^{७.१५.१}संजय उवाच

^{७.१५.२}तद्बलं सुमहद्दीर्णं त्वदीयं प्रेक्ष्य वीर्यवान्
दधारैको रणे पाण्डून्वृषसेनोऽस्त्रमायया

^{७.१५.३}शरा दश दिशो मुक्ता वृषसेनेन मारिष
विचेरुस्ते विनिर्भिद्य नरवाजिरथद्विपान्

^{७.१५.४}तस्य दीप्ता महाबाणा विनिश्चेरुः सहस्रशः
भानोरिव महाबाहो ग्रीष्मकाले मरीचयः

^{७.१५.५}तेनार्दिता महाराज रथिनः सादिनस्तथा
निपेतुरुर्व्यां सहसा वातनुन्ना इव द्रुमाः

^{७.१५.६}हयौघांश्च रथौघांश्च गजौघांश्च समन्ततः
अपातयद्रणे राजञ्शतशोऽथ सहस्रशः

^{७.१५.७}दृष्ट्वा तमेवं समरे विचरन्तमभीतवत्
सहिताः सर्वराजानः परिवव्रुः समन्ततः

^{७.१५.८}नाकुलिस्तु शतानीको वृषसेनं समभ्ययात्
विव्याध चैनं दशभिर्नाराचैर्मर्मभेदिभिः

^{७.१५.९}तस्य कर्णात्मजश्चापं छित्त्वा केतुमपातयत्
तं भ्रातरं परीप्सन्तो द्रौपदेयाः समभ्ययुः

^{७.१५.१०}कर्णात्मजं शरव्रातैश्चक्रुश्चादृश्यमञ्जसा
तान्नदन्तोऽभ्यधावन्त द्रोणपुत्रमुखा रथाः

^{७.१५.११}छादयन्तो महाराज द्रौपदेयान्महारथान्
शरैर्नानाविधैस्तूर्णं पर्वताञ्जलदा इव

^{७.१५.१२}तान्पाण्डवाः प्रत्यगृह्णंस्त्वरिताः पुत्रगृद्धिनः
पाञ्चालाः केकया मत्स्याः सृञ्जयाश्चोद्यतायुधाः

^{७.१५.१३}तद्युद्धमभवद्घोरं तुमुलं लोमहर्षणम्
त्वदीयैः पाण्डुपुत्राणां देवानामिव दानवैः

^{७.१५.१४}एवमुत्तमसंरम्भा युयुधुः कुरुपाण्डवाः
परस्परमुदीक्षन्तः परस्परकृतागसः

^{७.१५.१५}तेषां ददृशिरे कोपाद्वपूंष्यमिततेजसाम्
युयुत्सूनामिवाकाशे पतत्रिवरभोगिनाम्

^{७.१५.१६}भीमकर्णकृपद्रोणद्रौणिपार्षतसात्यकैः
बभासे स रणोद्देशः कालसूर्यैरिवोदितैः

^{७.१५.१७}तदासीत्तुमुलं युद्धं निघ्नतामितरेतरम्
महाबलानां बलिभिर्दानवानां यथा सुरैः

^{७.१५.१८}ततो युधिष्ठिरानीकमुद्धूतार्णवनिस्वनम्
त्वदीयमवधीत्सैन्यं संप्रद्रुतमहारथम्

^{७.१५.१९}तत्प्रभग्नं बलं दृष्ट्वा शत्रुभिर्भृशमर्दितम्
अलं द्रुतेन वः शूरा इति द्रोणोऽभ्यभाषत

^{७.१५.२०}ततः शोणहयः क्रुद्धश्चतुर्दन्त इव द्विपः
प्रविश्य पाण्डवानीकं युधिष्ठिरमुपाद्रवत्

^{७.१५.२१}तमविध्यच्छितैर्बाणैः कङ्कपत्रैर्युधिष्ठिरः
तस्य द्रोणो धनुश्छित्त्वा तं द्रुतं समुपाद्रवत्

^{७.१५.२२}चक्ररक्षः कुमारस्तु पाञ्चालानां यशस्करः
दधार द्रोणमायान्तं वेलेव सरितां पतिम्

^{७.१५.२३}द्रोणं निवारितं दृष्ट्वा कुमारेण द्विजर्षभम्
सिंहनादरवो ह्यासीत्साधु साध्विति भाषताम्

^{७.१५.२४}कुमारस्तु ततो द्रोणं सायकेन महाहवे
विव्याधोरसि संक्रुद्धः सिंहवच्चानदन्मुहुः

^{७.१५.२५}संवार्य तु रणे द्रोणः कुमारं वै महाबलः
शरैरनेकसाहस्रैः कृतहस्तो जितक्लमः

^{७.१५.२६}तं शूरमार्यव्रतिनमस्त्रार्थकृतनिश्रमम्
चक्ररक्षमपामृद्नात्कुमारं द्विजसत्तमः

^{७.१५.२७}स मध्यं प्राप्य सेनायाः सर्वाः परिचरन्दिशः
तव सैन्यस्य गोप्तासीद्भारद्वाजो रथर्षभः

^{७.१५.२८}शिखण्डिनं द्वादशभिर्विंशत्या चोत्तमौजसम्
नकुलं पञ्चभिर्विद्ध्वा सहदेवं च सप्तभिः

^{७.१५.२९}युधिष्ठिरं द्वादशभिर्द्रौपदेयांस्त्रिभिस्त्रिभिः
सात्यकिं पञ्चभिर्विद्ध्वा मत्स्यं च दशभिः शरैः

^{७.१५.३०}व्यक्षोभयद्रणे योधान्यथामुख्यानभिद्रवन्
अभ्यवर्तत संप्रेप्सुः कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम्

^{७.१५.३१}युगंधरस्ततो राजन्भारद्वाजं महारथम्
वारयामास संक्रुद्धं वातोद्धूतमिवार्णवम्

^{७.१५.३२}युधिष्ठिरं स विद्ध्वा तु शरैः संनतपर्वभिः
युगंधरं च भल्लेन रथनीडादपाहरत्

^{७.१५.३३}ततो विराटद्रुपदौ केकयाः सात्यकिः शिबिः
व्याघ्रदत्तश्च पाञ्चाल्यः सिंहसेनश्च वीर्यवान्

^{७.१५.३४}एते चान्ये च बहवः परीप्सन्तो युधिष्ठिरम्
आवव्रुस्तस्य पन्थानं किरन्तः सायकान्बहून्

^{७.१५.३५}व्याघ्रदत्तश्च पाञ्चाल्यो द्रोणं विव्याध मार्गणैः
पञ्चाशद्भिः शितै राजंस्तत उच्चुक्रुशुर्जनाः

^{७.१५.३६}त्वरितं सिंहसेनस्तु द्रोणं विद्ध्वा महारथम्
प्राहसत्सहसा हृष्टस्त्रासयन्वै यतव्रतम्

^{७.१५.३७}ततो विस्फार्य नयने धनुर्ज्यामवमृज्य च
तलशब्दं महत्कृत्वा द्रोणस्तं समुपाद्रवत्

^{७.१५.३८}ततस्तु सिंहसेनस्य शिरः कायात्सकुण्डलम्
व्याघ्रदत्तस्य चाक्रम्य भल्लाभ्यामहरद्बली

^{७.१५.३९}तान्प्रमृद्य शरव्रातैः पाण्डवानां महारथान्
युधिष्ठिरसमभ्याशे तस्थौ मृत्युरिवान्तकः

^{७.१५.४०}ततोऽभवन्महाशब्दो राजन्यौधिष्ठिरे बले
हृतो राजेति योधानां समीपस्थे यतव्रते

^{७.१५.४१}अब्रुवन्सैनिकास्तत्र दृष्ट्वा द्रोणस्य विक्रमम्
अद्य राजा धार्तराष्ट्रः कृतार्थो वै भविष्यति
आगमिष्यति नो नूनं धार्तराष्ट्रस्य संयुगे

^{७.१५.४२}एवं संजल्पतां तेषां तावकानां महारथः
आयाज्जवेन कौन्तेयो रथघोषेण नादयन्

^{७.१५.४३}शोणितोदां रथावर्तां कृत्वा विशसने नदीम्
शूरास्थिचयसंकीर्णां प्रेतकूलापहारिणीम्

^{७.१५.४४}तां शरौघमहाफेनां प्रासमत्स्यसमाकुलाम्
नदीमुत्तीर्य वेगेन कुरून्विद्राव्य पाण्डवः

^{७.१५.४५}ततः किरीटी सहसा द्रोणानीकमुपाद्रवत्
छादयन्निषुजालेन महता मोहयन्निव

^{७.१५.४६}शीघ्रमभ्यस्यतो बाणान्संदधानस्य चानिशम्
नान्तरं ददृशे कश्चित्कौन्तेयस्य यशस्विनः

^{७.१५.४७}न दिशो नान्तरिक्षं च न द्यौर्नैव च मेदिनी
अदृश्यत महाराज बाणभूतमिवाभवत्

^{७.१५.४८}नादृश्यत तदा राजंस्तत्र किंचन संयुगे
बाणान्धकारे महति कृते गाण्डीवधन्वना

^{७.१५.४९}सूर्ये चास्तमनुप्राप्ते रजसा चाभिसंवृते
नाज्ञायत तदा शत्रुर्न सुहृन्न च किंचन

^{७.१५.५०}ततोऽवहारं चक्रुस्ते द्रोणदुर्योधनादयः
तान्विदित्वा भृशं त्रस्तानयुद्धमनसः परान्

^{७.१५.५१}स्वान्यनीकानि बीभत्सुः शनकैरवहारयत्
ततोऽभितुष्टुवुः पार्थं प्रहृष्टाः पाण्डुसृञ्जयाः
पाञ्चालाश्च मनोज्ञाभिर्वाग्भिः सूर्यमिवर्षयः

^{७.१५.५२}एवं स्वशिबिरं प्रायाज्जित्वा शत्रून्धनंजयः
पृष्ठतः सर्वसैन्यानां मुदितो वै सकेशवः

^{७.१५.५३}मसारगल्वर्कसुवर्णरूप्यै;र्वज्रप्रवालस्फटिकैश्च मुख्यैः
चित्रे रथे पाण्डुसुतो बभासे; नक्षत्रचित्रे वियतीव चन्द्रः