^{७.३०.१}धृतराष्ट्र उवाच

^{७.३०.२}तेष्वनीकेषु भग्नेषु पाण्डुपुत्रेण संजय
चलितानां द्रुतानां च कथमासीन्मनो हि वः

^{७.३०.३}अनीकानां प्रभग्नानां व्यवस्थानमपश्यताम्
दुष्करं प्रतिसंधानं तन्ममाचक्ष्व संजय

^{७.३०.४}संजय उवाच

^{७.३०.५}तथापि तव पुत्रस्य प्रियकामा विशां पते
यशः प्रवीरा लोकेषु रक्षन्तो द्रोणमन्वयुः

^{७.३०.६}समुद्यतेषु शस्त्रेषु संप्राप्ते च युधिष्ठिरे
अकुर्वन्नार्यकर्माणि भैरवे सत्यभीतवत्

^{७.३०.७}अन्तरं भीमसेनस्य प्रापतन्नमितौजसः
सात्यकेश्चैव शूरस्य धृष्टद्युम्नस्य चाभिभो

^{७.३०.८}द्रोणं द्रोणमिति क्रूराः पाञ्चालाः समचोदयन्
मा द्रोणमिति पुत्रास्ते कुरून्सर्वानचोदयन्

^{७.३०.९}द्रोणं द्रोणमिति ह्येके मा द्रोणमिति चापरे
कुरूणां पाण्डवानां च द्रोणद्यूतमवर्तत

^{७.३०.१०}यं यं स्म भजते द्रोणः पाञ्चालानां रथव्रजम्
तत्र तत्र स्म पाञ्चाल्यो धृष्टद्युम्नोऽथ धीयते

^{७.३०.११}यथाभागविपर्यासे संग्रामे भैरवे सति
वीराः समासदन्वीरानगच्छन्भीरवः परान्

^{७.३०.१२}अकम्पनीयाः शत्रूणां बभूवुस्तत्र पाण्डवाः
अकम्पयंस्त्वनीकानि स्मरन्तः क्लेशमात्मनः

^{७.३०.१३}ते त्वमर्षवशं प्राप्ता ह्रीमन्तः सत्त्वचोदिताः
त्यक्त्वा प्राणान्न्यवर्तन्त घ्नन्तो द्रोणं महाहवे

^{७.३०.१४}अयसामिव संपातः शिलानामिव चाभवत्
दीव्यतां तुमुले युद्धे प्राणैरमिततेजसाम्

^{७.३०.१५}न तु स्मरन्ति संग्राममपि वृद्धास्तथाविधम्
दृष्टपूर्वं महाराज श्रुतपूर्वमथापि वा

^{७.३०.१६}प्राकम्पतेव पृथिवी तस्मिन्वीरावसादने
प्रवर्तता बलौघेन महता भारपीडिता

^{७.३०.१७}घूर्णतो हि बलौघस्य दिवं स्तब्ध्वेव निस्वनः
अजातशत्रोः क्रुद्धस्य पुत्रस्य तव चाभवत्

^{७.३०.१८}समासाद्य तु पाण्डूनामनीकानि सहस्रशः
द्रोणेन चरता संख्ये प्रभग्नानि शितैः शरैः

^{७.३०.१९}तेषु प्रमथ्यमानेषु द्रोणेनाद्भुतकर्मणा
पर्यवारयदासाद्य द्रोणं सेनापतिः स्वयम्

^{७.३०.२०}तदद्भुतमभूद्युद्धं द्रोणपाञ्चाल्ययोस्तदा
नैव तस्योपमा काचित्संभवेदिति मे मतिः

^{७.३०.२१}ततो नीलोऽनलप्रख्यो ददाह कुरुवाहिनीम्
शरस्फुलिङ्गश्चापार्चिर्दहन्कक्षमिवानलः

^{७.३०.२२}तं दहन्तमनीकानि द्रोणपुत्रः प्रतापवान्
पूर्वाभिभाषी सुश्लक्ष्णं स्मयमानोऽभ्यभाषत

^{७.३०.२३}नील किं बहुभिर्दग्धैस्तव योधैः शरार्चिषा
मयैकेन हि युध्यस्व क्रुद्धः प्रहर चाशुगैः

^{७.३०.२४}तं पद्मनिकराकारं पद्मपत्रनिभेक्षणम्
व्याकोशपद्माभमुखं नीलो विव्याध सायकैः

^{७.३०.२५}तेनातिविद्धः सहसा द्रौणिर्भल्लैः शितैस्त्रिभिः
धनुर्ध्वजं च छत्रं च द्विषतः स न्यकृन्तत

^{७.३०.२६}सोत्प्लुत्य स्यन्दनात्तस्मान्नीलश्चर्मवरासिधृक्
द्रोणायनेः शिरः कायाद्धर्तुमैच्छत्पतत्रिवत्

^{७.३०.२७}तस्योद्यतासेः सुनसं शिरः कायात्सकुण्डलम्
भल्लेनापाहरद्द्रौणिः स्मयमान इवानघ

^{७.३०.२८}संपूर्णचन्द्राभमुखः पद्मपत्रनिभेक्षणः
प्रांशुरुत्पलगर्भाभो निहतो न्यपतत्क्षितौ

^{७.३०.२९}ततः प्रविव्यथे सेना पाण्डवी भृशमाकुला
आचार्यपुत्रेण हते नीले ज्वलिततेजसि

^{७.३०.३०}अचिन्तयंश्च ते सर्वे पाण्डवानां महारथाः
कथं नो वासविस्त्रायाच्छत्रुभ्य इति मारिष

^{७.३०.३१}दक्षिणेन तु सेनायाः कुरुते कदनं बली
संशप्तकावशेषस्य नारायणबलस्य च