^{७.१८.१}संजय उवाच

^{७.१८.२}दृष्ट्वा तु संनिवृत्तांस्तान्संशप्तकगणान्पुनः
वासुदेवं महात्मानमर्जुनः समभाषत

^{७.१८.३}चोदयाश्वान्हृषीकेश संशप्तकगणान्प्रति
नैते हास्यन्ति संग्रामं जीवन्त इति मे मतिः

^{७.१८.४}पश्य मेऽस्त्रबलं घोरं बाह्वोरिष्वसनस्य च
अद्यैतान्पातयिष्यामि क्रुद्धो रुद्रः पशूनिव

^{७.१८.५}ततः कृष्णः स्मितं कृत्वा परिणन्द्य शिवेन तम्
प्रावेशयत दुर्धर्षो यत्र यत्रैच्छदर्जुनः

^{७.१८.६}बभ्राजे स रथोऽत्यर्थमुह्यमानो रणे तदा
उह्यमानमिवाकाशे विमानं पाण्डुरैर्हयैः

^{७.१८.७}मण्डलानि ततश्चक्रे गतप्रत्यागतानि च
यथा शक्ररथो राजन्युद्धे देवासुरे पुरा

^{७.१८.८}अथ नारायणाः क्रुद्धा विविधायुधपाणयः
छादयन्तः शरव्रातैः परिवव्रुर्धनंजयम्

^{७.१८.९}अदृश्यं च मुहूर्तेन चक्रुस्ते भरतर्षभ
कृष्णेन सहितं युद्धे कुन्तीपुत्रं धनंजयम्

^{७.१८.१०}क्रुद्धस्तु फल्गुनः संख्ये द्विगुणीकृतविक्रमः
गाण्डीवमुपसंमृज्य तूर्णं जग्राह संयुगे

^{७.१८.११}बद्ध्वा च भृकुटीं वक्त्रे क्रोधस्य प्रतिलक्षणम्
देवदत्तं महाशङ्खं पूरयामास पाण्डवः

^{७.१८.१२}अथास्त्रमरिसंघघ्नं त्वाष्ट्रमभ्यस्यदर्जुनः
ततो रूपसहस्राणि प्रादुरासन्पृथक्पृथक्

^{७.१८.१३}आत्मनः प्रतिरूपैस्तैर्नानारूपैर्विमोहिताः
अन्योन्यमर्जुनं मत्वा स्वमात्मानं च जघ्निरे

^{७.१८.१४}अयमर्जुनोऽयं गोविन्द इमौ यादवपाण्डवौ
इति ब्रुवाणाः संमूढा जघ्नुरन्योन्यमाहवे

^{७.१८.१५}मोहिताः परमास्त्रेण क्षयं जग्मुः परस्परम्
अशोभन्त रणे योधाः पुष्पिता इव किंशुकाः

^{७.१८.१६}ततः शरसहस्राणि तैर्विमुक्तानि भस्मसात्
कृत्वा तदस्त्रं तान्वीराननयद्यमसादनम्

^{७.१८.१७}अथ प्रहस्य बीभत्सुर्ललित्थान्मालवानपि
माचेल्लकांस्त्रिगर्तांश्च यौधेयांश्चार्दयच्छरैः

^{७.१८.१८}ते वध्यमाना वीरेण क्षत्रियाः कालचोदिताः
व्यसृजञ्शरवर्षाणि पार्थे नानाविधानि च

^{७.१८.१९}ततो नैवार्जुनस्तत्र न रथो न च केशवः
प्रत्यदृश्यत घोरेण शरवर्षेण संवृतः

^{७.१८.२०}ततस्ते लब्धलक्ष्यत्वादन्योन्यमभिचुक्रुशुः
हतौ कृष्णाविति प्रीता वासांस्यादुधुवुस्तदा

^{७.१८.२१}भेरीमृदङ्गशङ्खांश्च दध्मुर्वीराः सहस्रशः
सिंहनादरवांश्चोग्रांश्चक्रिरे तत्र मारिष

^{७.१८.२२}ततः प्रसिष्विदे कृष्णः खिन्नश्चार्जुनमब्रवीत्
क्वासि पार्थ न पश्ये त्वां कच्चिज्जीवसि शत्रुहन्

^{७.१८.२३}तस्य तं मानुषं भावं भावज्ञोऽऽज्ञाय पाण्डवः
वायव्यास्त्रेण तैरस्तां शरवृष्टिमपाहरत्

^{७.१८.२४}ततः संशप्तकव्रातान्साश्वद्विपरथायुधान्
उवाह भगवान्वायुः शुष्कपर्णचयानिव

^{७.१८.२५}उह्यमानास्तु ते राजन्बह्वशोभन्त वायुना
प्रडीनाः पक्षिणः काले वृक्षेभ्य इव मारिष

^{७.१८.२६}तांस्तथा व्याकुलीकृत्य त्वरमाणो धनंजयः
जघान निशितैर्बाणैः सहस्राणि शतानि च

^{७.१८.२७}शिरांसि भल्लैरहरद्बाहूनपि च सायुधान्
हस्तिहस्तोपमांश्चोरूञ्शरैरुर्व्यामपातयत्

^{७.१८.२८}पृष्ठच्छिन्नान्विचरणान्विमस्तिष्केक्षणाङ्गुलीन्
नानाङ्गावयवैर्हीनांश्चकारारीन्धनंजयः

^{७.१८.२९}गन्धर्वनगराकारान्विधिवत्कल्पितान्रथान्
शरैर्विशकलीकुर्वंश्चक्रे व्यश्वरथद्विपान्

^{७.१८.३०}मुण्डतालवनानीव तत्र तत्र चकाशिरे
छिन्नध्वजरथव्राताः केचित्केचित्क्वचित्क्वचित्

^{७.१८.३१}सोत्तरायुधिनो नागाः सपताकाङ्कुशायुधाः
पेतुः शक्राशनिहता द्रुमवन्त इवाचलाः

^{७.१८.३२}चामरापीडकवचाः स्रस्तान्त्रनयनासवः
सारोहास्तुरगाः पेतुः पार्थबाणहताः क्षितौ

^{७.१८.३३}विप्रविद्धासिनखराश्छिन्नवर्मर्ष्टिशक्तयः
पत्तयश्छिन्नवर्माणः कृपणं शेरते हताः

^{७.१८.३४}तैर्हतैर्हन्यमानैश्च पतद्भिः पतितैरपि
भ्रमद्भिर्निष्टनद्भिश्च घोरमायोधनं बभौ

^{७.१८.३५}रजश्च महदुद्भूतं शान्तं रुधिरवृष्टिभिः
मही चाप्यभवद्दुर्गा कबन्धशतसंकुला

^{७.१८.३६}तद्बभौ रौद्रबीभत्सं बीभत्सोर्यानमाहवे
आक्रीड इव रुद्रस्य घ्नतः कालात्यये पशून्

^{७.१८.३७}ते वध्यमानाः पार्थेन व्याकुलाश्वरथद्विपाः
तमेवाभिमुखाः क्षीणाः शक्रस्यातिथितां गताः

^{७.१८.३८}सा भूमिर्भरतश्रेष्ठ निहतैस्तैर्महारथैः
आस्तीर्णा संबभौ सर्वा प्रेतीभूतैः समन्ततः

^{७.१८.३९}एतस्मिन्नन्तरे चैव प्रमत्ते सव्यसाचिनि
व्यूढानीकस्ततो द्रोणो युधिष्ठिरमुपाद्रवत्

^{७.१८.४०}तं प्रत्यगृह्णंस्त्वरिता व्यूढानीकाः प्रहारिणः
युधिष्ठिरं परीप्सन्तस्तदासीत्तुमुलं महत्