^{४.२१.१}भीमसेन उवाच

^{४.२१.२}तथा भद्रे करिष्यामि यथा त्वं भीरु भाषसे
अद्य तं सूदयिष्यामि कीचकं सहबान्धवम्

^{४.२१.३}अस्याः प्रदोषे शर्वर्याः कुरुष्वानेन संगमम्
दुःखं शोकं च निर्धूय याज्ञसेनि शुचिस्मिते

^{४.२१.४}यैषा नर्तनशाला वै मत्स्यराजेन कारिता
दिवात्र कन्या नृत्यन्ति रात्रौ यान्ति यथागृहम्

^{४.२१.५}तत्रास्ति शयनं भीरु दृढाङ्गं सुप्रतिष्ठितम्
तत्रास्य दर्शयिष्यामि पूर्वप्रेतान्पितामहान्

^{४.२१.६}यथा च त्वां न पश्येयुः कुर्वाणां तेन संविदम्
कुर्यास्तथा त्वं कल्याणि यथा संनिहितो भवेत्

^{४.२१.७}वैशंपायन उवाच

^{४.२१.८}तथा तौ कथयित्वा तु बाष्पमुत्सृज्य दुःखितौ
रात्रिशेषं तदत्युग्रं धारयामासतुर्हृदा

^{४.२१.९}तस्यां रात्र्यां व्यतीतायां प्रातरुत्थाय कीचकः
गत्वा राजकुलायैव द्रौपदीमिदमब्रवीत्

^{४.२१.१०}सभायां पश्यतो राज्ञः पातयित्वा पदाहनम्
न चैवालभथास्त्राणमभिपन्ना बलीयसा

^{४.२१.११}प्रवादेन हि मत्स्यानां राजा नाम्नायमुच्यते
अहमेव हि मत्स्यानां राजा वै वाहिनीपतिः

^{४.२१.१२}सा सुखं प्रतिपद्यस्व दासो भीरु भवामि ते
अह्नाय तव सुश्रोणि शतं निष्कान्ददाम्यहम्

^{४.२१.१३}दासीशतं च ते दद्यां दासानामपि चापरम्
रथं चाश्वतरीयुक्तमस्तु नौ भीरु संगमः

^{४.२१.१४}द्रौपद्युवाच

^{४.२१.१५}एकं मे समयं त्वद्य प्रतिपद्यस्व कीचक
न त्वां सखा वा भ्राता वा जानीयात्संगतं मया

^{४.२१.१६}अवबोधाद्धि भीतास्मि गन्धर्वाणां यशस्विनाम्
एवं मे प्रतिजानीहि ततोऽहं वशगा तव

^{४.२१.१७}कीचक उवाच

^{४.२१.१८}एवमेतत्करिष्यामि यथा सुश्रोणि भाषसे
एको भद्रे गमिष्यामि शून्यमावसथं तव

^{४.२१.१९}समागमार्थं रम्भोरु त्वया मदनमोहितः
यथा त्वां नावभोत्स्यन्ति गन्धर्वाः सूर्यवर्चसः

^{४.२१.२०}द्रौपद्युवाच

^{४.२१.२१}यदिदं नर्तनागारं मत्स्यराजेन कारितम्
दिवात्र कन्या नृत्यन्ति रात्रौ यान्ति यथागृहम्

^{४.२१.२२}तमिस्रे तत्र गच्छेथा गन्धर्वास्तन्न जानते
तत्र दोषः परिहृतो भविष्यति न संशयः

^{४.२१.२३}वैशंपायन उवाच

^{४.२१.२४}तमर्थं प्रतिजल्पन्त्याः कृष्णायाः कीचकेन ह
दिवसार्धं समभवन्मासेनैव समं नृप

^{४.२१.२५}कीचकोऽथ गृहं गत्वा भृशं हर्षपरिप्लुतः
सैरन्ध्रीरूपिणं मूढो मृत्युं तं नावबुद्धवान्

^{४.२१.२६}गन्धाभरणमाल्येषु व्यासक्तः स विशेषतः
अलंचकार सोऽऽत्मानं सत्वरः काममोहितः

^{४.२१.२७}तस्य तत्कुर्वतः कर्म कालो दीर्घ इवाभवत्
अनुचिन्तयतश्चापि तामेवायतलोचनाम्

^{४.२१.२८}आसीदभ्यधिका चास्य श्रीः श्रियं प्रमुमुक्षतः
निर्वाणकाले दीपस्य वर्तीमिव दिधक्षतः

^{४.२१.२९}कृतसंप्रत्ययस्तत्र कीचकः काममोहितः
नाजानाद्दिवसं यान्तं चिन्तयानः समागमम्

^{४.२१.३०}ततस्तु द्रौपदी गत्वा तदा भीमं महानसे
उपातिष्ठत कल्याणी कौरव्यं पतिमन्तिकात्

^{४.२१.३१}तमुवाच सुकेशान्ता कीचकस्य मया कृतः
संगमो नर्तनागारे यथावोचः परंतप

^{४.२१.३२}शून्यं स नर्तनागारमागमिष्यति कीचकः
एको निशि महाबाहो कीचकं तं निषूदय

^{४.२१.३३}तं सूतपुत्रं कौन्तेय कीचकं मददर्पितम्
गत्वा त्वं नर्तनागारं निर्जीवं कुरु पाण्डव

^{४.२१.३४}दर्पाच्च सूतपुत्रोऽसौ गन्धर्वानवमन्यते
तं त्वं प्रहरतां श्रेष्ठ नडं नाग इवोद्धर

^{४.२१.३५}अश्रु दुःखाभिभूताया मम मार्जस्व भारत
आत्मनश्चैव भद्रं ते कुरु मानं कुलस्य च

^{४.२१.३६}भीमसेन उवाच

^{४.२१.३७}स्वागतं ते वरारोहे यन्मा वेदयसे प्रियम्
न ह्यस्य कंचिदिच्छामि सहायं वरवर्णिनि

^{४.२१.३८}या मे प्रीतिस्त्वयाख्याता कीचकस्य समागमे
हत्वा हिडिम्बं सा प्रीतिर्ममासीद्वरवर्णिनि

^{४.२१.३९}सत्यं भ्रातॄंश्च धर्मं च पुरस्कृत्य ब्रवीमि ते
कीचकं निहनिष्यामि वृत्रं देवपतिर्यथा

^{४.२१.४०}तं गह्वरे प्रकाशे वा पोथयिष्यामि कीचकम्
अथ चेदवभोत्स्यन्ति हंस्ये मत्स्यानपि ध्रुवम्

^{४.२१.४१}ततो दुर्योधनं हत्वा प्रतिपत्स्ये वसुंधराम्
कामं मत्स्यमुपास्तां हि कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः

^{४.२१.४२}द्रौपद्युवाच

^{४.२१.४३}यथा न संत्यजेथास्त्वं सत्यं वै मत्कृते विभो
निगूढस्त्वं तथा वीर कीचकं विनिपातय

^{४.२१.४४}भीमसेन उवाच

^{४.२१.४५}एवमेतत्करिष्यामि यथा त्वं भीरु भाषसे
अदृश्यमानस्तस्याद्य तमस्विन्यामनिन्दिते

^{४.२१.४६}नागो बिल्वमिवाक्रम्य पोथयिष्याम्यहं शिरः
अलभ्यामिच्छतस्तस्य कीचकस्य दुरात्मनः

^{४.२१.४७}वैशंपायन उवाच

^{४.२१.४८}भीमोऽथ प्रथमं गत्वा रात्रौ छन्न उपाविशत्
मृगं हरिरिवादृश्यः प्रत्याकाङ्क्षत्स कीचकम्

^{४.२१.४९}कीचकश्चाप्यलंकृत्य यथाकाममुपाव्रजत्
तां वेलां नर्तनागारे पाञ्चालीसंगमाशया

^{४.२१.५०}मन्यमानः स संकेतमागारं प्राविशच्च तम्
प्रविश्य च स तद्वेश्म तमसा संवृतं महत्

^{४.२१.५१}पूर्वागतं ततस्तत्र भीममप्रतिमौजसम्
एकान्तमास्थितं चैनमाससाद सुदुर्मतिः

^{४.२१.५२}शयानं शयने तत्र मृत्युं सूतः परामृशत्
जाज्वल्यमानं कोपेन कृष्णाधर्षणजेन ह

^{४.२१.५३}उपसंगम्य चैवैनं कीचकः काममोहितः
हर्षोन्मथितचित्तात्मा स्मयमानोऽभ्यभाषत

^{४.२१.५४}प्रापितं ते मया वित्तं बहुरूपमनन्तकम्
तत्सर्वं त्वां समुद्दिश्य सहसा समुपागतः

^{४.२१.५५}नाकस्मान्मां प्रशंसन्ति सदा गृहगताः स्त्रियः
सुवासा दर्शनीयश्च नान्योऽस्ति त्वादृशः पुमान्

^{४.२१.५६}भीमसेन उवाच

^{४.२१.५७}दिष्ट्या त्वं दर्शनीयोऽसि दिष्ट्यात्मानं प्रशंससि
ईदृशस्तु त्वया स्पर्शः स्पृष्टपूर्वो न कर्हिचित्

^{४.२१.५८}वैशंपायन उवाच

^{४.२१.५९}इत्युक्त्वा तं महाबाहुर्भीमो भीमपराक्रमः
समुत्पत्य च कौन्तेयः प्रहस्य च नराधमम्
भीमो जग्राह केशेषु माल्यवत्सु सुगन्धिषु

^{४.२१.६०}स केशेषु परामृष्टो बलेन बलिनां वरः
आक्षिप्य केशान्वेगेन बाह्वोर्जग्राह पाण्डवम्

^{४.२१.६१}बाहुयुद्धं तयोरासीत्क्रुद्धयोर्नरसिंहयोः
वसन्ते वाशिताहेतोर्बलवद्गजयोरिव

^{४.२१.६२}ईषदागलितं चापि क्रोधाच्चलपदं स्थितम्
कीचको बलवान्भीमं जानुभ्यामाक्षिपद्भुवि

^{४.२१.६३}पातितो भुवि भीमस्तु कीचकेन बलीयसा
उत्पपाताथ वेगेन दण्डाहत इवोरगः

^{४.२१.६४}स्पर्धया च बलोन्मत्तौ तावुभौ सूतपाण्डवौ
निशीथे पर्यकर्षेतां बलिनौ निशि निर्जने

^{४.२१.६५}ततस्तद्भवनश्रेष्ठं प्राकम्पत मुहुर्मुहुः
बलवच्चापि संक्रुद्धावन्योन्यं तावगर्जताम्

^{४.२१.६६}तलाभ्यां तु स भीमेन वक्षस्यभिहतो बली
कीचको रोषसंतप्तः पदान्न चलितः पदम्

^{४.२१.६७}मुहूर्तं तु स तं वेगं सहित्वा भुवि दुःसहम्
बलादहीयत तदा सूतो भीमबलार्दितः

^{४.२१.६८}तं हीयमानं विज्ञाय भीमसेनो महाबलः
वक्षस्यानीय वेगेन ममन्थैनं विचेतसम्

^{४.२१.६९}क्रोधाविष्टो विनिःश्वस्य पुनश्चैनं वृकोदरः
जग्राह जयतां श्रेष्ठः केशेष्वेव तदा भृशम्

^{४.२१.७०}गृहीत्वा कीचकं भीमो विरुराव महाबलः
शार्दूलः पिशिताकाङ्क्षी गृहीत्वेव महामृगम्

^{४.२१.७१}तस्य पादौ च पाणी च शिरो ग्रीवां च सर्वशः
काये प्रवेशयामास पशोरिव पिनाकधृक्

^{४.२१.७२}तं संमथितसर्वाङ्गं मांसपिण्डोपमं कृतम्
कृष्णायै दर्शयामास भीमसेनो महाबलः

^{४.२१.७३}उवाच च महातेजा द्रौपदीं पाण्डुनन्दनः
पश्यैनमेहि पाञ्चालि कामुकोऽयं यथा कृतः

^{४.२१.७४}तथा स कीचकं हत्वा गत्वा रोषस्य वै शमम्
आमन्त्र्य द्रौपदीं कृष्णां क्षिप्रमायान्महानसम्

^{४.२१.७५}कीचकं घातयित्वा तु द्रौपदी योषितां वरा
प्रहृष्टा गतसंतापा सभापालानुवाच ह

^{४.२१.७६}कीचकोऽयं हतः शेते गन्धर्वैः पतिभिर्मम
परस्त्रीकामसंमत्तः समागच्छत पश्यत

^{४.२१.७७}तच्छ्रुत्वा भाषितं तस्या नर्तनागाररक्षिणः
सहसैव समाजग्मुरादायोल्काः सहस्रशः

^{४.२१.७८}ततो गत्वाथ तद्वेश्म कीचकं विनिपातितम्
गतासुं ददृशुर्भूमौ रुधिरेण समुक्षितम्

^{४.२१.७९}क्वास्य ग्रीवा क्व चरणौ क्व पाणी क्व शिरस्तथा
इति स्म तं परीक्षन्ते गन्धर्वेण हतं तदा