^{७.१६८.१}संजय उवाच

^{७.१६८.२}अर्जुनस्य वचः श्रुत्वा नोचुस्तत्र महारथाः
अप्रियं वा प्रियं वापि महाराज धनंजयम्

^{७.१६८.३}ततः क्रुद्धो महाबाहुर्भीमसेनोऽभ्यभाषत
उत्स्मयन्निव कौन्तेयमर्जुनं भरतर्षभ

^{७.१६८.४}मुनिर्यथारण्यगतो भाषसे धर्मसंहितम्
न्यस्तदण्डो यथा पार्थ ब्राह्मणः संशितव्रतः

^{७.१६८.५}क्षतात्त्राता क्षताज्जीवन्क्षान्तस्त्रिष्वपि साधुषु
क्षत्रियः क्षितिमाप्नोति क्षिप्रं धर्मं यशः श्रियम्

^{७.१६८.६}स भवान्क्षत्रियगुणैर्युक्तः सर्वैः कुलोद्वहः
अविपश्चिद्यथा वाक्यं व्याहरन्नाद्य शोभसे

^{७.१६८.७}पराक्रमस्ते कौन्तेय शक्रस्येव शचीपतेः
न चातिवर्तसे धर्मं वेलामिव महोदधिः

^{७.१६८.८}न पूजयेत्त्वा कोऽन्वद्य यत्त्रयोदशवार्षिकम्
अमर्षं पृष्ठतः कृत्वा धर्ममेवाभिकाङ्क्षसे

^{७.१६८.९}दिष्ट्या तात मनस्तेऽद्य स्वधर्ममनुवर्तते
आनृशंस्ये च ते दिष्ट्या बुद्धिः सततमच्युत

^{७.१६८.१०}यत्तु धर्मप्रवृत्तस्य हृतं राज्यमधर्मतः
द्रौपदी च परामृष्टा सभामानीय शत्रुभिः

^{७.१६८.११}वनं प्रव्राजिताश्चास्म वल्कलाजिनवाससः
अनर्हमाणास्तं भावं त्रयोदश समाः परैः

^{७.१६८.१२}एतान्यमर्षस्थानानि मर्षितानि त्वयानघ
क्षत्रधर्मप्रसक्तेन सर्वमेतदनुष्ठितम्

^{७.१६८.१३}तमधर्ममपाक्रष्टुमारब्धः सहितस्त्वया
सानुबन्धान्हनिष्यामि क्षुद्रान्राज्यहरानहम्

^{७.१६८.१४}त्वया तु कथितं पूर्वं युद्धायाभ्यागता वयम्
घटामश्च यथाशक्ति त्वं तु नोऽद्य जुगुप्ससे

^{७.१६८.१५}स्वधर्मं नेच्छसे ज्ञातुं मिथ्या वचनमेव ते
भयार्दितानामस्माकं वाचा मर्माणि कृन्तसि

^{७.१६८.१६}वपन्व्रणे क्षारमिव क्षतानां शत्रुकर्शन
विदीर्यते मे हृदयं त्वया वाक्शल्यपीडितम्

^{७.१६८.१७}अधर्ममेतद्विपुलं धार्मिकः सन्न बुध्यसे
यत्त्वमात्मानमस्मांश्च प्रशंस्यान्न प्रशंससि
यः कलां षोडशीं त्वत्तो नार्हते तं प्रशंससि

^{७.१६८.१८}स्वयमेवात्मनो वक्तुं न युक्तं गुणसंस्तवम्
दारयेयं महीं क्रोधाद्विकिरेयं च पर्वतान्

^{७.१६८.१९}आविध्य च गदां गुर्वीं भीमां काञ्चनमालिनीम्
गिरिप्रकाशान्क्षितिजान्भञ्जेयमनिलो यथा

^{७.१६८.२०}स त्वमेवंविधं जानन्भ्रातरं मां नरर्षभ
द्रोणपुत्राद्भयं कर्तुं नार्हस्यमितविक्रम

^{७.१६८.२१}अथ वा तिष्ठ बीभत्सो सह सर्वैर्नरर्षभैः
अहमेनं गदापाणिर्जेष्याम्येको महाहवे

^{७.१६८.२२}ततः पाञ्चालराजस्य पुत्रः पार्थमथाब्रवीत्
संक्रुद्धमिव नर्दन्तं हिरण्यकशिपुं हरिः

^{७.१६८.२३}बीभत्सो विप्रकर्माणि विदितानि मनीषिणाम्
याजनाध्यापने दानं तथा यज्ञप्रतिग्रहौ

^{७.१६८.२४}षष्ठमध्ययनं नाम तेषां कस्मिन्प्रतिष्ठितः
हतो द्रोणो मया यत्तत्किं मां पार्थ विगर्हसे

^{७.१६८.२५}अपक्रान्तः स्वधर्माच्च क्षत्रधर्ममुपाश्रितः
अमानुषेण हन्त्यस्मानस्त्रेण क्षुद्रकर्मकृत्

^{७.१६८.२६}तथा मायां प्रयुञ्जानमसह्यं ब्राह्मणब्रुवम्
माययैव निहन्याद्यो न युक्तं पार्थ तत्र किम्

^{७.१६८.२७}तस्मिंस्तथा मया शस्ते यदि द्रौणायनी रुषा
कुरुते भैरवं नादं तत्र किं मम हीयते

^{७.१६८.२८}न चाद्भुतमिदं मन्ये यद्द्रौणिः शुद्धगर्जया
घातयिष्यति कौरव्यान्परित्रातुमशक्नुवन्

^{७.१६८.२९}यच्च मां धार्मिको भूत्वा ब्रवीषि गुरुघातिनम्
तदर्थमहमुत्पन्नः पाञ्चाल्यस्य सुतोऽनलात्

^{७.१६८.३०}यस्य कार्यमकार्यं वा युध्यतः स्यात्समं रणे
तं कथं ब्राह्मणं ब्रूयाः क्षत्रियं वा धनंजय

^{७.१६८.३१}यो ह्यनस्त्रविदो हन्याद्ब्रह्मास्त्रैः क्रोधमूर्छितः
सर्वोपायैर्न स कथं वध्यः पुरुषसत्तम

^{७.१६८.३२}विधर्मिणं धर्मविद्भिः प्रोक्तं तेषां विषोपमम्
जानन्धर्मार्थतत्त्वज्ञः किमर्जुन विगर्हसे

^{७.१६८.३३}नृशंसः स मयाक्रम्य रथ एव निपातितः
तन्माभिनन्द्यं बीभत्सो किमर्थं नाभिनन्दसे

^{७.१६८.३४}कृते रणे कथं पार्थ ज्वलनार्कविषोपमम्
भीमं द्रोणशिरश्छेदे प्रशस्यं न प्रशंससि

^{७.१६८.३५}योऽसौ ममैव नान्यस्य बान्धवान्युधि जघ्निवान्
छित्त्वापि तस्य मूर्धानं नैवास्मि विगतज्वरः

^{७.१६८.३६}तच्च मे कृन्तते मर्म यन्न तस्य शिरो मया
निषादविषये क्षिप्तं जयद्रथशिरो यथा

^{७.१६८.३७}अवधश्चापि शत्रूणामधर्मः शिष्यतेऽर्जुन
क्षत्रियस्य ह्ययं धर्मो हन्याद्धन्येत वा पुनः

^{७.१६८.३८}स शत्रुर्निहतः संख्ये मया धर्मेण पाण्डव
यथा त्वया हतः शूरो भगदत्तः पितुः सखा

^{७.१६८.३९}पितामहं रणे हत्वा मन्यसे धर्ममात्मनः
मया शत्रौ हते कस्मात्पापे धर्मं न मन्यसे

^{७.१६८.४०}नानृतः पाण्डवो ज्येष्ठो नाहं वाधार्मिकोऽर्जुन
शिष्यध्रुङ्निहतः पापो युध्यस्व विजयस्तव