^{५.१४६.१}वासुदेव उवाच

^{५.१४६.२}भीष्मेणोक्ते ततो द्रोणो दुर्योधनमभाषत
मध्ये नृपाणां भद्रं ते वचनं वचनक्षमः

^{५.१४६.३}प्रातीपः शंतनुस्तात कुलस्यार्थे यथोत्थितः
तथा देवव्रतो भीष्मः कुलस्यार्थे स्थितोऽभवत्

^{५.१४६.४}ततः पाण्डुर्नरपतिः सत्यसंधो जितेन्द्रियः
राजा कुरूणां धर्मात्मा सुव्रतः सुसमाहितः

^{५.१४६.५}ज्येष्ठाय राज्यमददाद्धृतराष्ट्राय धीमते
यवीयसस्तथा क्षत्तुः कुरुवंशविवर्धनः

^{५.१४६.६}ततः सिंहासने राजन्स्थापयित्वैनमच्युतम्
वनं जगाम कौरव्यो भार्याभ्यां सहितोऽनघ

^{५.१४६.७}नीचैः स्थित्वा तु विदुर उपास्ते स्म विनीतवत्
प्रेष्यवत्पुरुषव्याघ्रो वालव्यजनमुत्क्षिपन्

^{५.१४६.८}ततः सर्वाः प्रजास्तात धृतराष्ट्रं जनेश्वरम्
अन्वपद्यन्त विधिवद्यथा पाण्डुं नराधिपम्

^{५.१४६.९}विसृज्य धृतराष्ट्राय राज्यं स विदुराय च
चचार पृथिवीं पाण्डुः सर्वां परपुरंजयः

^{५.१४६.१०}कोशसंजनने दाने भृत्यानां चान्ववेक्षणे
भरणे चैव सर्वस्य विदुरः सत्यसंगरः

^{५.१४६.११}संधिविग्रहसंयुक्तो राज्ञः संवाहनक्रियाः
अवैक्षत महातेजा भीष्मः परपुरंजयः

^{५.१४६.१२}सिंहासनस्थो नृपतिर्धृतराष्ट्रो महाबलः
अन्वास्यमानः सततं विदुरेण महात्मना

^{५.१४६.१३}कथं तस्य कुले जातः कुलभेदं व्यवस्यसि
संभूय भ्रातृभिः सार्धं भुङ्क्ष्व भोगाञ्जनाधिप

^{५.१४६.१४}ब्रवीम्यहं न कार्पण्यान्नार्थहेतोः कथंचन
भीष्मेण दत्तमश्नामि न त्वया राजसत्तम

^{५.१४६.१५}नाहं त्वत्तोऽभिकाङ्क्षिष्ये वृत्त्युपायं जनाधिप
यतो भीष्मस्ततो द्रोणो यद्भीष्मस्त्वाह तत्कुरु

^{५.१४६.१६}दीयतां पाण्डुपुत्रेभ्यो राज्यार्धमरिकर्शन
सममाचार्यकं तात तव तेषां च मे सदा

^{५.१४६.१७}अश्वत्थामा यथा मह्यं तथा श्वेतहयो मम
बहुना किं प्रलापेन यतो धर्मस्ततो जयः

^{५.१४६.१८}एवमुक्ते महाराज द्रोणेनामिततेजसा
व्याजहार ततो वाक्यं विदुरः सत्यसंगरः
पितुर्वदनमन्वीक्ष्य परिवृत्य च धर्मवित्

^{५.१४६.१९}देवव्रत निबोधेदं वचनं मम भाषतः
प्रनष्टः कौरवो वंशस्त्वयायं पुनरुद्धृतः

^{५.१४६.२०}तन्मे विलपमानस्य वचनं समुपेक्षसे
कोऽयं दुर्योधनो नाम कुलेऽस्मिन्कुलपांसनः

^{५.१४६.२१}यस्य लोभाभिभूतस्य मतिं समनुवर्तसे
अनार्यस्याकृतज्ञस्य लोभोपहतचेतसः
अतिक्रामति यः शास्त्रं पितुर्धर्मार्थदर्शिनः

^{५.१४६.२२}एते नश्यन्ति कुरवो दुर्योधनकृतेन वै
यथा ते न प्रणश्येयुर्महाराज तथा कुरु

^{५.१४६.२३}मां चैव धृतराष्ट्रं च पूर्वमेव महाद्युते
चित्रकार इवालेख्यं कृत्वा मा स्म विनाशय
प्रजापतिः प्रजाः सृष्ट्वा यथा संहरते तथा

^{५.१४६.२४}नोपेक्षस्व महाबाहो पश्यमानः कुलक्षयम्
अथ तेऽद्य मतिर्नष्टा विनाशे प्रत्युपस्थिते
वनं गच्छ मया सार्धं धृतराष्ट्रेण चैव ह

^{५.१४६.२५}बद्ध्वा वा निकृतिप्रज्ञं धार्तराष्ट्रं सुदुर्मतिम्
साध्विदं राज्यमद्यास्तु पाण्डवैरभिरक्षितम्

^{५.१४६.२६}प्रसीद राजशार्दूल विनाशो दृश्यते महान्
पाण्डवानां कुरूणां च राज्ञां चामिततेजसाम्

^{५.१४६.२७}विररामैवमुक्त्वा तु विदुरो दीनमानसः
प्रध्यायमानः स तदा निःश्वसंश्च पुनः पुनः

^{५.१४६.२८}ततोऽथ राज्ञः सुबलस्य पुत्री; धर्मार्थयुक्तं कुलनाशभीता
दुर्योधनं पापमतिं नृशंसं; राज्ञां समक्षं सुतमाह कोपात्

^{५.१४६.२९}ये पार्थिवा राजसभां प्रविष्टा; ब्रह्मर्षयो ये च सभासदोऽन्ये
शृण्वन्तु वक्ष्यामि तवापराधं; पापस्य सामात्यपरिच्छदस्य

^{५.१४६.३०}राज्यं कुरूणामनुपूर्वभोग्यं; क्रमागतो नः कुलधर्म एषः
त्वं पापबुद्धेऽतिनृशंसकर्म;न्राज्यं कुरूणामनयाद्विहंसि

^{५.१४६.३१}राज्ये स्थितो धृतराष्ट्रो मनीषी; तस्यानुजो विदुरो दीर्घदर्शी
एतावतिक्रम्य कथं नृपत्वं; दुर्योधन प्रार्थयसेऽद्य मोहात्

^{५.१४६.३२}राजा च क्षत्ता च महानुभावौ; भीष्मे स्थिते परवन्तौ भवेताम्
अयं तु धर्मज्ञतया महात्मा; न राज्यकामो नृवरो नदीजः

^{५.१४६.३३}राज्यं तु पाण्डोरिदमप्रधृष्यं; तस्याद्य पुत्राः प्रभवन्ति नान्ये
राज्यं तदेतन्निखिलं पाण्डवानां; पैतामहं पुत्रपौत्रानुगामि

^{५.१४६.३४}यद्वै ब्रूते कुरुमुख्यो महात्मा; देवव्रतः सत्यसंधो मनीषी
सर्वं तदस्माभिरहत्य धर्मं; ग्राह्यं स्वधर्मं परिपालयद्भिः

^{५.१४६.३५}अनुज्ञया चाथ महाव्रतस्य; ब्रूयान्नृपो यद्विदुरस्तथैव
कार्यं भवेत्तत्सुहृद्भिर्नियुज्य; धर्मं पुरस्कृत्य सुदीर्घकालम्

^{५.१४६.३६}न्यायागतं राज्यमिदं कुरूणां; युधिष्ठिरः शास्तु वै धर्मपुत्रः
प्रचोदितो धृतराष्ट्रेण राज्ञा; पुरस्कृतः शांतनवेन चैव