^{५.१५४.१}जनमेजय उवाच

^{५.१५४.२}आपगेयं महात्मानं भीष्मं शस्त्रभृतां वरम्
पितामहं भारतानां ध्वजं सर्वमहीक्षिताम्

^{५.१५४.३}बृहस्पतिसमं बुद्ध्या क्षमया पृथिवीसमम्
समुद्रमिव गाम्भीर्ये हिमवन्तमिव स्थिरम्

^{५.१५४.४}प्रजापतिमिवौदार्ये तेजसा भास्करोपमम्
महेन्द्रमिव शत्रूणां ध्वंसनं शरवृष्टिभिः

^{५.१५४.५}रणयज्ञे प्रतिभये स्वाभीले लोमहर्षणे
दीक्षितं चिररात्राय श्रुत्वा राजा युधिष्ठिरः

^{५.१५४.६}किमब्रवीन्महाबाहुः सर्वधर्मविशारदः
भीमसेनार्जुनौ वापि कृष्णो वा प्रत्यपद्यत

^{५.१५४.७}वैशंपायन उवाच

^{५.१५४.८}आपद्धर्मार्थकुशलो महाबुद्धिर्युधिष्ठिरः
सर्वान्भ्रातॄन्समानीय वासुदेवं च सात्वतम्
उवाच वदतां श्रेष्ठः सान्त्वपूर्वमिदं वचः

^{५.१५४.९}पर्याक्रामत सैन्यानि यत्तास्तिष्ठत दंशिताः
पितामहेन वो युद्धं पूर्वमेव भविष्यति
तस्मात्सप्तसु सेनासु प्रणेतॄन्मम पश्यत

^{५.१५४.१०}वासुदेव उवाच

^{५.१५४.११}यथार्हति भवान्वक्तुमस्मिन्काल उपस्थिते
तथेदमर्थवद्वाक्यमुक्तं ते भरतर्षभ

^{५.१५४.१२}रोचते मे महाबाहो क्रियतां यदनन्तरम्
नायकास्तव सेनायामभिषिच्यन्तु सप्त वै

^{५.१५४.१३}वैशंपायन उवाच

^{५.१५४.१४}ततो द्रुपदमानाय्य विराटं शिनिपुंगवम्
धृष्टद्युम्नं च पाञ्चाल्यं धृष्टकेतुं च पार्थिवम्
शिखण्डिनं च पाञ्चाल्यं सहदेवं च मागधम्

^{५.१५४.१५}एतान्सप्त महेष्वासान्वीरान्युद्धाभिनन्दिनः
सेनाप्रणेतॄन्विधिवदभ्यषिञ्चद्युधिष्ठिरः

^{५.१५४.१६}सर्वसेनापतिं चात्र धृष्टद्युम्नमुपादिशत्
द्रोणान्तहेतोरुत्पन्नो य इद्धाज्जातवेदसः

^{५.१५४.१७}सर्वेषामेव तेषां तु समस्तानां महात्मनाम्
सेनापतिपतिं चक्रे गुडाकेशं धनंजयम्

^{५.१५४.१८}अर्जुनस्यापि नेता च संयन्ता चैव वाजिनाम्
संकर्षणानुजः श्रीमान्महाबुद्धिर्जनार्दनः

^{५.१५४.१९}तद्दृष्ट्वोपस्थितं युद्धं समासन्नं महात्ययम्
प्राविशद्भवनं राज्ञः पाण्डवस्य हलायुधः

^{५.१५४.२०}सहाक्रूरप्रभृतिभिर्गदसाम्बोल्मुकादिभिः
रौक्मिणेयाहुकसुतैश्चारुदेष्णपुरोगमैः

^{५.१५४.२१}वृष्णिमुख्यैरभिगतैर्व्याघ्रैरिव बलोत्कटैः
अभिगुप्तो महाबाहुर्मरुद्भिरिव वासवः

^{५.१५४.२२}नीलकौशेयवसनः कैलासशिखरोपमः
सिंहखेलगतिः श्रीमान्मदरक्तान्तलोचनः

^{५.१५४.२३}तं दृष्ट्वा धर्मराजश्च केशवश्च महाद्युतिः
उदतिष्ठत्तदा पार्थो भीमकर्मा वृकोदरः

^{५.१५४.२४}गाण्डीवधन्वा ये चान्ये राजानस्तत्र केचन
पूजयां चक्रुरभ्येत्य ते स्म सर्वे हलायुधम्

^{५.१५४.२५}ततस्तं पाण्डवो राजा करे पस्पर्श पाणिना
वासुदेवपुरोगास्तु सर्व एवाभ्यवादयन्

^{५.१५४.२६}विराटद्रुपदौ वृद्धावभिवाद्य हलायुधः
युधिष्ठिरेण सहित उपाविशदरिंदमः

^{५.१५४.२७}ततस्तेषूपविष्टेषु पार्थिवेषु समन्ततः
वासुदेवमभिप्रेक्ष्य रौहिणेयोऽभ्यभाषत

^{५.१५४.२८}भवितायं महारौद्रो दारुणः पुरुषक्षयः
दिष्टमेतद्ध्रुवं मन्ये न शक्यमतिवर्तितुम्

^{५.१५४.२९}अस्माद्युद्धात्समुत्तीर्णानपि वः ससुहृज्जनान्
अरोगानक्षतैर्देहैः पश्येयमिति मे मतिः

^{५.१५४.३०}समेतं पार्थिवं क्षत्रं कालपक्वमसंशयम्
विमर्दः सुमहान्भावी मांसशोणितकर्दमः

^{५.१५४.३१}उक्तो मया वासुदेवः पुनः पुनरुपह्वरे
संबन्धिषु समां वृत्तिं वर्तस्व मधुसूदन

^{५.१५४.३२}पाण्डवा हि यथास्माकं तथा दुर्योधनो नृपः
तस्यापि क्रियतां युक्त्या सपर्येति पुनः पुनः

^{५.१५४.३३}तच्च मे नाकरोद्वाक्यं त्वदर्थे मधुसूदनः
निविष्टः सर्वभावेन धनंजयमवेक्ष्य च

^{५.१५४.३४}ध्रुवो जयः पाण्डवानामिति मे निश्चिता मतिः
तथा ह्यभिनिवेशोऽयं वासुदेवस्य भारत

^{५.१५४.३५}न चाहमुत्सहे कृष्णमृते लोकमुदीक्षितुम्
ततोऽहमनुवर्तामि केशवस्य चिकीर्षितम्

^{५.१५४.३६}उभौ शिष्यौ हि मे वीरौ गदायुद्धविशारदौ
तुल्यस्नेहोऽस्म्यतो भीमे तथा दुर्योधने नृपे

^{५.१५४.३७}तस्माद्यास्यामि तीर्थानि सरस्वत्या निषेवितुम्
न हि शक्ष्यामि कौरव्यान्नश्यमानानुपेक्षितुम्

^{५.१५४.३८}एवमुक्त्वा महाबाहुरनुज्ञातश्च पाण्डवैः
तीर्थयात्रां ययौ रामो निवर्त्य मधुसूदनम्