^{४.१५.१}कीचक उवाच

^{४.१५.२}स्वागतं ते सुकेशान्ते सुव्युष्टा रजनी मम
स्वामिनी त्वमनुप्राप्ता प्रकुरुष्व मम प्रियम्

^{४.१५.३}सुवर्णमालाः कम्बूश्च कुण्डले परिहाटके
आहरन्तु च वस्त्राणि कौशिकान्यजिनानि च

^{४.१५.४}अस्ति मे शयनं शुभ्रं त्वदर्थमुपकल्पितम्
एहि तत्र मया सार्धं पिबस्व मधुमाधवीम्

^{४.१५.५}द्रौपद्युवाच

^{४.१५.६}अप्रैषीद्राजपुत्री मां सुराहारीं तवान्तिकम्
पानमानय मे क्षिप्रं पिपासा मेति चाब्रवीत्

^{४.१५.७}कीचक उवाच

^{४.१५.८}अन्या भद्रे नयिष्यन्ति राजपुत्र्याः परिस्रुतम्

^{४.१५.९}वैशंपायन उवाच

^{४.१५.१०}इत्येनां दक्षिणे पाणौ सूतपुत्रः परामृशत्
सा गृहीता विधुन्वाना भूमावाक्षिप्य कीचकम्
सभां शरणमाधावद्यत्र राजा युधिष्ठिरः

^{४.१५.११}तां कीचकः प्रधावन्तीं केशपक्षे परामृशत्
अथैनां पश्यतो राज्ञः पातयित्वा पदावधीत्

^{४.१५.१२}ततो योऽसौ तदार्केण राक्षसः संनियोजितः
स कीचकमपोवाह वातवेगेन भारत

^{४.१५.१३}स पपात ततो भूमौ रक्षोबलसमाहतः
विघूर्णमानो निश्चेष्टश्छिन्नमूल इव द्रुमः

^{४.१५.१४}तां चासीनौ ददृशतुर्भीमसेनयुधिष्ठिरौ
अमृष्यमाणौ कृष्णायाः कीचकेन पदा वधम्

^{४.१५.१५}तस्य भीमो वधप्रेप्सुः कीचकस्य दुरात्मनः
दन्तैर्दन्तांस्तदा रोषान्निष्पिपेष महामनाः

^{४.१५.१६}अथाङ्गुष्ठेनावमृद्नादङ्गुष्ठं तस्य धर्मराट्
प्रबोधनभयाद्राजन्भीमस्य प्रत्यषेधयत्

^{४.१५.१७}सा सभाद्वारमासाद्य रुदती मत्स्यमब्रवीत्
अवेक्षमाणा सुश्रोणी पतींस्तान्दीनचेतसः

^{४.१५.१८}आकारमभिरक्षन्ती प्रतिज्ञां धर्मसंहिताम्
दह्यमानेव रौद्रेण चक्षुषा द्रुपदात्मजा

^{४.१५.१९}द्रौपद्युवाच

^{४.१५.२०}येषां वैरी न स्वपिति पदा भूमिमुपस्पृशन्
तेषां मां मानिनीं भार्यां सूतपुत्रः पदावधीत्

^{४.१५.२१}ये दद्युर्न च याचेयुर्ब्रह्मण्याः सत्यवादिनः
तेषां मां मानिनीं भार्यां सूतपुत्रः पदावधीत्

^{४.१५.२२}येषां दुन्दुभिनिर्घोषो ज्याघोषः श्रूयतेऽनिशम्
तेषां मां मानिनीं भार्यां सूतपुत्रः पदावधीत्

^{४.१५.२३}ये ते तेजस्विनो दान्ता बलवन्तोऽभिमानिनः
तेषां मां मानिनीं भार्यां सूतपुत्रः पदावधीत्

^{४.१५.२४}सर्वलोकमिमं हन्युर्धर्मपाशसितास्तु ये
तेषां मां मानिनीं भार्यां सूतपुत्रः पदावधीत्

^{४.१५.२५}शरणं ये प्रपन्नानां भवन्ति शरणार्थिनाम्
चरन्ति लोके प्रच्छन्नाः क्व नु तेऽद्य महारथाः

^{४.१५.२६}कथं ते सूतपुत्रेण वध्यमानां प्रियां सतीम्
मर्षयन्ति यथा क्लीबा बलवन्तोऽमितौजसः

^{४.१५.२७}क्व नु तेषाममर्षश्च वीर्यं तेजश्च वर्तते
न परीप्सन्ति ये भार्यां वध्यमानां दुरात्मना

^{४.१५.२८}मयात्र शक्यं किं कर्तुं विराटे धर्मदूषणम्
यः पश्यन्मां मर्षयति वध्यमानामनागसम्

^{४.१५.२९}न राजन्राजवत्किंचित्समाचरसि कीचके
दस्यूनामिव धर्मस्ते न हि संसदि शोभते

^{४.१५.३०}न कीचकः स्वधर्मस्थो न च मत्स्यः कथंचन
सभासदोऽप्यधर्मज्ञा य इमं पर्युपासते

^{४.१५.३१}नोपालभे त्वां नृपते विराट जनसंसदि
नाहमेतेन युक्ता वै हन्तुं मत्स्य तवान्तिके
सभासदस्तु पश्यन्तु कीचकस्य व्यतिक्रमम्

^{४.१५.३२}विराट उवाच

^{४.१५.३३}परोक्षं नाभिजानामि विग्रहं युवयोरहम्
अर्थतत्त्वमविज्ञाय किं नु स्यात्कुशलं मम

^{४.१५.३४}वैशंपायन उवाच

^{४.१५.३५}ततस्तु सभ्या विज्ञाय कृष्णां भूयोऽभ्यपूजयन्
साधु साध्विति चाप्याहुः कीचकं च व्यगर्हयन्

^{४.१५.३६}सभ्या ऊचुः

^{४.१५.३७}यस्येयं चारुसर्वाङ्गी भार्या स्यादायतेक्षणा
परो लाभश्च तस्य स्यान्न स शोचेत्कदाचन

^{४.१५.३८}वैशंपायन उवाच

^{४.१५.३९}एवं संपूजयंस्तत्र कृष्णां प्रेक्ष्य सभासदः
युधिष्ठिरस्य कोपात्तु ललाटे स्वेद आसजत्

^{४.१५.४०}अथाब्रवीद्राजपुत्रीं कौरव्यो महिषीं प्रियाम्
गच्छ सैरन्ध्रि मात्र स्थाः सुदेष्णाया निवेशनम्

^{४.१५.४१}भर्तारमनुरुध्यन्त्यः क्लिश्यन्ते वीरपत्नयः
शुश्रूषया क्लिश्यमानाः पतिलोकं जयन्त्युत

^{४.१५.४२}मन्ये न कालं क्रोधस्य पश्यन्ति पतयस्तव
तेन त्वां नाभिधावन्ति गन्धर्वाः सूर्यवर्चसः

^{४.१५.४३}अकालज्ञासि सैरन्ध्रि शैलूषीव विधावसि
विघ्नं करोषि मत्स्यानां दीव्यतां राजसंसदि
गच्छ सैरन्ध्रि गन्धर्वाः करिष्यन्ति तव प्रियम्

^{४.१५.४४}द्रौपद्युवाच

^{४.१५.४५}अतीव तेषां घृणिनामर्थेऽहं धर्मचारिणी
तस्य तस्येह ते वध्या येषां ज्येष्ठोऽक्षदेविता

^{४.१५.४६}वैशंपायन उवाच

^{४.१५.४७}इत्युक्त्वा प्राद्रवत्कृष्णा सुदेष्णाया निवेशनम्
केशान्मुक्त्वा तु सुश्रोणी संरम्भाल्लोहितेक्षणा

^{४.१५.४८}शुशुभे वदनं तस्या रुदन्त्या विरतं तदा
मेघलेखाविनिर्मुक्तं दिवीव शशिमण्डलम्

^{४.१५.४९}सुदेष्णोवाच

^{४.१५.५०}कस्त्वावधीद्वरारोहे कस्माद्रोदिषि शोभने
कस्याद्य न सुखं भद्रे केन ते विप्रियं कृतम्

^{४.१५.५१}द्रौपद्युवाच

^{४.१५.५२}कीचको मावधीत्तत्र सुराहारीं गतां तव
सभायां पश्यतो राज्ञो यथैव विजने तथा

^{४.१५.५३}सुदेष्णोवाच

^{४.१५.५४}घातयामि सुकेशान्ते कीचकं यदि मन्यसे
योऽसौ त्वां कामसंमत्तो दुर्लभामभिमन्यते

^{४.१५.५५}द्रौपद्युवाच

^{४.१५.५६}अन्ये वै तं वधिष्यन्ति येषामागः करोति सः
मन्ये चाद्यैव सुव्यक्तं परलोकं गमिष्यति