभान्दृष्ट्वा सहदेवस्य चाभिभो

^{४.१२.३४}एवं ते न्यवसंस्तत्र प्रच्छन्नाः पुरुषर्षभाः
कर्माणि तस्य कुर्वाणा विराटनृपतेस्तदा